Siêu âm Doppler: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả

Siêu âm Doppler sử dụng sóng âm phản xạ để xem cách máu chảy qua mạch máu. Nó giúp các bác sĩ đánh giá lưu lượng máu qua các động mạch và tĩnh mạch chính, chẳng hạn như cánh tay, chân và cổ. Nó có thể cho thấy dòng máu bị chặn hoặc giảm đi qua các khu vực hẹp trong các động mạch chính của cổ. Vấn đề này có thể gây ra đột quỵ. Thủ thuật cũng có thể tìm thấy cục máu đông trong tĩnh mạch chân (huyết khối tĩnh mạch sâu, hoặc DVT) có thể vỡ ra và chặn lưu lượng máu đến phổi. Vấn đề này được gọi là tắc mạch phổi. Khi mang thai, siêu âm Doppler có thể được sử dụng để xem lưu lượng máu ở thai nhi để kiểm tra sức khỏe của em bé.

Trong siêu âm Doppler, một thiết bị cầm tay được đưa nhẹ qua vùng da phía trên mạch máu. Thiết bị này được gọi là đầu dò. Nó gửi và nhận sóng âm được khuếch đại qua micro. Các sóng âm thanh bật ra khỏi các vật thể rắn, bao gồm cả các tế bào máu. Sự chuyển động của các tế bào máu gây ra sự thay đổi cường độ của sóng âm phản xạ. Đây được gọi là hiệu ứng Doppler. Nếu không có lưu lượng máu, cao độ không thay đổi.

Thông tin từ các sóng âm phản xạ có thể được sử dụng để tạo ra các biểu đồ hoặc hình ảnh cho thấy dòng máu chảy qua các mạch máu. Những biểu đồ hoặc hình ảnh có thể được lưu và xem xét sau.

Ba loại siêu âm Doppler cơ bản là:

Doppler liên tục. Loại này sử dụng sự thay đổi cường độ của sóng âm để cung cấp thông tin về lưu lượng máu qua mạch máu. Bác sĩ lắng nghe âm thanh do đầu dò tạo ra để đánh giá lưu lượng máu qua một khu vực có thể bị chặn hoặc thu hẹp. Loại siêu âm này có thể được thực hiện tại đầu giường trong bệnh viện. Nó sử dụng một máy cầm tay có thể nhanh chóng kiểm tra mức độ tổn thương hoặc bệnh mạch máu.

Doppler kép (xung kết hợp với hệ thống cắt lớp). Thủ thuật này sử dụng các phương pháp siêu âm tiêu chuẩn để tạo ra hình ảnh của mạch máu và các cơ quan xung quanh nó. Một máy tính biến âm thanh Doppler thành biểu đồ. Biểu đồ này giúp hiển thị tốc độ và hướng của dòng máu chảy qua mạch máu.

Doppler màu. Doppler mầu sử dụng các phương pháp siêu âm tiêu chuẩn để tạo ra hình ảnh của mạch máu. Một máy tính thay đổi âm thanh Doppler thành màu sắc được phủ lên hình ảnh của mạch máu. Những màu sắc này cho thấy tốc độ và hướng của dòng máu chảy qua. Doppler năng lượng là một loại Doppler màu đặc biệt. Doppler năng lượng có thể nhận được một số hình ảnh khó hoặc không thể có được bằng cách sử dụng Doppler màu tiêu chuẩn. Doppler năng lượng thường được sử dụng để xem xét lưu lượng máu qua các mạch trong các cơ quan rắn.

Siêu âm Doppler được thực hiện để:

Tìm cục máu đông và các mạch máu bị chặn hoặc thu hẹp ở hầu hết các phần của cơ thể. Nó thường được sử dụng cho cổ, cánh tay và chân.

Kiểm tra đau chân có thể được gây ra bởi cảm giác đau không liên tục. Đây là một tình trạng gây ra do xơ vữa động mạch của chi dưới.

Đánh giá lưu lượng máu sau đột quỵ hoặc tình trạng khác có thể gây ra bởi một vấn đề với lưu lượng máu. Sau đột quỵ, điều này có thể được thực hiện với một thủ thuật gọi là siêu âm Doppler xuyên sọ (TCD).

Kiểm tra giãn tĩnh mạch hoặc các vấn đề về tĩnh mạch khác.

Bản đồ tĩnh mạch có thể được sử dụng để ghép mạch máu. Nó cũng có thể nhìn vào tình trạng của mảnh ghép được sử dụng cho sự tắc nghẽn ở cánh tay hoặc chân.

Tìm ra lượng máu chảy đến thận hoặc gan được ghép.

Theo dõi lưu lượng máu sau phẫu thuật mạch máu.

Tìm sự hiện diện, số lượng và vị trí của mảng bám động mạch. Mảng bám trong động mạch cảnh có thể làm giảm lưu lượng máu đến não. Điều này có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Hướng dẫn điều trị như cắt đốt bằng laser hoặc tần số vô tuyến của các tĩnh mạch bất thường.

Kiểm tra sức khỏe của thai nhi. Nó có thể kiểm tra lưu lượng máu trong dây rốn, qua nhau thai hoặc trong tim và não của thai nhi. Thủ thuật này có thể cho thấy nếu thai nhi nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng. Siêu âm Doppler có thể được sử dụng để hướng dẫn các quyết định trong thai kỳ khi:

Thai nhi nhỏ hơn bình thường đối với tuổi thai. Có thể nhìn thấy dòng máu chảy qua mạch máu lớn ở dây rốn (động mạch rốn).

Nhạy cảm Rh đã xảy ra. Lưu lượng máu qua một mạch máu trong não có thể được sử dụng để kiểm tra sức khỏe của thai nhi.

Người mẹ có vấn đề khác, chẳng hạn như tiền sản giật hoặc bệnh hồng cầu hình liềm.

Siêu âm Doppler xuyên sọ (TCD) có thể được sử dụng ở trẻ em bị bệnh hồng cầu hình liềm. Thủ thuật có thể kiểm tra nguy cơ đột quỵ.

Trong 30 phút đến 2 giờ trước khi thủ thuật, có thể cần ngừng sử dụng các sản phẩm có chứa nicotine. Điều này bao gồm thuốc lá và thuốc lá nhai. Nicotine làm cho các mạch máu bị thu hẹp, có thể cho kết quả sai.

Thủ thuật này được thực hiện bởi một bác sĩ X quang. Hoặc nó có thể được thực hiện bởi một kỹ thuật viên siêu âm làm việc với một bác sĩ X quang. Nó được thực hiện trong phòng siêu âm trong bệnh viện hoặc phòng bác sĩ.

Sẽ cần phải loại bỏ bất kỳ đồ trang sức có thể ảnh hưởng đến siêu âm Doppler. Có thể cần phải cởi tất cả hoặc hầu hết quần áo, tùy thuộc vào phần nào của cơ thể đang được kiểm tra. Có thể được phép giữ đồ lót nếu nó không ảnh hưởng đến thủ thuật. Sẽ được cung cấp một miếng vải hoặc giấy để sử dụng trong quá trình thủ thuật.

Đối với siêu âm bụng, sẽ nằm ngửa.

Đối với siêu âm ngực, sẽ nằm ngửa với cổ hơi mở rộng.

Đối với siêu âm đầu và cổ, đầu có thể được quay sang một bên.

Đối với siêu âm cánh tay hoặc chân, đầu sẽ được nâng lên một chút. Cánh tay hoặc chân lộ ra sẽ được xoay nhẹ ra ngoài. Đôi khi để siêu âm chân, có thể được yêu cầu nằm sấp.

Khi mang thai, sẽ nằm ngửa hoặc bên trái với bụng lộ ra.

Gel được áp cho da để giúp sóng âm đi qua. Đầu dò được đặt trong gel và di chuyển dọc theo da. Cần nằm rất yên trong quá trình thủ thuật. Có thể nghe thấy âm từ dòng máu chảy qua các mạch máu.

Thủ thuật thường mất 30 đến 60 phút.

Động mạch ở cánh tay và chân

Thủ thuật này thường được thực hiện trên cả hai cánh tay hoặc cả hai chân. Ngay cả khi vấn đề lưu lượng máu nghi ngờ chỉ ở một chi, cả hai có thể được kiểm tra để so sánh chúng. Nếu cánh tay đang được làm thủ thuật, chúng sẽ được kiểm tra trước khi nằm xuống. Sau đó, sẽ được kiểm tra lại trong khi ngồi.

Tùy thuộc vào các mạch máu đang được thủ thuật, đo huyết áp có thể được quấn quanh một hoặc cả hai chi. Cho phép đo huyết áp được thực hiện ở một số nơi khác nhau. Khi kiểm tra chân, vòng đo huyết áp có thể được quấn trước quanh bắp chân và sau đó quanh đùi. Thủ thuật có thể được thực hiện tại một số nơi trên chân. Khi các cánh tay được kiểm tra, vòng đo huyết áp có thể được quấn đầu tiên quanh cẳng tay và sau đó quanh cánh tay trên.

Kiểm tra có thể được thực hiện trước và sau khi tập thể dục, nếu đủ sức khỏe.

Tĩnh mạch ở cánh tay và chân

Đối với thủ thuật này, sẽ được yêu cầu nằm xuống và thở bình thường. Phải nằm rất yên. Bất kỳ thay đổi trong lưu lượng máu bị ảnh hưởng bởi cách thở đều được ghi nhận.

Thủ thuật có thể được lặp lại trong khi người kiểm tra ấn vào các tĩnh mạch gần bề mặt da. Điều này giúp tìm thấy một cục máu đông trong tĩnh mạch. Nó được gọi là thao tác nén. Có thể thực hiện thao tác này với chân hoặc tay ở các vị trí khác nhau. Điều này là để đảm bảo rằng nguồn cung cấp máu không bị chặn ở những vị trí này. Cũng có thể bóp bắp chân hoặc cẳng tay để giúp máu di chuyển nhanh hơn qua các tĩnh mạch. Điều này được gọi là một thao tác tăng cường. Nó được thực hiện để kiểm tra lưu lượng máu về tim.

Trong khi chân đang được làm thủ thuật, cũng có thể được yêu cầu cố gắng thở ra mạnh với mũi bị ép và ngậm miệng. Đây được gọi là thủ thuật Valsalva. Nó thường gây ra sự thay đổi đột ngột trong lưu lượng máu qua các tĩnh mạch.

Động mạch ở cổ

Sẽ được yêu cầu nằm xuống với một cái gối dưới đầu để được hỗ trợ. Thủ thuật được thực hiện ở cả hai bên cổ. Sau đó, các kết quả được so sánh với các giá trị tiêu chuẩn để tìm hiểu động mạch bị chặn hoặc thu hẹp bao nhiêu.

Siêu âm xuyên sọ

Đối với loại siêu âm này, đầu dò được truyền nhẹ qua da ở đáy hoặc bên cạnh hộp sọ.

Trong khi mang thai

Đầu dò được di chuyển qua lại trên bụng cho đến khi bác sĩ tìm thấy mạch máu cần được nghiên cứu. Sau khi bác sĩ đã tìm thấy mạch máu, có thể mất một thời gian để đánh giá lưu lượng máu.

Siêu âm Doppler thường không gây khó chịu. Gel có thể cảm thấy lạnh khi được đặt trên da trừ khi nó được làm ấm trước. Nếu đo huyết áp được thực hiện trong quá trình kiểm tra, sẽ cảm thấy áp lực khi vòng đo huyết áp bị thổi phồng.

Không có rủi ro được biết đến liên quan đến siêu âm Doppler. Thủ thuật này sẽ không gây hại cho thai nhi.

Siêu âm Doppler sử dụng sóng âm phản xạ để xem cách máu chảy qua mạch máu.

Bình thường

Thủ thuật không cho thấy sự thu hẹp đáng kể hoặc các vấn đề khác trong bất kỳ động mạch nào.

Không có dấu hiệu của cục máu đông trong bất kỳ tĩnh mạch nào được kiểm tra. Kích thước và vị trí của tĩnh mạch bình thường.

Lưu lượng máu bình thường được tìm thấy trong các mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho thai nhi.

Bất thường

Đối với Doppler sóng liên tục, có thể nghe thấy sự khác biệt về lưu lượng máu giữa bên phải và bên trái của cơ thể. Tại vị trí chính xác nơi động mạch bị chặn hoặc thu hẹp, âm thanh có thể phát ra cao hoặc hỗn loạn. Sự tắc nghẽn (chẳng hạn như từ cục máu đông), phình động mạch hoặc hẹp mạch máu có thể được tìm thấy. Tốc độ của lưu lượng máu có thể được so sánh với các giá trị tiêu chuẩn để tìm hiểu mức độ bị chặn hoặc thu hẹp mạch máu.

Biểu đồ siêu âm Doppler kép có thể cho thấy lưu lượng máu không bình thường. Đây là một dấu hiệu của một mạch máu bị chặn hoặc thu hẹp.

Hình ảnh Doppler màu có thể hiển thị mạch máu bị chặn hoặc hẹp hoặc phình động mạch.

Trong các tĩnh mạch, cục máu đông có thể xuất hiện nếu lưu lượng máu không thay đổi theo nhịp thở hoặc không tăng sau khi sử dụng thao tác nén hoặc thủ thuật Valsalva. Sự tắc nghẽn không hoàn toàn của tĩnh mạch bởi cục máu đông có thể được nhìn thấy trên Doppler màu hoặc trong quá trình điều khiển nén.

Các tĩnh mạch bất thường, chẳng hạn như giãn tĩnh mạch, được nhìn thấy.

Có sự tăng hoặc giảm bất thường lưu lượng máu qua các mạch cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho thai nhi.

Có thể không thể làm thủ thuật hoặc kết quả có thể không hữu ích, nếu:

Có xương trên khu vực được nghiên cứu hoặc khí trong ruột. Điều này có thể ảnh hưởng đến hình ảnh.

Không thể ở yên trong khi thủ thuật.

Rất thừa cân.

Có rối loạn nhịp tim hoặc bệnh tim. Điều này có thể gây ra những thay đổi trong mô hình lưu lượng máu mặc dù các mạch máu là bình thường.

Cánh tay hoặc chân lạnh. Máu chảy qua chi đó có thể bị chậm lại.

Có một vết thương hở trong khu vực cần được xem.

Phải có bác sỹ lành nghề để có kết quả chính xác cho siêu âm Doppler. Các bản quét thường được đọc trong một khoảng thời gian ngắn trong trường hợp cần kiểm tra lặp lại.

Siêu âm Doppler yêu cầu giữ yên, vì vậy một số trẻ có thể cần được cho dùng thuốc để khiến chúng ngủ. Điều này được thực hiện để chuyển động không ảnh hưởng đến kết quả.

Chụp động mạch và chụp tĩnh mạch là các thủ thuật X-quang sử dụng vật liệu tương phản được tiêm. Trong nhiều trường hợp, siêu âm Doppler có thể được thực hiện thay vì các thủ thuật này. Điều này là do nó nhanh hơn, chi phí ít hơn và không xâm lấn. Nếu kết quả từ siêu âm Doppler không rõ ràng, thủ thuật chụp động mạch hoặc chụp tĩnh mạch có thể được thực hiện. Chụp động mạch thường chính xác hơn siêu âm Doppler. Nó cũng được coi là thủ thuật đáng tin cậy nhất để kiểm tra lưu lượng máu qua động mạch. Chụp mạch cộng hưởng từ (MRA) và chụp cắt lớp vi tính (CTA) có thể được thực hiện thay vì chụp động mạch thông thường. Đó là bởi vì các thủ thuật này ít xâm lấn và dễ thực hiện hơn so với chụp động mạch thông thường. Trong một số trường hợp, có thể cần chụp tĩnh mạch để xác nhận vấn đề nghi ngờ về tĩnh mạch.

Siêu âm Doppler có thể được sử dụng để kiểm tra nhiều cơ quan cơ thể. Nó cũng an toàn khi mang thai.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến Siêu âm Doppler: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu và chẩn đoán!