Chụp động mạch: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả

Chụp động mạch là sử dụng thuốc nhuộm và máy ảnh đặc biệt (soi huỳnh quang) để chụp lưu lượng máu trong động mạch (như động mạch chủ) hoặc tĩnh mạch (như tĩnh mạch chủ). Chụp động mạch có thể được sử dụng để nhìn vào các động mạch hoặc tĩnh mạch ở đầu, cánh tay, chân, ngực, lưng hoặc bụng.

Chụp động mạch thông thường có thể nhìn vào các động mạch gần tim (chụp động mạch vành), phổi (chụp động mạch phổi), não (chụp động mạch não), đầu và cổ (chụp động mạch cảnh), chân hoặc cánh tay (ngoại vi) và động mạch chủ.

Trong khi chụp động mạch, một ống nhỏ gọi là ống thông được đặt vào mạch máu ở háng (động mạch đùi hoặc tĩnh mạch) hoặc ngay trên khuỷu tay (động mạch cánh tay hoặc tĩnh mạch). Các ống thông được hướng dẫn đến khu vực được nghiên cứu. Sau đó, thuốc nhuộm iốt (vật liệu tương phản) được tiêm vào để làm cho khu vực hiển thị rõ ràng trên hình ảnh X quang. Phương pháp này được gọi là chụp động mạch thông thường hoặc ống thông. Các hình ảnh chụp động mạch có thể được tạo thành phim X quang thông thường hoặc được lưu trữ dưới dạng hình ảnh kỹ thuật số trong máy tính.

Chụp động mạch có thể tìm thấy một chỗ phình trong mạch máu (phình động mạch). Nó cũng có thể cho thấy hẹp hoặc tắc nghẽn trong mạch máu ảnh hưởng đến lưu lượng máu. Chụp động mạch có thể cho thấy nếu có bệnh động mạch vành và mức độ xấu của nó.

Chụp cộng hưởng từ mạch (MRA) hoặc chụp mạch cắt lớp (CTA) có thể là một lựa chọn thay vì chụp mạch. Mỗi xét nghiệm này ít xâm lấn hơn so với chụp động mạch tiêu chuẩn. Một số xét nghiệm MRA và tất cả các xét nghiệm CTA yêu cầu tiêm thuốc nhuộm. CTA cũng liên quan đến phơi nhiễm phóng xạ.

Chụp mạch được thực hiện để:

Phát hiện các vấn đề với các mạch máu ảnh hưởng đến lưu lượng máu. Ví dụ về các vấn đề như vậy bao gồm rách trong mạch máu (có thể gây tắc nghẽn hoặc chảy máu bên trong), phình động mạch (là điểm yếu trong thành mạch máu) và các khu vực bị hẹp.

Tìm kiếm những thay đổi trong các mạch máu của các cơ quan bị tổn thương hoặc bị hư hỏng.

Hiển thị mô hình lưu lượng máu đến một khối u. Điều này không chỉ có thể giúp thấy khối u đã lan rộng mà còn hướng dẫn điều trị.

Hiển thị tình trạng, số lượng và vị trí của các động mạch thận trước khi ghép thận.

Tìm kiếm một nguồn chảy máu, chẳng hạn như loét.

Chuẩn bị cho phẫu thuật trên các mạch máu của bệnh chân (bệnh động mạch ngoại biên) ở những người bị đau chân nghiêm trọng khi đi bộ.

Kiểm tra mức độ xơ vữa động mạch trong các động mạch vành.

Trong một số trường hợp, phương pháp gọi là X quang can thiệp có thể được sử dụng trong khi chụp động mạch để điều trị bệnh. Ví dụ, một ống thông có thể được sử dụng để mở một mạch máu bị chặn, đưa thuốc đến một khối u hoặc ngừng chảy máu đường ruột do xuất huyết túi thừa. Để cầm máu đường ruột, ống thông được chuyển vào động mạch nhỏ nơi xảy ra chảy máu, và thuốc làm hẹp động mạch hoặc làm cho máu đóng cục được tiêm qua ống thông.

Trước khi chụp động mạch, hãy nói với bác sĩ nếu:

Đang hoặc có thể mang thai.

Đang cho con bú. Sử dụng sữa công thức trong 1 đến 2 ngày sau khi chụp động mạch cho đến khi thuốc nhuộm được truyền ra khỏi cơ. Điều này thường mất 24 giờ.

Bị dị ứng với thuốc nhuộm iốt được sử dụng trong xét nghiệm.

Đã từng có một phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) từ bất kỳ chất nào, chẳng hạn như nọc độc từ ong đốt hoặc do ăn động vật có vỏ.

Bị hen suyễn.

Bị dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào.

Có bất kỳ vấn đề chảy máu hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu.

Có tiền sử bệnh thận hoặc tiểu đường, đặc biệt nếu dùng metformin (như Glucophage) để kiểm soát bệnh tiểu đường. Thuốc nhuộm được sử dụng trong chụp động mạch có thể gây tổn thương thận ở những người có chức năng thận kém.

Không ăn hoặc uống trong 4 đến 8 giờ trước khi chụp động mạch. Có thể được yêu cầu không dùng aspirin, các sản phẩm aspirin hoặc chất làm loãng máu trong vài ngày trước khi và trong 1 ngày sau khi chụp động mạch. Nếu dùng những loại thuốc này, hãy nói chuyện với bác sĩ.

Chụp động mạch có thể được thực hiện như một bệnh nhân nội trú hoặc ngoại trú. Nếu là bệnh nhân ngoại trú, sẽ ở trong phòng hồi sức trong vài giờ trước khi về nhà. Có thể muốn mang một cái gì đó để làm hoặc đọc để giết thời gian. Sắp xếp để có người đưa về nhà vì có thể dùng thuốc an thần trước khi chụp động mạch. Nếu ở lại qua đêm trong bệnh viện, có thể sẽ về nhà vào ngày hôm sau.

Chụp động mạch có thể mất vài giờ, vì vậy sẽ làm trống bàng quang ngay trước khi nó bắt đầu.

Ngoài ra trước khi chụp động mạch, có thể có các xét nghiệm máu khác, chẳng hạn như đông máu, nitơ urê máu (BUN) và creatinine máu.

Sẽ được yêu cầu ký vào một mẫu đơn đồng ý cho biết hiểu các rủi ro của chụp động mạch và đồng ý thực hiện.

Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu xét nghiệm, rủi ro của nó, cách thực hiện hoặc kết quả sẽ có ý nghĩa gì.

Có thể cảm thấy một vết chích hoặc nhúm ngắn khi dùng thuốc. Hầu hết mọi người không bị đau khi ống thông nằm trong.

Có thể cảm thấy áp lực trong mạch máu khi ống thông di chuyển. Hãy cho bác sĩ biết nếu đang bị đau.

Có thể sẽ cảm thấy một chút ấm khi thuốc nhuộm được đưa vào. Cảm giác này chỉ kéo dài trong vài giây. Đối với một số người, cảm giác nóng rất mạnh và đối với những người khác thì rất nhẹ.

Có thể bị đau đầu, đỏ bừng mặt hoặc có vị mặn hoặc kim loại trong miệng sau khi sử dụng thuốc nhuộm. Những cảm giác này không tồn tại lâu. Một số người có thể cảm thấy đau bụng hoặc có thể nôn, nhưng điều này không phổ biến.

Sau khi kiểm tra, có thể có một chút đau đớn và bầm tím tại vị trí đặt ống thông.

Cơ hội của bất kỳ vấn đề lớn nào từ chụp động mạch là rất nhỏ, nhưng một số vấn đề có thể xảy ra. Trong hầu hết các trường hợp, các vấn đề xảy ra trong vòng 2 giờ sau khi chụp động mạch khi ở trong phòng hồi sức. Nếu sự cố xảy ra trong khi chụp động mạch, chụp động mạch có thể không được hoàn thành. Có thể cần điều trị khẩn cấp có thể bao gồm phẫu thuật.

Có khả năng xảy ra phản ứng dị ứng với thuốc nhuộm iốt. Phản ứng có thể nhẹ (ngứa, phát ban) hoặc nghiêm trọng (khó thở hoặc sốc đột ngột). Hầu hết các phản ứng có thể được điều trị bằng thuốc. Hãy chắc chắn nói với bác sĩ nếu bị sốt cỏ khô, hen suyễn, hoặc dị ứng iốt hoặc dị ứng thực phẩm.

Có một khả năng nhỏ là ống thông có thể làm hỏng mạch máu hoặc đánh bật một mảnh máu bị vón cục hoặc mỡ từ thành mạch. Các cục máu đông hoặc chất béo có thể chặn lưu lượng máu đến não, cánh tay, chân hoặc ruột.

Chảy máu từ vị trí kim có thể xảy ra. Ngoài ra, một cục máu đông có thể hình thành nơi đặt ống thông. Điều này có thể gây ra tắc nghẽn lưu lượng máu ở cánh tay hoặc chân.

Thuốc nhuộm iốt được sử dụng để thử nghiệm có thể gây mất nước hoặc tổn thương trực tiếp đến thận. Đây là một mối quan tâm đặc biệt cho những người có vấn đề về thận, tiểu đường hoặc mất nước. Các biện pháp đặc biệt được sử dụng trong quá trình chụp động mạch để ngăn ngừa các vấn đề cho những người cần chụp động mạch và có các vấn đề này.

Luôn có một khả năng thiệt hại nhỏ cho các tế bào hoặc mô khi tiếp xúc với bất kỳ bức xạ nào, ngay cả mức độ thấp được sử dụng cho xét nghiệm này.

Chụp động mạch là xét nghiệm X-quang sử dụng thuốc nhuộm và máy ảnh đặc biệt (soi huỳnh quang) để chụp ảnh lưu lượng máu trong động mạch (như động mạch chủ) hoặc tĩnh mạch (như tĩnh mạch chủ). Bác sĩ có thể cho biết một số kết quả ngay sau khi chụp động mạch. Kết quả đầy đủ thường sẵn sàng trong cùng một ngày.

Những lý do có thể không thể chụp động mạch hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:

Có thai. Chụp động mạch thường không được thực hiện trong thai kỳ vì bức xạ có thể làm hỏng em bé đang phát triển (thai nhi).

Tắc nghẽn hoặc các mạch máu gấp khúc do xơ vữa động mạch, huyết áp cao hoặc lão hóa. Điều này có thể làm cho khó dẫn hướng ống thông qua các mạch máu hoặc khó tiêm thuốc nhuộm.

Không thể nằm yên trong quá trình chụp động mạch.

Chụp động mạch cộng hưởng từ (MRA) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CTA) có thể là một lựa chọn thay vì chụp động mạch. Mỗi xét nghiệm này ít xâm lấn hơn so với chụp động mạch tiêu chuẩn. Một số xét nghiệm MRA và tất cả các xét nghiệm CTA yêu cầu tiêm thuốc nhuộm. CTA cũng liên quan đến phơi nhiễm phóng xạ. Một số bác sĩ phẫu thuật có thể muốn kết quả từ chụp động mạch tiêu chuẩn trước khi phẫu thuật để sửa chữa mạch máu bị hư hỏng hoặc bất thường.

Đối với những người có vấn đề về thận, tiểu đường hoặc mất nước, các bước được thực hiện để ngăn ngừa tổn thương thận. Thuốc nhuộm ít hơn có thể được sử dụng hoặc nhiều chất dịch hơn có thể được chỉ định trước, trong và sau khi chụp động mạch. Nếu có tiền sử về các vấn đề về thận, các xét nghiệm máu khác (creatinine, nitơ urê máu) có thể được thực hiện trước khi chụp động mạch để đảm bảo rằng thận đang hoạt động tốt.

Trong những trường hợp hiếm, phẫu thuật có thể cần thiết để sửa chữa một lỗ trên mạch máu nơi đặt ống thông. Ngoài ra còn có một chất có thể được sử dụng để giúp cầm máu.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến Chụp động mạch: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu và điều trị bệnh!