Soạn bài Tính thống nhất của chủ đề văn bản Ngữ văn 8 đầy đủ

• Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc trong thời thơ ấu của mình: Kỉ niệm về ngày tựu trường đầu tiên: nhớ về cảnh vật, tâm trạng khi trên đường cùng mẹ đến trường, khi đứng trước sân trường và khi ngồi trong lớp học.
• Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng trong tác giả: Sự náo nức như được sống lại kỉ niệm ngày xưa, bồi hồi, xao xuyến khi nhớ lại những cảm giác trong sáng tươi đẹp về ngày tựu trường đầu tiên.

• Chủ đề văn bản: Những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên
• Chủ đề của văn bản là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản hướng tới và thể hiện.

Chủ đề của văn bản bản chính là đối tượng mà văn bản đề cập và thể hiện.

-  Em biết văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi đầu tiên đến trường là nhờ căn cứ vào nhan đề Tôi đi học, nhan đề đó khiến ta dự đoán văn bản nói về chuyện Tôi đi học.

- Ngoài ra có các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học được lặp lại nhiều lần: Đại từ “tôi” (kỉ niệm của tác giả), kỉ niệm, buổi tựu trường, lần đầu tiên đi đến trường, sách vở, bút thước, trường Mĩ Lí, học trò, thầy, lớp, hồi trống, ông đốc trường, lớp năm, sắp hàng, bàn ghế, phấn, bảng đen, đánh vần, bài viết tập.

- Các câu trong bài đều nhắc đến kỉ niệm cúa buổi tựu trường đầu tiên.

• Hôm nay tôi đi học.
• Hằng năm vào cuối thu... lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man cùa buổi tựu trường.
• Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy.
• Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng.
• Tôi bặm tay ghì thật chặt nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất...

- Các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng in sâu vào trong lòng nhân vật “tôi” suốt cuộc đời

• Nao nức, quên thế nào được, tưng bừng, rộn rã, rụt rè, trang trọng, đứng đắn, âu yếm, non nớt, ngây thơ, ngập ngừng, thút thít…

- Những từ ngữ, chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ tới trường, khi cùng các bạn đi vào lớp (chú ý phân tích những cảm giác khác biệt về cùng một sự vật, sự việc trước và trong buổi tựu trường đầu tiên)

• Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần,lần này tự nhiên thấy lạ.
• Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, hôm nay tôi đi học.
• Không lội qua sông thả diều, không đi ra đồng nô đùa.
• Cảm thấy mình trang trọng
• Trước đó, trường đối với tôi là một nơi xa lạ.
• Cũng như tôi mấy cậu học trò bỡ ngỡ.
• Cảm thấy mình chơ vơ…

• Văn bản có tính thống nhất về chủ đề là văn bản tập trung biểu đạt đối tượng và vấn đề chính đã định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác.
• Để viết hoặc hiểu một văn bản cần xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ thường lặp đi lập lại, các câu thể hiện chủ đề.

a. Văn bản trên viết về đối tượng: Rừng cọ quê tác giả, viết về vấn đề: Sự gắn bó của rừng cọ với đời sống người dân sông Thao. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự:

• Khái quát vẻ đẹp của rừng cọ: Rừng cọ trập trùng.
• Miêu tả chi tiết hình dáng cây cọ: Thân cọ, búp cọ, cây non, lá cọ.
• Kể về kỉ niệm với rừng cọ: Căn nhà, ngôi trường, đi trong rừng cọ.
• Sự gắn bó của rừng cọ với gia đình, quê hương.
• Khẳng định nỗi nhớ với rừng cọ.

- Không nên thay đổi trình tự trên. Vì: Trình tự trên mạch lạc, hợp lí về nội dung và dòng cảm xúc của tác giả.

b. Chủ đề của văn bản trên: Vẻ đẹp và sự gắn bó giữa rừng cọ và con người.

c. Chứng minh:

• Qua nhan đề
• Qua cấu trúc, trình tự văn bản.

d. Chủ đề văn bản trên được thể hiện qua:

• Từ ngữ: rừng cọ, cây cọ, thân cọ, búp cọ, lá cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ.
• Câu văn: “Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng.”, “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ.”, “ Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình”.

• b. Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.
• d. Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp.

Có thể bố sung điều chỉnh lại như sau:

a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.

b. Con đường đến trường trở nên kì lạ do lòng nhân vật “tôi” đang có sự thay đổi lớn.

c. Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng dài và hẹp.

d. Muốn thử sức mình tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.

e. Sân trường rộng dày đặc cả người.

g. Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò.

h. Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.