Soạn bài Ôn tập và kiểm tra phần Tiếng Việt Ngữ văn 8 đầy đủ

Đọc những câu sau và cho biết mỗi câu thuộc kiểu câu nào trong số các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, trần thuật, phủ định:

Vợ tôi không ác nhưng thị khổ quá rồi (1). [...]. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất (2). Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận (3).

(Nam Cao, Lão Hạc)

Nhận diện kiểu câu:

- Câu (1): Câu trần thuật. 

- Câu (2): Câu trần thuật.

- Câu (3): Câu trần thuật.

Dựa vào theo nội dung của câu (2) trong bài tập 1, hãy đặt một câu nghi vấn:

- Những bản tính tốt đẹp ấy có thể bị những yếu tố nào che lấp?

Hãy đặt câu cảm thán chứa một trong những từ như vui, buồn, hay, đẹp:

- Hôm nay bạn ấy không đến khiến tôi rất buồn lòng!

- Hôm nay trông bạn đẹp quá!

- Bộ phim hay tuyệt!

- Ôi! Mừng và vui quá!

Đọc đoạn trích sau và chỉ ra các kiểu câu có trong đoạn trích:

Tôi bật cười bảo lão (1):

- Sao cụ lo xa thế (2) ? Cụ còn khoẻ lắm, chưa chết đâu mà sợ (3) ! Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc chết hãy hay (4) ! Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại (5) ?

- Không, ông giáo ạ (6) ! ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu (7) ?

(Nam Cao, Lão Hạc)

- Câu (1), (3), (6) là những câu trần thuật.

- Câu (4) là câu cầu khiến.

- Các câu còn lại là câu nghi vấn.

Hãy xác định hành động nói của các câu đã cho theo bảng sau đây:

Hãy sắp xếp các câu nêu ở bài tập 1 vào bảng tổng kết sau:

Hãy viết một câu theo những yêu cầu nêu dưới đây:

a. Cam kết không tham gia các hoạt động tiêu cực như đua xe trái phép, cờ bạc, nghiện hút,...

-> Có thể viết câu như sau: Tôi xin cam đoan sẽ không sử dụng các chất kích thích khi tham gia giao thông.

b. Hứa tích cực học tập, rèn luyện và đạt kết quả tốt trong năm học tới.

-> Có thể viết câu như sau: Con xin hứa trong năm học tới con sẽ cố gắng học tốt hơn nữa!

Giải thích lí do sắp xếp trật tự của các bộ phận câu in đậm nối tiếp nhau trong đoạn văn sau:

Sứ giả vào, đứa bé bảo: "Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này". Sứ giả vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ, vội vàng về tâu vua.

(Thánh Gióng)

-> Trật tự các từ in đậm được sắp xếp theo thứ tự xuất hiện của cảm xúc và hành động: kinh ngạc - vui mừng - về tâu vua.

Nhận xét việc sắp xếp các từ ngữ in đậm ở đầu câu trong những ngữ liệu sau:

a. Các lang ai cũng muốn ngôi báu về mình, nên cố làm vừa ý vua cha. Nhưng ý vua cha như thế nào, không ai đoán được.

(Bánh chưng, bánh giầy)

-> Các từ in đậm được sắp xếp để nối kết câu.

b. Con người của Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống.

(Phạm Văn Đồng, Đức tính giản dị của Bác Hồ)

-> Các từ in đậm có tác dụng nhấn mạnh đề tài của câu nói.

Nhận xét về tính nhạc trong hai ngữ liệu sau:

a. Nhớ buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê.

b. Nhớ một buổi trưa nào, nồm nam cơn gió thổi, khóm tre làng rung lên khúc nhạc đồng quê man mác.

-> Nhìn chung cả hai ngữ liệu trên đều có nhạc tính của riêng mình. Tuy nhiên, nếu như suy xét kĩ thì chúng ta có thể nhận thấy trong các cách diễn đạt trên thì ta thấy câu a giàu nhạc tính hơn vì câu a tạo được sự nhịp nhàng, thay đổi thanh điệu đúng với luật bằng/ trắc. Trong câu a sử dụng cấu trúc đảo trật tự từ nhằm mục đích nhấn mạnh hiệu ứng của âm thanh (man mác) trong việc tạo ra xúc cảm cho người nghe.