Soạn bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh Ngữ văn 7 đầy đủ

Nhận xét và phân tích ý kiến:

- Bốn câu thơ có sự đan xen, hài hòa với nhau, nếu như hai câu đầu tả cảnh, thì hai câu sau tả tình.

- Chúng ta thấy ngay từ những câu thơ đầu tiên đã xuất hiện hình ảnh ánh trăng, hiện ở “sàng tiền” thể hiện sự thao thức, trăn trở không ngủ được của nhà thơ: Lí Bạch yêu trăng, nhớ quê.

- Tiếp đến ở câu thơ tiếp theo hình ảnh nổi bật vẫn là hình ảnh ánh trăng. Ánh trăng tràn ngập không gian đồng nghĩa với việc vị trí ngắm trăng thay đổi từ sàng tiền tới song tiền: tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến.

- Hai câu thơ đầu, từ cảnh nhận ra tình.

- Nhà thơ có nỗi lòng của một người nhớ quê hương, nỗi niềm nhớ cố hương hiện hữu rõ nét: Ngẩng đầu nhìn trăng sáng: Vầng trăng thanh tĩnh, sáng dịu hiền hiện ra, đây là đêm trăng đẹp nhưng yên tĩnh.

=> Mối quan hệ nhân quả giữa cảnh và tình tác động qua lại: Vì trăng sáng nên không ngủ được, không ngủ được càng thấy trăng sáng hơn, đẹp hơn.

a. Trong hai câu thơ cuối ta thấy có phép đối:

- "Cử đầu" đối với "đê đầu".

- "Vọng minh nguyệt" đối "tư cố hương".

- Số lượng các chữ, từ loại, cấu trúc ngữ pháp của các bộ phận tham gia đối đều giống nhau.

b. Tác dụng của phép đối:

- Biểu hiện cụ thể sinh động tình cảm quê hương.

- Phép đối có tác dụng làm cho người đọc thấy được rõ hơn sự nhớ quê hương, chìm đắm trong nỗi nhớ, trăng thấm đẫm buồn của nhà thơ.

- Cúi đầu nhìn thấy trăng cứ ngỡ là sương trên mặt đất rồi ngẩng đầu nhìn thấy vầng trăng. Trong cảm xúc cô độc lạnh lẽo. Tác giả lại cúi đầu suy ngẫm về quê hương.

- Các cử động ấy đã thể hiện sinh động rõ nét cuộc tư duy cảm xúc về quê hương.

- Những từ ngữ góp phần làm cho tâm trạng của nhân vật được bộc lộ, cụ thể ở đây có bốn động từ “nghi, cử, đê, tư” cho chúng ta thấy được mạch cảm xúc của bài thơ. Đó là chủ thể trữ tình, chủ thể hành động ở đây chính là tác giả.

- Chúng ta có thể nhận thấy bài thơ có cảm xúc rất chân thật, nhân vật trữ tình bị tỉnh giấc thì nhận ra ánh trăng lọt vào khe cửa, ngỡ như là sương rồi ngẩng lên như là một hành động xác nhận. Nhưng rồi chính khoảnh khắc ngẩng đầu lại là giây phút nhà thơ nhớ về quê hương. Và hành động cúi đầu như đang kìm nén cảm xúc đang trào dâng trong lòng tác giả.

- Nhà thơ Lí Bạch đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật đặc sắc và có dụng ý của nhà thơ, đó chính là lược bỏ chủ ngữ ở đây bị lược bỏ chỉ có một chủ ngữ chung là chủ thể trữ tình. Tạo tính thống nhất mạch lạc trong cảm xúc của bài thơ.

- Ta thấy, hai câu thơ của Lí Bạch ngắn gọn nhưng chỉ nêu được nội dung là thấy trăng sáng, Lí Bạch ngắm trăng và nhớ quê nhà nhưng không thấy được nét đặc sắc nghệ thuật ở trong hai câu thơ này.

- Bài thơ của Lí Bạch thể hiện thành công những cảm xúc thương nhớ quê hương sau nhiều năm xa cách. Do đó hai câu thơ trên chưa diễn tả đúng nỗi nhớ khi tác giả cúi đầu và nghĩ về quê hương. Ánh trăng gợi nhớ về quê hương nhưng cái cúi đầu của nhân vật trữ tình như một nỗi hổ thẹn với chính lòng mình khi lâu ngày không thể trở về cố hương. Vì vậy, em có thể viết lại bài thơ theo thể lục bát như sau:

Ánh trăng soi rọi đầu giường

Ngỡ ngàng mặt đất sương giăng lối mờ

Ngẩng đầu ngắm ánh trăng vương

Cúi đầu sao thấy nhớ thương quê nhà.