Soạn bài Ôn tập tác phẩm trữ tình (tiếp theo) Ngữ văn 7 đầy đủ

Nguyễn Trãi có những câu thơ như sau:

- "Suốt ngày ôm nỗi ưu tư

Đêm lạnh quàng chăn ngủ chẳng yên".

- "Bui một tấc lòng ưu ái cũ

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông".

- Nội dung: Hai câu thơ có nội dung trữ tình giống nhau, đó là niềm ưu tư canh cánh của nhà thơ và tấm lòng lo dân lo nước.

- Hình thức:

+ Giống nhau về thể thơ, phương thức biểu hiện: kể, tả.

+ Khác: hình ảnh biểu hiện một bên là hình ảnh so sánh với nước triều dâng cuồn cuộn và một bên là hình ảnh con người thao thức thức trằn trọc trong đêm lạnh.

So sánh tình huống thể hiện tình yêu quê hương và cách thể hiện tình cảm đó qua hai bài thơ "Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh" và "Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê":

- Cả hai bài thơ đều thể hiện tình quê hương sâu đậm nhưng hoàn cảnh và tâm trạng khác nhau:

+ Tĩnh dạ tứ:

• Hoàn cảnh: Người ở xa quê vọng nhớ về quê trong một đêm trăng.
• Cách thể hiện: Dùng ánh trăng để thể hiện tình cảm nhớ quê thao thức nhìn văn và nhìn trăng càng khiến tác giả nhớ quê. Giọng điệu trữ tình và sâu lắng.

+ Hồi hương ngẫu thư:

• Hoàn cảnh: Bị coi là khác ngay nơi chôn rau cắt rốn, sau khi gần cả đời người cách xa mới trở về.
• Cách thể hiện: Miêu tả cái đổi và cái không đổi để thể hiện tấm lòng tha thiết với quê hương. Giọng điệu vừa hóm hỉnh vừa ngậm ngùi.

So sánh bài thơ "Đêm đỗ thuyền ở Phong Kiều" với bài thơ "Rằm tháng giêng" về hai vấn đề: cảnh vật được miêu tả và tình cảm được thể hiện:

- Giống nhau:

+ Cảnh vật: đêm, trăng, thuyền.

+ Tình cảm: sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

- Khác nhau:

+ Cảnh vật:

• Đêm đỗ thuyền ở Phong Kiều: Trăng tàn xế bóng, sương sa đầy trời, tiếng quạ kêu, tiếng chuông chùa từ xa vọng lại càng làm tăng vẻ tĩnh mịch và buồn vắng hiu hắt của cảnh, con thuyền nằm im bên lùm cây.
• Rằm tháng giêng: Trăng tròn sáng vằng vặc, cảnh vật bao la bát ngát tràn ngập ánh trăng, tràn đầy sức sống dào dạt. Con thuyền vận động từ chỗ "thâm xứ" đến nơi bát ngát đầy trăng.

+ Tình cảm:

• Đêm đỗ thuyền ở Phong Kiều: Con người nằm ngủ, vương vấn nỗi buồn xa lánh bụi trần tìm về nơi tĩnh lặng, nỗi buồn cô đơn.
• Rằm tháng giêng: con người mở rộng tâm hồn để đón nhận vẻ đẹp của đêm rằm. Con người lo cho vận nước -> sự ung dung lạc quan, tràn đầy niềm tin phơi phới.

Những câu văn đúng trong những câu văn đã cho là:

b. Tùy bút không có cốt truyện và có thể không có nhân vật.

c. Tùy bút sử dụng nhiều phương thức (tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, lập luận) nhưng biểu cảm là phương thức chủ yếu.

e. Tùy bút có những yếu tố gần với tự sự nhưng chủ yếu thuộc loại trữ tình.

=> Đây cũng là ba đặc điểm cơ bản của thể loại tùy bút.