Soạn bài Rút gọn câu Ngữ văn 7 đầy đủ

Nhận xét cấu tạo của những câu đã cho:

- Câu a: bị lược đi chủ ngữ.

- Câu b: xuất hiện chủ ngữ chúng ta.

- Các từ có thể làm chủ ngữ trong câu a: chúng ta, con người, mọi người, các em,...

- Chủ ngữ câu a được lược bỏ bởi câu tục ngữ là lời khuyên chung cho tất cả con người Việt Nam, lời nhắc nhở mang tính đạo lí truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Nhận xét:

- Câu "Rồi ba bốn người, sáu bảy người" đã được người ta lược bỏ mất đi vị ngữ mà vẫn có thể nhận biết được vị ngữ vì người ta có thể căn cứ vào câu đứng trước để xác định được vị ngữ của câu này là: đuổi theo nó.

- Câu "Ngày mai" được rút gọn cả chủ ngữ và vị ngữ; vì người ta có thể căn cứ vào câu đứng trước nó để hiểu được là: Tôi đi Hà Nội vào ngày mai. hoặc Ngày mai tôi đi Hà Nội.

Những câu in đậm dưới đây thiếu thành phần:

- “Chạy loăng quăng, nhảy dây, chơi kéo co”: lược bỏ chủ ngữ.

-> Không nên rút gọn câu như vậy vì rút gọn các câu trở nên khó hiểu.

- Câu "Mẹ ơi, hôm nay được điểm 10" hoàn toàn không có chủ ngữ và khi câu không có chủ ngữ thì câu sẽ trở nên vô cùng khó hiểu (không biết ai được điểm 10); hơn nữa, nói với người bậc trên không nên xưng hô cụt lủn như vậy.

- Câu "Bài kiểm tra toán" mặc dù thiếu vị ngữ nhưng có thể chấp nhận được nếu thêm vào những từ ngữ xưng hô lễ phép, chẳng hạn: Bài kiểm tra toán ạ! hoặc Bài kiểm tra toán mẹ ạ!

Khi rút gọn câu cần chú ý:

- Cần làm cho câu văn rút gọn nhưng vẫn mang đầy đủ nội dung, nhằm giúp cho những người nghe, người đọc không hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói.

- Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.

- Các câu (2), (3) là những câu rút gọn.

- Thành phần bị lược là thành phần chủ ngữ.

- Hai câu này, một câu nêu nguyên tắc ứng xử, một câu nêu kinh nghiệm sản xuất chung cho tất cả mọi người nên có thể rút gọn chủ ngữ làm cho câu gọn hơn.

a. Rút gọn chủ ngữ:

- "Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà".

- "Dừng chân đứng lại, trời, non, nước".

- Khôi phục:

+ "Ta bước tới Đèo Ngang bóng xế tà".

+ "Ta dừng chân đứng lại, trời, non, nước".

b. Rút gọn chủ ngữ:

- "Đồn rằng quan tướng có danh".

- "Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai".

- "Ban khen rằng: Ấy mới tài".

- "Ban cho cái áo với hai đồng tiền".

- "Đánh giặc thì chạy trước tiên".

- "Xông vào trận tiền cởi khố giặc ra".

- "Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân!".

- Khôi phục:

+ "Người ta đồn rằng quan tướng có danh".

+ "Hắn cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai".

+ "Vua ban khen rằng: Ấy mới tài".

+ "Và ban cho cái áo với hai đồng tiền".

+ "Quan tướng khi đánh giặc thì chạy trước tiên".

+ "Khi xông vào trận tiền cởi khố giặc ra".

+ "Quan tướng trở về gọi mẹ mổ gà khao quân!"

- Nguyên nhân của sự hiểu lầm: cậu bé và người khách đã không chung một đối tượng đề cập. Cậu bé đề cập đến vấn đề tờ giấy bố để lại còn ông khách đang đề cập đến vấn đề ông bố.

+ Cậu bé dùng các câu trả lời thiếu chủ ngữ với người khách: “Mất rồi”, “Thưa…tối hôm qua”.

+ Người khách lại cứ nghĩ là bố cậu bé mất nên cũng đưa ra những câu hỏi thiếu chủ ngữ: “Mất bao giờ?”, “Sao mà mất nhanh thế?”.

=> Như vậy, qua câu chuyện trên chúng ta có thể rút ra về cách giao tiếp trong cuộc sống hằng ngày, đó là nói năng làm sao phải đầy đủ chủ ngữ, vị ngữ, đủ thông tin đặc biệt chú ý vào ngữ cảnh, không được nói rút gọn vào những hoàn cảnh không rõ ràng, gây hiểu lầm.

Chi tiết trong truyện có tác dụng gây cười và phê phán:

- "Đây" -> “Tôi là người ở đây”.

- "Mỗi" -> “Nhà tôi chỉ có một đứa”.

- "Tiệt" -> “Bố mẹ tôi đều đã mất cả rồi”.

-> Chúng ta có thể hiểu rằng trong mẩu chuyện trên cho thấy nhân vật chàng trai trong truyện trả lời nhanh nhẹn như vậy là để không bị chậm việc ăn uống của mình.

- Ý nghĩa: Phê phán những người ham ăn tục uống, bất lịch sự với người khác và không tôn trọng bố mẹ.