Soạn bài Câu đặc biệt Ngữ văn 7 đầy đủ

"Ôi, em Thủy! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp".

(Khánh Hoài)

-> Câu đặc biệt trong câu văn trên là: "Ôi, em Thủy!".

Các câu đặc biệt là:

- (1): "Một đêm mùa xuân". (Xác định thời gian, nơi chốn).

- (2): "Tiếng reo. Tiếng vỗ tay". (Liệt kê, thông báo về sự có mặt của sự vật, hiện tượng).

- (3): "Trời ơi!" (Bộc lộ cảm xúc).

- (4): "Sơn! Em Sơn! Sơn ơi!"; "Chị An ơi!" (Gọi đáp).

Chỉ ra câu đặc biệt và câu rút gọn có trong những ngữ liệu sau:

a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.

(Hồ Chí Minh)

- Không có câu đặc biệt.

- Câu rút gọn:

+ "Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm".

+ "Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến".

b. Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây… Bốn giây… Năm giây… Lâu quá!

(Vũ Tú Nam)

- Câu đặc biệt: "Ba giây... Bốn giây... Năm giây... Lâu quá!".

- Không có câu rút gọn.

c. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi.

(Nguyễn Trí Huân)

- Câu đặc biệt: "Một hồi còi".

- Không có câu rút gọn.

d. Chim sâu hỏi chiếc lá:

- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!

- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu

(Trần Hoài Dương)

- Câu đặc biệt: "Lá ơi!".

- Câu rút gọn:

+ "Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!".

+ "Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu".

Tác dụng của những câu đặc biệt ở bài tập 1 (luyện tập):

a. Câu rút gọn làm cho lời văn ngắn gọn, tránh lặp thừa.

b. Câu đặc biệt:

- "Ba giây... Bốn giây... Năm giây...": Xác định, gợi tả thời gian.

- "Lâu quá!": Bộc lộ trạng thái cảm xúc.

c. Câu đặc biệt: Thông báo về sự có mặt của sự vật, hiện tượng.

d.

- Câu đặc biệt: gọi đáp.

- Câu rút gọn: làm cho lời văn ngắn gọn, tránh lặp thừa.

- Đoạn văn tả cảnh quê hương có sử dụng câu đặc biệt: Không nhớ vào một buổi sáng nào được bà ngoại cho ra đồng nhặt cỏ cùng với dì tôi nhưng đó là lần tôi ngạc nhiên quá đỗi. Bước chân ngắn của thằng bé là tôi cứ líu ríu níu váy bà để lên cho được con đê cao. Lần đầu tiên tôi đứng trên đê làng. Cả một cánh đồng bát ngát trải dài những lượn sóng xanh rập rờn đến những dãy núi xa vời. Những cánh cò đang lả cánh như những con diều trắng chấp chới bay về phía mặt trời. Phương Đông sáng hồng lên, những  đám mây ngũ sắc cho tôi một ấn tượng thần tiên. Ôi, con đê làng! Một buổi bình minh. Vâng, một bình minh mãi mãi cho tôi nhớ về quê hương dù nay tôi đã ở chân trời góc bể.