Soạn bài Bố cục trong văn bản đầy đủ

a. Trong đơn xin gia nhập Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh những nội dung cần ghi có thể là: họ tên, ngày tháng năm sinh, nơi học, nơi sống, lí do xin vào Đội. Những nội dung cần được sắp xếp theo một trật tự trước sau rành mạch, hợp lí, không thể tự tiện muốn ghi nội dung nào trước cũng được.

b. Sự sắp đặt nội dung các phần trong vàn bản theo một trình tự hợp lí được gọi là bố cục. Khi xây dựng văn bản, cần phải quan tâm đến bố cục, vì nó giúp các ý được trình bày thành các phần mục rõ ràng giúp người đọc dễ tiếp nhận văn bản.

a. Hai câu chuyện trên chưa có bố cục. Trong truyện Ếch ngồi đáy giếng và Lợn cưới áo mới chúng chưa được sắp xếp một cách hợp lý theo trật tự logic làm cho, những giá trị trong một tác phẩm cũng bị giảm đi bởi sự sắp xếp đó khiến người đọc khó quan sát và quan sát nhưng không hiểu được nội dung hiện thực phê phán trong tác phẩm.

b. Các câu trên không hợp lý ở chỗ: nên đảo lộn lại trật tự các câu trong đoạn văn trên, nên trình bay ếch sống ở đâu trước hoàn cảnh sống của anh như thế nào, thứ 2 nên nói là vì hoàn cảnh sống như thế mà ếch huênh hoang nghênh ngáo, vì một trận bão mà ếch đã ra ngoài được và bị dẫm bẹp. Văn bản 2: Trình bày lý do tại sao anh ta đứng hóng ở ngoài cửa, tiếp đó anh ta lấy cớ hỏi chuyện để khoa chiếc áo.

c. Theo em, nên sắp xếp bố cục truyện như sau:

- Truyện (1):

• Con ếch sống trong một cái giếng.
• Thấy bầu trời chỉ bé bằng cái vung.
• Nghĩ mình là chúa tể.
• Khi ếch ra khỏi giếng thì đi lại huênh hoang, hiên ngang, kêu ồm ộp.
• Bị con trâu giẫm bẹp .

- Truyện (2):

• Nói về tính hay khoe của hai anh.
• Một anh mặc áo mới đứng từ sáng không có người hỏi.
• Có một anh đi qua: “Anh có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?”.
• Anh kia mới khoe áo và trả lời là: “Từ lúc tôi mặc chiếc áo mới này, tôi chả thấy con lợn nào chạy qua cả”.

a. Nhiệm vụ của các phần mở bài, thân bài, kết bài:

• Mở bài: Giới thiệu về đối tượng, sự việc

• Thân bài:

  • Miêu tả về đối tượng (đối với văn bản miêu tả)

  • Diễn biến của sự việc (đối với văn bản tự sự)

• Kết bài: Cảm nghĩ về đối tượng (sự việc)

b. Nhiệm vụ của các phần trong bố cục cần phân biệt với nhau rõ ràng. Bởi mỗi phần sẽ có một nội dung riêng, nếu không phân biệt rõ ràng sẽ có sự lộn xộn trong văn bản

 c. Ý kiến của bạn đó là không đúng tại vì:

• Phần mở bài có vai trò giới thiệu, đặt vấn đề để đến phần thân bài sẽ đi giải quyết vấn đề.

• Phần kết bài có vai trò chốt lại vấn đề, bộc lộ cảm xúc cá nhân về đối tượng, sự việc còn phần mở bài chỉ là giới thiệu đối tượng và sự việc.

 d. Không đồng ý với quan điểm trên tại vì:

• Nhiệm vụ của phần mở bài rất quan trọng để giúp giới thiệu đề tài của văn bản đưa người đọc đi vào đề tài đó một cách dễ dàng, tự nhiên và hứng thú.

• Còn phần kết luận có vai trò khái quát lại vấn đề và nêu cảm nghĩ về đối tượng.

• Đặc biệt, các phần trong một bài văn có liên quan chặt chẽ tới nhau, nếu bỏ đi, văn bản sẽ mất cân đối, thiếu trình tự, thiếu thống nhất.

a. Ngày xưa trên hòa đảo Cret của Hi Lạp nảy sinh một con quái vật đầu người mình bò vô cùng hung ác. Vua của hòn đảo đó đã cho xây một mê cung để nhốt nó vào trong. Tuy nhiên hằng năm vẫn có những nam nữ thanh niên thành A-ten bị cống nạp cho con quái vật kia ăn thịt. Để trừ tận gốc tai họa, một người anh hùng tên là Tê-dê quyết đi vào mê cung.....

b. Vua của hòn đảo đó đã cho xây một mê cung để nhốt nó và trong. Để trừ tận gốc tai họa một người anh hùng tên là Tê-dê quyết đi vào mê cung... Tuy nhiên hằng năm vẫn có những nam nữ thanh niên thành A-ten bị cống nạp cho con quái vật kia ăn thịt. Ngày xưa trên hòa đảo Cret của Hi lạp nảy sinh một con quái vật đầu người mình bò vô cùng hung ác.

→ Đoạn hai được sắp xếp rành mạch giúp văn bản dễ hiểu và mạch lạc

•  Bố cục truyện gồm 3 phần rất mạch lạc và chặt chẽ theo trình tự thời gian

  •  Mẹ bắt hai anh em Thành và Thủy phải chia đồ chơi

  • Chuyện về hai con búp bê

  • Thành đưa em tới lớp chào cô giáo và các bạn

  • Hai anh em chia tay

  • Thủy để lại con búp bê cho Thành

• Có thể kể theo bố cụ khác nhưng phải đảm bảo sự rành mạch, hợp lí

Có một bạn được phân công báo cáo kinh nghiệm học tập tại Hội nghị học tốt của trường. Bạn ấy dự định viết bản báo cáo theo một bố cục ba phần như sau:
(I) Mở bài: Chào mừng các đại biểu, các thầy cô và các bạn tham dự Hội nghị.
(II) Thân bài:
– Nêu rõ bản thân đã học thế nào trên lớp.
– Nêu rõ bản thân đã học thế nào ở nhà.
– Nêu rõ bản thân đã học thế nào trong cuộc sống.
– Nêu thành tích hoạt động Đội và thành tích văn nghệ của bản thân.
(III) Kết bài: Chúc hội nghị thành công.
Bố cục trên đó đã rành mạch và hợp lí chưa? Vì sao? Theo em có thể bổ sung thêm điều gì?

Gợi ý trả lời:

• Bố cục bài báo cáo của bạn học sinh đó chưa thật rành mạch và hợp lí.

• Vì các phần (1), (2), (3) ở thân bài chỉ mới kể lại việc học tốt chưa nói kinh nghiệm tốt. Và lẽ ra phần (4) phải nói thành tích từ cần kinh nghiệm học tập, chứ không cần thiết kể thành tích hoạt động Đội và thành tích văn nghệ như trên.