Tập làm văn: Ôn tập về tả cảnh Tiếng Việt 5

- Nắm được cách làm một bài văn tả cảnh.

- Rèn luyện kĩ năng viết một bài văn tả cảnh hay.

- Liệt kê những bài tả cảnh đã học.

Câu hỏi:

Liệt kê những bài văn tả cảnh mà em đã học trong học kì I. Trình bày dàn ý của một trong các bài văn đó.

Hướng dẫn giải:

a) Liệt kê những bài văn tả cảnh mà em đã học trong học kì I

- Quang cảnh làng mạc ngày mùa

- Hoàng hôn trên sông Hương

- Nắng trưa

- Buổi sớm trên cánh đồng

- Rừng trưa

- Chiều tối

- Mưa rào

- Đoạn văn tả biển của Vũ Tú Nam

- Đoạn văn tả cảnh của Đoàn Giỏi

- Vịnh Hạ Long

- Kì diệu rừng xanh

- Bầu trời mùa thu

- Đất Cà Mau

b) Trình bày dàn ý của một trong các bài văn đó

Dàn ý tham khảo - Tả cảnh buổi sớm trên cánh đồng

- Mở bài: Một ngày mới lại bắt đầu. Bình minh đang hiện ra trước mắt em. Một cảnh vật tuyệt đẹp và để lại cho ta cảm giác phấn khởi khi bước vào ngày mới.

- Thân bài:

+ Tả cảnh

• Không khí đã bắt đầu se lạnh nhưng lại mang theo hơi ấm của thiên nhiên như một lời chào chân thành.

• Sương đang dần tan. Bầu trời mùa thu trong lành và cao vút.

• Gió bay thoang thoảng qua, mơn man mái tóc em.

• Đồng lúa đã chín vàng, hương lúa lan tỏa ra khắp mọi nơi.

• Những chú trâu đang thung thăng gặm cỏ, mắt lim dim ngước nhìn xung quanh.

• Những đàn cò bay lả, bay la, nghiêng mình chao lượn vài vòng rồi đáp xuống bờ ruộng để “nghỉ ngơi lấy sức” mà bay tiếp.

+ Tả hoạt động

• Mọi người cũng đã tỉnh giấc và bắt đầu với công việc của mình.

• Các bác, các cô vui vẻ vừa đi vừa trò chuyện xách cày, xách cuốc chuẩn bị ra đồng.

• Các cậu bé, cô bé tung tăng vượt theo chú trâu xấu số đang bỏ chạy sợ hãi.

• Dưới mặt hồ, ánh nắng ban mai chiếu xuống làm mặt ao lấp la lấp lánh như một chiếc gương không lồ.

- Kết bài: Ngắm nhìn quê hương em, em vô cùng tự hào khi mình được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất thân thương này. Em sẽ cố gắng học thật giỏi để mai sau lớn lên xây dựng quê hương đất nước ngày một giàu đẹp hơn.

Dàn ý tham khảo - Hoàng hôn trên sông Hương

- Mở bài: Giới thiệu Huế đặc biệt yên tĩnh lúc hoàng hôn.b)  Dàn ý bài văn Hoàng hôn trên sông Hương

- Thân bài: Tả sự thay đổi sắc màu của sông Hương và hoạt động của con người bên sông lúc hoàng hôn.

+ Thân bài có 2 đoạn:

• Đoạn 1: Tả sự đổi sắc của sông Hương từ lúc bắt dầu hoàng hôn đến lúc tối hẳn.

• Đoạn 2: Tả hoạt động của con người bên bờ sông, trên mặt sông từ lúc hoàng hôn đến lúc thành phố lên đèn.

- Kết bài: Sự thức dậy của Huế sau hoàng hôn.

Câu hỏi:

Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi: 

Buổi sáng ở Thành phố Hồ Chí Minh

Một ngày mới bắt đầu.

Mảng thành phố hiện ra trước mắt tôi đã biến màu trong bước chuyển huyền ảo của rạng đông. Mặt trời chưa xuất hiện nhưng tầng tầng lớp lớp bụi hồng ánh sáng đã tràn lan khắp không gian như thoa phấn trên những toàn nhà cao tầng của thành phố, khiến chúng trở nên nguy nga, đậm nét. Màn đêm mờ ảo đang lắng dần rồi chìm vào đất. Thành phố như bồng bềnh nổi giữa một biển hơi sương. Trời sáng có thể nhận rõ từng phút một. Những vùng cây xanh bỗng òa tươi trong nắng sớm. Ánh đèn từ muôn vàn ô vuông cửa sổ loãng đi rất nhanh và thưa thớt tắt. Ba ngọn đèn đỏ trên tháp phát sóng Đài Truyền hình thành phố có vẻ như bị hạ thấp và kéo gần lại. Mặt trời dâng chầm chậm, lơ lửng như một quả bóng bay mềm mại.

Đường phố bắt đầu hoạt động và huyên náo. Những chiếc xe tải nhỏ, xe lam, xích lô máy nườm nượp chở hàng hóa và thực phẩm từ những vùng ngoại ô về các chợ Bến Thành, Cầu Muối,… đánh thức cả thành phố dậy bởi những tiếng máy nổ giòn.

Thành phố mình đẹp quá! Đẹp quá đi!

Theo Nguyễn Mạnh Tuấn

a) Bài văn miêu tả buổi sáng ở Thành phố Hồ Chí Minh theo trình tự nào ?

b) Tìm những chi tiết cho thấy tác giả quan sát cảnh vật rất tinh tế.

c) Hai câu cuối bài "Thành phố mình đẹp quá ! Đẹp quá đi !" thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với cảnh được miêu tả ?

Hướng dẫn giải:

a) Thời gian từ lúc trời hửng sáng đến lúc sáng rõ là trình tự của bài văn miêu tả buổi sáng ở Thành phố Hồ Chí Minh.

b) Tác giả quan sát cảnh vật rất tinh tế, thể hiện qua những chi tiết trong bài văn "Buổi sáng ở Thành Phố Hồ Chí Minh" như sau:

- "Mặt trời chưa xuất hiện nhưng tầng tầng lớp lớp bụi hồng ánh sáng đã tràn lan khắp không gian như thoa phấn trên những tòa nhà cao tầng của thành phố, khiến chúng trở nên nguy nga, đậm nét".

- "Màn đêm mờ ảo đang lắng dần rồi chìm vào đất".

- "Thành phố như bồng bềnh nổi giữa một biển hơi sương. Những vùng cây xanh bỗng òa tươi trong nắng sớm. / Ánh đèn từ muôn vàn ô cửa sổ loãng đi rất nhanh và thưa thớt tắt".

- "Ba ngọn đèn đỏ trên tháp phát sóng Đài Truyền hình thành phố có vẻ như bị hạ thấp và kéo gần lại. / Mặt trời dâng chầm chậm, lơ lửng như một quả bóng bay mềm mại".

c) Hai câu cảm thán cuối bài: “Thành phố mình đẹp quá! Đẹp quá đi!” nhằm thể hiện sự ngưỡng mộ và tình cảm tự hào, yêu quý của tác giả với vẻ đẹp của thành phố.

Qua bài học này các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Cách làm một bài văn tả cảnh.

- Vận dụng giải bài tập SGK một cách nhanh chóng và chính xác.