Luyện từ và câu: Mở rộng vốn từ: Nhân dân Tiếng Việt 5

- Mở rộng vốn từ: Nhân dân.

- Nội dung, ý nghĩa của một số thành ngữ.

- Những nghề nghiệp trong xã hội.

Câu hỏi: Xếp các từ ngữ trong ngoặc đơn vào nhóm thích hợp nêu dưới đây:

a. Công nhân

b. Nông dân

c. Doanh nhân

d. Quân nhân

e. Trí thức

g. Học sinh

(giáo viên, đại úy, trung sĩ, thợ điện, thợ cơ khí, thợ cấy, thợ cày, học sinh tiểu học, học sinh trung học, bác sĩ, kĩ sư, tiểu thương, chủ tiệm).

Hướng dẫn giải:

a. Công nhân: thợ cơ khí, thợ điện.

b. Nông dân: thợ cày, thợ cấy.

c. Doanh nhân: tiểu thương, chủ tiệm.

d. Quân nhân: đại úy, trung sĩ.

e. Trí thức: bác sĩ, giáo viên, kĩ sư.

g. Học sinh: học sinh tiểu học, học sinh trung học.

Câu hỏi: Các thành ngữ, tục ngữ dưới đây nói lên những phẩm chất gì của người Việt Nam ta?

a. Chịu thương chịu khó.

b. Dám nghĩ dám làm.

c. Muôn người như một.

d. Trọng nghĩa khinh tài (tài: tiền của).

e. Uống nước nhớ nguồn.

Hướng dẫn giải:

- Chịu thương chịu khó: nói lên phẩm chất của người Việt Nam ta cần cù, chẳng ngại khó khăn gian khổ.

- Dám nghĩ dám làm: táo bạo, mạnh dạn có nhiều ý kiến và dám thực hiện sáng kiến.

- Muôn người như một: mọi người đoàn kết, thống nhất một lòng.

- Trọng nghĩa khinh tài: coi trọng nhân nghĩa, đạo lý, xem thường tiền bạc.

- Uống nước nhớ nguồn: ca ngợi đức tính sống có trước, có sau, luôn luôn biết ơn người đi trước.

Câu hỏi: Đọc truyện sau và trả lời câu hỏi:

Con Rồng cháu Tiên

Ngày xửa ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, có một vị thần tên là Lạc Long Quân. Thần mình rồng, sức khoẻ vô địch, lại có nhiều phép lạ. Bấy giờ, ở vùng núi cao có nàng Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần, nghe vùng đất Lạc Việt có nhiều hoa thơm cỏ lạ bèn tìm đến thăm. Hai người gặp nhau, kết thành vợ chồng. Đến kì sinh nở, Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng. Kì lạ thay, trăm trứng nở ra một trăm người con đẹp đẽ, hồng hào và lớn nhanh như thổi. Sống với nhau được ít lâu, Lạc Long Quân bảo vợ:

- Ta vốn nòi rồng ở miền nước thẳm, nàng là dòng tiên ở chốn non cao. Kẻ trên cạn, người dưới nưóc, tập quán khác nhau, khó mà ở cùng nhau lâu dài được. Nay ta đem năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương, khi có việc thì giúp đỡ lẫn nhau, đừng quên lời hẹn.

Một trăm người con của Lạc Long Quân và Âu Cơ sau này trở thành tổ tiên của người Việt Nam ta. Cũng bởi sự tích này mà người Việt Nam thường tự hào xưng là con Rồng cháu Tiên và thân mật gọi nhau là đồng bào.

Theo Nguyễn Đổng Chi

a. Vì sao người Việt Nam ta gọi nhau là đồng bào?

b. Tìm từ bắt đầu bằng tiếng đồng (có nghĩa là "cùng").

c. Đặt câu với một trong những từ vừa tìm được.

Hướng dẫn giải:

a. Từ truyền thuyết "Con rồng cháu tiên": Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng và nở ra một trăm người con trai khôi ngô tuấn tú. Rồi năm mươi người con theo cha về biển, năm mươi người con theo mẹ lên núi, từ đó các triều đại vua Hùng ra đời và cai quản đất nước. Dù ở đâu thì các con của Âu Cơ cũng được sinh ra từ một cái bọc, đó là niềm tự hào của người Việt Nam. Do đó, ngày nay, mọi người thường gọi nhau là đồng bào.

b. Những từ bắt đầu bắt tiếng đồng: đồng đội, đồng chí, đồng lòng, đồng tâm, đồng ý, đồng hội đồng thuyền, đồng nghiệp, đồng đẳng…

c. Đặt câu với những từ vừa tìm được:

- Nhân dân ta cùng đồng lòng ắt hẳn sẽ chiến thắng tất cả.

- Muốn chiến thắng cuộc thi này chúng ta cần phải có tinh thần đồng đội.

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Nắm được những vốn từ vựng về chủ đề "nhân dân".

- Hiểu được một số nghề nghiệp trong xã hội.