Tập đọc: Buôn Chư Lênh đón cô giáo Tiếng Việt 5

Buôn Chư Lênh đón cô giáo

Căn nhà sàn chật ních người mặc quần áo như đi hội. Mấy cô gái vừa lùi vừa trải những tấm lông thú thẳng tắp từ đầu cầu thang tới cửa bếp giữa sàn. Bấy giờ, người già mới ra hiệu dẫn Y Hoa bước lên lối đi bằng lông thú mịn như nhung. Buôn Chư Lênh đã đón tiếp cô giáo đến mở trường bằng nghi thức trang trọng nhất dành cho khách quý.

Y Hoa đến bên già Rok, trưởng buôn, đang đứng đón khách ở giữa nhà sàn. Nhận con dao mà già giao cho, nhằm vào cây cột nóc, Y Hoa chém một nhát thật sâu vào cột. Đó là lời thề của người lạ đến buôn, theo tục lệ, lời thề ấy không thể nói ra mà phải khắc vào cột. Y Hoa được coi là người trong buôn sau khi chém nhát dao.

Già Rok xoa tay lên vết chém, khen:

- Tốt cái bụng đó, cô giáo ạ!

Rồi giọng già vui hẳn lên:

- Bây giờ cho người già xem cái chữ của cô giáo đi!

Bao nhiêu tiếng người cùng ùa theo:

- Phải đấy! Cô giáo cho lũ làng xem cái chữ nào!

Y Hoa lấy trong gùi ra một trang giấy, trải lên sàn nhà. Mọi người im phăng phắc. Y Hoa nghe thấy rõ cả tiếng tim đập trong lồng ngực mình. Quỳ hai gối lên sàn, cô giáo viết thật to, thật đậm hai chữ: “Bác Hồ”. Y Hoa viết xong, bỗng bao nhiêu tiếng cùng hò reo:

- Ôi! Chữ cô giáo này! Nhìn kìa!

- A, chữ, chữ cô giáo!

Theo HÀ ĐÌNH CẨN

Văn bản "Buôn Chư Lênh đón cô giáo" kể về một câu chuyện vô cùng cảm động và mang tính nhân văn cao cả. Cụ thể truyện kể về một cô giáo có lòng nhân hậu, muốn dạy chữ cho những người dân nghèo ở Tây Nguyên, đó là cô giáo Y Hoa đến buôn làng Chư Lênh để để mở lớp, dạy chữ cho dân làng nơi đây. Mọi người trong làng đều nô nức, vui mừng đón chào cô giáo. Họ háo hức, hò reo khi nhìn thấy cô giáo viết từng con chữ. Qua đó, nói lên tình cảm của người Tây Nguyên với cô giáo, với cái chữ nói lên mong ước của người dân Tây Nguyên muốn được học chữ để thoát khỏi cái dốt, cái nghèo. Con chữ sẽ giúp người dân có tri thức, trí tuệ để thay đổi cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc hơn.

- Buôn: làng ở Tây Nguyên.

- Nghi thức: quy định về cách thức tiếp khách hay tiến hành các buổi lễ.

- Gùi: đồ đan bằng mây, tre, đeo trên gùi để mang đồ đạc.

a. Câu hỏi: Cô giáo Y Hoa đến buôn Chư Lênh để làm gì?

b. Hướng dẫn giải: 

Cô giáo Y Hoa đến buôn chư lênh để mở trường, dạy cho buôn làng, con em buôn làng học chữ.

a. Câu hỏi: Người dân Chư Lênh đón tiêp cô giáo trang trọng và thân tình như thế nào?

b. Hướng dẫn giải: 

Người dân Chư Lênh đón tiếp cô giáo rất trang trọng và cũng rất thân tình. Cụ thể là: Cả buôn làng đến chật ních cả sân, quần áo như đi dự hội. Họ trải những tấm lông thú từ đầu cầu thang đến cửa bếp giữa nhà sàn cho cô giáo đi. Già làng đứng ở giữa sàn nhà đón cô giáo, trao cho cô giáo một con giao để chém một nhát vào cây cột, thực hiện một lời thề để trở thành là người của buôn theo nghi lễ của buôn làng.

a. Câu hỏi: Những chi tiết nào cho thấy dân làng rất háo hức chờ đợi và yêu quý "cái chữ"?

b. Hướng dẫn giải:

Liệt kê những chi tiết cho thấy dân làng rất háo hức chờ đợi và yêu quý "cái chữ":

- "Giọng già Rok vui hẳn lên khi đề nghị cô giáo cho xem chữ"

- "Mọi người ùa theo già làng đề nghị cô giáo cho xem cái chữ".

- "Mọi người im phăng phắc theo dõi Y Hoa viết".

- "Khi Y Hoa viết xong, mọi người cùng nhau reo hò".

a. Câu hỏi: Tình cảm của người Tây Nguyên với cô giáo, với cái chữ nói lên điều gì?

b. Hướng dẫn giải:

Chúng ta thấy trong truyện thể hiện rất rõ những tình cảm yêu quý, trân trọng của người dân Tây Nguyên đối với cô giáo và với việc học chữ đã nói lên được nguyện vọng tha thiết muốn học chữ để hiểu biết hơn, thoát khỏi cái dốt, cái lạc hậu. Có được cái chữ sẽ mở mang được trí tuệ, tiếp nhận được khoa học kĩ thuật, nhờ đó mà thoát được cái nghèo, cái lạc hậu, buôn làng được ấm no, hạnh phúc.

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Hiểu được nội dung và ý nghĩa của văn bản "Buôn Chư Lênh đón cô giáo".

- Rèn luyện kĩ năng tập đọc một văn bản.