Luyện từ và câu: Cách nối các vế câu ghép Tiếng Việt 5

- Nối vế câu bằng những từ có tác dụng nối.

- Nối trực tiếp, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy, hoặc dấu hai chấm.

Câu hỏi:

1. Tìm các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây:

a)  Súng kíp của ta mới bắn một phát thì súng của họ đã bắn được năm, sáu mươi phát. Quan ta lạy súng thần công bốn lạy rồi mới bắn, trong khi ấy đại bác của họ đã bắn được hai mươi viên.

Theo HÀ VĂN CẦU - VŨ ĐÌNH PHÒNG

b)  Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.   

  THANH TỊNH

c)  Kia là những mái nhà đứng sau luỹ tre; đây là mái đình cong cong; kia nữa là sân phơi.  

ĐỖ CHU

Hướng dẫn giải:

a)   Đoạn a có hai câu ghép, mỗi câu gồm 2 vế:

Câu 1: Súng kíp cùa ta mới bắn một phát / thì súng của họ đã bắn dược năm, sáu mươi phát.

Câu 2:  Quan ta lạy súng thần công bốn lạy rồi mới bắn, / trong khi ấy đại bác của họ đã bắn được hai mươi viên.

b)  Câu b có 2 vế:

Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đối lớn: / hôm nay tôi đi học.

c)  Câu c có 3 vế:

Kia là những mái nhà đứng sau lũy tre; / đây là mái đình cong cong; / kia nữa là sân phơi.

Câu hỏi:

Ranh giới giữa các vế câu được đánh dấu bằng những từ hoặc những dấu câu nào ?

Hướng dẫn giải:

a) Từ “thì" đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu.

    “Dấu phẩy" đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu.

b) “Dấu hai chấm” đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu.

c) Các "dấu chấm phẩy” đánh dấu ranh giới giữa 3 vế câu.

Có hai cách nối vế câu trong câu ghép:

1. Nối bằng những từ có tác dụng nối.

2. Nối trực tiếp (không dùng từ nối). Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.

Câu hỏi:

1. Trong những câu dưới đây, câu nào là câu ghép ? Các vế câu ghép được nối với nhau bằng cách nào?

a) Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.         

HỒ CHÍ MINH

b) Anh bắt lấy thỏi thép hồng như bắt lấy một con cá sống. Dưới những nhát búa hăm hở của anh, con cá lừa ấy vùng vẫy, quằn quại, giãy lên đành đạch. Nó nghiến răng ken két, nó cưỡng lại anh, nó khống chịu khuất phục.

Theo NGUYÊN NGỌC 

c) Tôi ngắt một chiếc lá sòi đỏ thắm thả xuống dòng nước. Một chú nhái bén tí xíu như đã phục sẵn từ bao giờ nhảy phóc lên ngồi chễm chệ trên đó. Chiếc lá thoáng tròng trành, chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng.

TRẦN HOÀI DƯƠNG

Hướng dẫn giải:

- Các câu ghép và vế câu:

+ Đoạn a có 1 câu ghép với 4 vế câu: Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quôc bị xâm lăng (2 trạng ngữ) thì tinh thần ấy lại sôi nổi / nó kết thành... to lớn / nó lướt qua... khó khăn / nó nhấn chìm... lũ cướp nước.

+ Đoạn b có 1 câu ghép với 3 vế câu: Nó nghiến răng ken két / nó cưỡng lại anh / nó không chịu khuất phục.

+ Đoạn c có 1 câu ghép với 3 vế câu: Chiếc lá thoáng tròng trành, / chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng / rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng.

- Cách nối vế câu:

+ Đoạn a: 4 vế câu nối với nhau trực tiếp, giữa các vế câu có dấu phẩy.

+ Đoạn b: 3 vế câu nối với nhạu trực tiếp, giữa các vế câu có dấu phẩy.

+ Đoạn c: Vế 1, vế 2 nối với nhau trực tiếp, giữa 2 vế có dấu phẩy, vế 2 nối với vế 3 bằng quan hệ từ “rồi”.

Câu hỏi:

Viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả ngoại hình một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu ghép. Cho biết các vế trong câu ghép được nối với nhau bằng cách nào.

Hướng dẫn giải:

Lớp 5A là là một trong những tập thế đoàn kết nhất trường, bạn nào cũng ngoan ngoãn, dễ thương. Nhưng người mà tôi thân và quý nhất trong lớp là bạn Tường Mi, đó là có một cô bé rất xinh xắn. Vóc người bạn cân đối dáng đi nhẹ nhàng, mái tóc cắt dài được buộc gọn gàng. Nhưng điều khiến người ta nhớ nhất ở bạn chính là nụ cười tỏa nắng. Một nụ cười khiến người khác dù mệt mói cũng phải tươi tỉnh hẳn lên. Đôi lúm đồng tiền của bạn lại càng làm cho gương mặt của bạn thêm phần duyên dáng. Em hi vọng tình bạn giữa em và Tường Vi sẽ mãi mãi đẹp như vậy.

Câu ghép trong đoạn văn trên đó là: Vóc người bạn cân đối, dáng đi nhẹ nhàng, mái tóc dài được buộc gọn gàng. 

Các vế câu được nối với nhau bằng dấu phẩy. 

Qua bài học này các em cần nắm những nội dung chính sau:

- Biết được cách nối vế câu trong câu ghép.

- Vận dụng giải bài tập SGK một cách nhanh chóng và chính xác nhất.