Soạn bài Sự tích Hồ Gươm Ngữ văn 6 đầy đủ

- Sự việc Đức Long Quân đưa gươm thần cho nghĩa quân Lam Sơn mượn là có những lý do liên quan đến hạnh phúc của nhân dân và vận mệnh của dân tộc:

+ Giặc Minh làm điều bạo ngược, tàn bạo với dân chúng, tàn phá đất nước ở nhiều nơi.

+ Nghĩa quân Lam Sơn làm điều nhân nghĩa, diệt quân bạo tàn là nhà Minh để nhân dân được bình yên.

+ Long Quân muốn cho nghĩa quân Lam Sơn thắng giặc để nhân dân không phải lầm than.

- Lê Lợi nhận được gươm từ nhiều người gom góp mà thành, cụ thể như sau:

+ Đầu tiên, người đánh cá Lê Thận kéo được lưỡi gươm.

+ Khi Lê Lợi đến nhà Lê Thận, lưỡi gươm phát sáng chữ “Thuận Thiên”.

+ Lê Lợi tra chuôi gươm bắt được trên cành cây tra vào lưỡi gươm của Lê Thận thì vừa như in.

- Cách Long Quân cho mượn gươm thần có ý nghĩa:

+ Sức mạnh của thanh gươm là sức mạnh của cộng đồng, tập thể.

+ Mỗi bộ phận gươm ở một nơi, khi ghép lại vừa như in, chứng tỏ sự thống nhất ý chí chống giặc toàn dân tộc.

+ Chữ “Thuận Thiên” trên lưỡi gươm nhấn mạnh vai trò tính chất chính nghĩa, hợp lòng người, ý trời của nghĩa quân.

- Sức mạnh của gươm thần đối với nghĩa quân Lam Sơn rất vĩ đại:

+ Khi có gươm thần, nhuệ khí của nghĩa quân tăng lên rõ rệt.

+ Từ chỗ bị động, nay đã chủ động tìm đến giặc mà tiêu diệt chúng.

+ Gươm thần tạo ra sức mạnh thống nhất và niềm tin vào sự đoàn kết cộng đồng trong đấu tranh ngoại xâm, để đất nước được thanh bình.

- Khi đất nước đã thanh bình, nhân dân ổn định, không bị áp bức bất công nữa thì Lê Lợi lên ngôi và ở kinh đô Thăng Long dựng nước, lúc này Long Quân đòi gươm lại từ Lê Lợi.

- Cảnh trả gươm diễn ra ở hồ Tả Vọng:

+ Nhà vua ngự thuyền rồng dạo trên hồ, Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi gươm.

+ Khi Rùa Vàng nổi lên cất tiếng đòi gươm thì nhà vua dâng kiếm, Rùa ngậm kiếm và lặn xuống đáy hồ.

→ Cảnh đòi gươm diễn ra trang trọng, uy nghiêm và linh thiêng.

- Ý nghĩa truyện:

+ Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân, tính chất toàn dân của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

+ Ca ngợi người anh hùng Lê Lợi.

+ Giải thích tên gọi Hồ Hoàn Kiếm (Hồ Gươm).

+ Thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân ta.

- Truyền thuyết khác của nước ta cũng có hình ảnh Rùa Vàng là An Dương Vương, Mị Châu và Trọng Thủy.

- Hình ảnh Rùa Vàng trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho vượng khí linh thiêng của trời đất, tình cảm và trí tuệ của nhân dân.

- Rùa Vàng trong truyện Sự tích Hồ Gươm là sứ giả của Long Quân, thể hiện tình cảm, khát vọng hòa bình của dân tộc.

- Nhìn chung trong các truyện truyền thuyết Việt Nam có sự lặp lại rất nhiều lần về sự việc gươm thần trao đi - trả lại nhằm thể hiện dụng ý như sau:

+ Lưỡi gươm ở dưới nước, chuôi gươm ở trên rừng → Lòng yêu nước có ở khắp mọi nơi.

+ Các bộ phận của thanh gươm ghép lại vừa như in → nguyện vọng của dân tộc trên dưới quyết tâm một lòng như một.

+ Lê Thận trao gươm cho Lê Lợi thể hiện vai trò quan trọng của chủ tướng.

⇒ Trao phó, tin tưởng, dốc lòng vì người “minh chủ” làm sự nghiệp lớn.

- Sự việc không để Lê Lợi trực tiếp nhận được cả chuôi gươm và lưỡi gươm cùng một lúc là vì những lý do chính đáng, hợp lí như sau:

+ Muốn kháng Minh thì nhân dân, vua tôi tất cả cùng đồng lòng mới tạo ra sức mạnh vô địch đánh đuổi kẻ thù.

+ Cuộc khởi nghĩa phải trải qua một quá trình gian khổ.

+ Lê Lợi hiểu được sứ mạng của người “cầm chuôi” và sức mạnh sắc bén của “lưỡi gươm” nhân dân.

- Đọc "Sự tích Hồ Gươm" người đọc luôn nghi vấn bởi mượn gươm ở Thanh Hóa nhưng lại trả gươm ở một nơi khác, cụ thể là trả gươm ở Hồ Gươm, Thăng Long là vì: 

+ Nếu Lê Lợi trả gươm ở Thanh Hóa thì truyền thuyết bị thay đổi:

• Không thể hiện được sự thay đổi tên gọi của hồ Tả Vọng thành Hồ Gươm.
•  Vua Lê Lợi thống nhất đất nước thì vị trí của nhà vua phải ở kinh đô- hợp lí.

- Cảnh trả gươm diễn ra trên hồ Tả Vọng:

+ Long Quân sai Rùa Vàng nổi lên đòi lại gươm.

+ Khi Rùa Vàng nổi lên thấy gươm động đậy, Lê Lợi hiểu ý, nhà vua trả gươm.

+ Rùa Vàng ngậm gươm và chìm xuống nước.

Định nghĩa truyện truyền thuyết:

- Là thể loại văn học dân gian ra đời sau thần thoại.

- Nhân vật sự kiện liên quan tới lịch sử.

- Có các yếu tố hoang đường kì ảo.