Soạn bài Lượm Ngữ văn 6 đầy đủ

- Bài thơ kể và tả về Lượm bằng lời của người chú:

+ Câu chuyện được kể trong bài thơ chính là nói lên hoàn cảnh đất nước vào thời điểm Huế đổ máu và cuộc gặp gỡ của hai chú cháu Lượm.

+ Sự hi sinh anh dũng của Lượm khi đang trên đường làm nhiệm vụ và hình ảnh của Lượm còn sống mãi.

- Bố cục:

+ Phần 1 (5 khổ thơ đầu): Giới thiệu hoàn cảnh mà hai chú cháu đã gặp nhau.

+ Phần 2 (7 khổ thơ tiếp): Sự hi sinh của Lượm trên đường làm nhiệm vụ.

+ Phần 3 (còn lại): Hình ảnh Lượm sống mãi với đất nước.

Hình ảnh Lượm được thể hiện từ khổ hai đến khổ năm được miêu tả sinh động và rõ nét qua các chi tiết nghệ thuật:

- Trang phục: Chúng ta có thể nhận thấy trang phục của nhân vật Lượm không khác gì các chiến sĩ dũng cảm chống giặc thời kháng chiến "Cái xắc xinh xinh, Ca lô đội lệch". Dường như trang phục của Lượm giống như trang phục của các chiến sĩ vệ quốc thời kháng chiến chống thực dân Pháp. Nhưng Lượm còn rất bé nên cái xắc bên mình chỉ “xinh xinh". Còn chiếc mũ ca lô thì đội lệch thể hiện một dáng vẻ hiên ngang và hiếu động của tuổi trẻ.

- Hình dáng: loắt choắt nhỏ bé nhưng nhanh nhẹn và tinh nghịch (Cái chân thoăn thoắt, Cái đầu nghênh nghênh).

- Cử chỉ: rất nhanh nhẹn (Như con chim chích), hồn nhiên, yêu đời (huýt sáo, cười híp mí).

- Lời nói: tự nhiên, chân thật (Cháu đi liên lạc, Vui lắm chú à, ở đồn Mang cá thích hơn ở nhà!).

Chuyến đi công tác của Lượm:

- Chuyến đi nhiệm vụ của chú bé Lượm nhỏ nhắn ấy vô cùng hiểm nguy và có thể mất mạng bất cứ lúc nào qua cách tưởng tượng của nhà thơ "Đạn bay vèo vèo, nhiệm vụ cấp bách".

- Chú bé Lượm phải thực hiện một nhiệm vụ vô cùng gấp gáp và nguy hiểm "thư đề thượng khẩn".

- Tâm thế: Lượm bình tĩnh, gan dạ (sợ chi hiểm nghèo).

- Hình ảnh Lượm anh dũng hi sinh, ngã xuống như một phần của đất mẹ:

+ Nằm trên lúa.

+ Lúa thơm mùi sữa.

+ Hồn bay giữa đồng.

-> Hình ảnh Lượm ngã xuống khiến ta khâm phục, xúc động.

Trong bài thơ, người kể đã gọi Lượm bằng nhiểu đại từ xưng hô khác nhau:

- Chú bé: cách gọi của một người lớn tuổi với một em trai nhỏ, thể hiện sự thân mật nhưng chưa phải là gần gũi, thân thiết.

- Cháu: cách gọi biểu lộ tình cảm gần gũi, thân thiết như quan hệ ruột thịt của người lớn với một em nhỏ.

- Chú đồng chí nhỏ: cách gọi vừa thân thiết, trìu mến vừa trang trọng đối với một chiến sĩ nhỏ tuổi.

- Cách gọi tên tha thiết, thân mật "Lượm ơi" nhằm giúp người đọc thấy được cảm xúc đang dâng trào trong lòng người viết bài thơ "Lượm", thể hiện ra trong cách gọi tên kèm theo những từ cảm thán: Thôi rồi, Lượm ơi và Lượm ơi, còn không?

- Câu thơ: “Lượm ơi, còn không?” được đặt ở gần cuối bài thơ để bộc lộ cảm xúc và khẳng định như sau:

+ Trước tiên câu thơ ấy thể hiện cảm xúc nuối tiếc, nghẹn ngào của nhà thơ trước cái chết của Lượm.

+ Câu hỏi còn bộc lộ sự ngỡ ngàng như chưa kịp tin vào sự thật Lượm đã hi sinh.

- Sau câu thơ bộc lộ cảm xúc của tác giả “Lượm ơi, còn không?” thì chúng ta có thể nhận thấy hình ảnh chú bé Lượm ở đầu khổ thơ được lặp lại nhằm khẳng định hình ảnh của em còn mãi về quê hương, đất nước và trong lòng mọi người.

Viết một đoạn văn ngắn khoảng mười dòng miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm:

- Qua văn bản "Lượm" của Tố Hữu chúng ta thấy rằng chiến tranh đã cướp đi rất nhiều thứ của con người, những chú bé ngây thơ nhưng cũng phải hi sinh. Trong bài thơ Lượm, hình ảnh chú bé liên lạc nhanh nhẹn, thông minh, gan dạ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Lượm làm nhiệm vụ giao liên, hằng ngày phải đối mặt với mưa bom bão đạn nhưng với trí thông minh, tinh thần gan dạ “sợ chi hiểm nghèo”. Trong một lần đưa thư “thượng khẩn” cũng như bao ngày, sau khi bỏ thư vào bao, Lượm băng qua những mặt trận “đạn bay vèo vèo” nguy hiểm, ác liệt. Bỗng đạn nổ “một dòng máu tươi”… Lượm ngã xuống trong tay vẫn nắm chặt bông lúa. Lượm hi sinh giữa cánh đồng lúa chín, hóa thân vào dáng hình xứ sở.