Soạn bài Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt đầy đủ

a) Em làm thế nào khi cần biểu đạt một điều gì đó cho người khác biết?

Khi cần biểu đạt một điều gì đó (một tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng, …) cho người khác biết thì ta dùng ngôn ngữ nói hoặc viết (có thể một câu hoặc nhiều câu).

b) Làm cách nào để có thể biểu đạt đầy đủ, trọn vẹn, rõ ràng tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng của mình?

Phải dùng văn bản để biểu đạt thì mới đảm bảo cho người khác hiểu được đầy đủ, trọn vẹn, rõ ràng tư tưởng, tình cảm của mình.

c) Đọc kĩ câu ca dao sau:

Ai ơi giữ chí cho bền

Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai

Hãy suy nghĩ để trả lời:

- Câu ca dao này được sáng tác nhằm mục đích gì?

- Nó nói lên điều gì (chủ đề)?

• Khuyên mọi người phải biết giữ vững ý chí, lập trường của mình trong cuộc sống

• Câu ca dao này lg một văn bản vì nó đã diễn tả đầy đủ một ý

• Hai câu hiệp vần với nhau "bền", "nền"

d) Vì sao có thể xem lời phát biểu của thầy (cô) hiệu trưởng trong lễ khai giảng năm học cũng là một văn bản?

Lời thầy (cô) hiệu trưởng phát biểu trong lễ khai giảng năm học là một văn bản (nói) vì:

• Nó gồm một chuỗi lời

• Có chủ đề: Thường là nêu thành tích, hạn chế trong năm học vừa qua, đề ra và kêu gọi thực hiện tốt nhiệm vụ của năm học mới.

• Các bộ phận của bài phát biểu liên kết chặt chẽ với nhau theo chủ đề và cách diễn đạt.

đ) Em viết một bức thư cho bạn bè, có phải là em tạo lập một văn bản không?

• Bức thư cũng là một dạng văn bản viết. Nó có chủ đề và thường là thông báo tình hình của người viết, hỏi han tình hình của người nhận;

• Vì vậy, viết thư cũng có nghĩa là tạo lập một văn bản.

e) Bài thơ, truyện kể (có thể là kể bằng miệng hoặc bằng chữ viết), câu đối có phải là văn bản không?

Bài thơ, truyện kể – truyền miệng hay bằng chữ viết, câu đối đều là văn bản.

Với các tình huống giao tiếp sau, hãy lựa chọn kiểu văn bản với phương thức biểu đạt tương ứng:

• Hai đội bóng đá muốn xin phép sử dụng sân vận động của thành phố (Hành chính – công vụ)

• Tường thuật diễn biến trận đấu bóng đá (Tự sự )

• Tả lại những pha bóng đẹp trong trận đấu (Miêu tả)

• Giới thiệu quá trình thành lập và thành tích thi đấu của hai đội (Thuyết minh)

• Bày tỏ lòng yêu mến môn bóng đá (Biểu cảm)

• Bác bỏ ý kiến cho rằng bóng đá là môn thể thao tốn kém, làm ảnh hưởng không tốt tới việc học tập và công tác của nhiều người. (Nghị luận)