Hội chứng nôn ra máu - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Nôn ra máu, ói ra máu hay còn gọi là thổ huyết là tình trạng các chất trong dạ dày ợ lên và thoát ra qua đường thực quản, trộn lẫn với máu hoặc chỉ có máu. Tình trạng này có thể đáng quan ngại nếu có chấn thương nội tạng gây vỡ, xuất huyết trong. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nguyên nhân gây nôn ra máu lại không thuộc về bệnh lý, chẳng hạn như chấn thương vùng miệng hay mũi gây chảy máu và vô tình nuốt ngược máu vào lại. 

Máu nôn ra có thể có màu nâu (trông như bã cà phê), đỏ sẫm hoặc đỏ tươi. Màu sắc và lượng máu thường có thể cho bác sĩ biết nguồn gốc và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Nếu bị nôn ra một lượng máu lớn (khoảng 500ml) hoặc đi kèm với các triệu chứng khác như chóng mặt hoặc thay đổi nhịp thở, người bệnh cần nhanh chóng cấp cứu nội khoa.

Một số triệu chứng có thể xuất hiện cùng với tình trạng nôn ra máu, chẳng hạn như:

• Buồn nôn;
• Khó chịu ở bụng;
• Đau bụng;
• Nôn ra các chất có trong dạ dày.

Nếu có các triệu chứng sau, người bệnh cần được nhập viện:

• Chóng mặt ;
• Mờ mắt ;
• Tim đập nhanh;
• Thay đổi nhịp thở ;
• Da lạnh hoặc đổ mồ hôi lạnh ;
• Tình trạng mơ hồ, lú lẫn ;
• Ngất xỉu ;
• Đau bụng nặng;
• Nôn ra máu sau khi bị chấn thương.

Có nhiều nguyên nhân gây nôn ra máu, mức độ nghiêm trọng từ nhẹ đến nặng và thường là kết quả của chấn thương, bệnh lý, ngộ độc hoặc sử dụng thuốc. Một số nguyên nhân có thể kể đến như:

• Kích thích thực quản;
• Chảy máu cam;
• Nuốt phải máu do chấn thương có xuất huyết ;
• Rách thực quản do ho mạn tính hoặc nôn nhiều;
• Nuốt phải dị vật.

Bên cạnh đó cũng có các nguyên nhân phổ biến khác như:

• Viêm loét dạ dày;
• Viêm dạ dày;
• Tác dụng phụ của aspirin hoặc thuốc kháng viêm không steroid;
• Viêm tụy.

Nguyên nhân nghiêm trọng hơn bao gồm:

• Xơ gan;
• Ung thư thực quản ;
• Xói mòn niêm mạc dạ dày;
• Ung thư tuyến tụy

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán tình trạng nôn ra máu?

Có nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn có thể gây ra tình trạng này. Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ thăm khám bằng cách đặt câu hỏi về các triệu chứng và chấn thương gần đây nếu có. Một trong những điều đầu tiên cần xác định rõ là có phải máu chảy từ đường tiêu hóa trên hay không, tránh nhầm lẫn với tình trạng ho ra máu hay nuốt phải máu chảy từ mũi, miệng.

Bác sĩ có thể chỉ định thực hiện chẩn đoán hình ảnh như:

• Chụp CT ;
• Nội soi dạ dày ;
• Siêu âm;
• Chụp X-quang;
• MRI.

Bác sĩ có thể yêu cầu nội soi đường tiêu hóa trên để tìm dấu hiệu xuất huyết trong dạ dày. Người bệnh sẽ được gây mê trong khi thực hiện. Bên cạnh đó, người bệnh có thể cần thực hiện xét nghiệm máu để đánh giá lượng máu đã mất cũng như kiểm tra toàn bộ công thức máu. Nếu bác sĩ nghi ngờ bệnh lý tiềm ẩn, người bệnh có thể được thực hiện sinh thiết để chẩn đoán viêm, nhiễm trùng hoặc ung thư. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm bổ sung khác nếu cần.

Những phương pháp điều trị tình trạng nôn ra máu

Tùy thuộc vào lượng máu bị mất và tình trạng cầm máu, người bệnh có thể cần phải truyền máu qua đường tĩnh mạch tay hoặc truyền nước để bù nước cho cơ thể. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giúp ngừng nôn hoặc giảm axit dạ dày. Nếu bị loét dạ dày, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc đặc hiệu. Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, người bệnh cần thăm khám tại chuyên khoa tiêu hóa. Nếu bị thủng dạ dày, chấn thương, loét gây xuất huyết… bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật.

Bên cạnh đó, một số loại thực phẩm có tính axit cao và đồ uống có cồn cũng làm tăng khả năng nôn ra máu. Nếu thường xuyên tiêu thụ những loại thực phẩm hoặc đồ uống này, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh tránh, hạn chế hoặc thiết lập một chế độ ăn uống đặc biệt cho người bệnh.

Trường hợp nôn ra từ dạ dày có lẫn máu dù hiếm nhưng vẫn có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị ngay lập tức. Những đối tượng có nguy cơ này là:

• Người cao tuổi ;
• Người có tiền sử lạm dụng rượu;
• Người có tiền sử đột quỵ ;
• Người có tiền sử rối loạn ảnh hưởng đến khả năng nuốt.

Ngoài ra, nôn ra máu cũng có thể gây ra những biến chứng như:

• Ngạt thở là một trong những biến chứng chính của nôn ra máu, có thể dẫn đến tình trạng tràn máu màng phổi, làm suy giảm khả năng thở. 
• Thiếu máu có thể xảy ra nếu người bệnh mất quá nhiều máu khi nôn một cách nhanh và đột ngột.
• Sốc. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng sốc như: chóng mặt khi đứng, thở nhanh, nông, lượng nước tiểu ít, da lạnh, nhợt nhạt. Đây là tình trạng thường dẫn đến giảm huyết áp, hôn mê và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến Hội chứng nôn ra máu, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu và điều trị bệnh!