Bệnh gút - Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Bệnh gút (gout hay thống phong) là một thuật ngữ cho các tình trạng do sự tích tụ axit uric gây ra. Bệnh thường ảnh hưởng đến bàn chân, đặc biệt là ngón chân cái.

Giai đoạn 1: Tăng axit uric máu không triệu chứng

Một người có thể có nồng độ axit uric tăng mà không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng. Ở giai đoạn này, bạn không cần điều trị, mặc dù tinh thể uric có thể lắng đọng trong mô và gây tổn thương nhẹ.

Những người bị tăng axit uric máu không triệu chứng có thể cẩn phải kiểm soát các yếu tố nguy cơ để ngăn ngừa bệnh tiến triển thành gút.

Giai đoạn 2: Bệnh gút cấp

Giai đoạn này xảy ra khi các tinh thể uric đã lắng đọng đột ngột gây viêm cấp tính và đau dữ dội. Cơn bộc phát bất ngờ này thường sẽ giảm dần trong vòng 3 – 10 ngày. Cơn gút cấp đôi khi có thể được kích hoạt bởi các tình trạng căng thẳng, rượu bia, cũng như thời tiết lạnh.

Giai đoạn 3: Khoảng cách giữa các cơn gút cấp

Giai đoạn này là giai đoạn giữa các cơn gút cấp. Các đợt bộc phát bệnh sau đó có thể không xảy ra trong nhiều tháng hoặc nhiều năm, mặc dù nếu không được điều trị, chúng có thể tồn tại lâu hơn và xảy ra thường xuyên hơn. Trong khoảng thời gian này, các tinh thể uric tiếp tục lắng đọng trong mô.

Giai đoạn 4: Bệnh gút có tophi mãn tính

Đây là dạng bệnh gút gây suy nhược nhất cho cơ thể. Các tổn thương vĩnh viễn có thể đã xảy ra ở khớp và thận. Bệnh nhân có thể bị viêm khớp mạn tính và phát triển tophi, khối u lớn do uric lắng đọng, trong các khu vực của cơ thể như khớp ngón tay.

Nếu không điều trị bệnh gút, sau một thời gian rất dài – khoảng 10 năm, bệnh gút có tophi mạn tính sẽ xuất hiện. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp trị bệnh gút sớm sẽ không tiến triển đến giai đoạn này.

Bệnh giả gút

Bệnh giả gút thường dễ nhầm lẫn với bệnh gút. Các triệu chứng của gút giả rất giống với bệnh gút, mặc dù cơn bộc phát thường ít nghiêm trọng hơn.

Sự khác biệt chính giữa bệnh gút và gút giả là các khớp bị kích thích bởi tinh thể canxi pyrophosphate chứ không phải tinh thể uric. Ngoài ra, phương pháp điều trị bệnh gút giả cũng khác với bệnh gút.

Các triệu chứng bệnh gút thường xuất hiện đột ngột và vào ban đêm, bao gồm: Đau khớp dữ dội. Bệnh gút thường ảnh hưởng đến khớp lớn của ngón chân cái, nhưng nó có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào. Các khớp khác thường bị ảnh hưởng bao gồm mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay, cổ tay và ngón tay. Cơn đau có thể nghiêm trọng nhất trong vòng 4 – 12 giờ đầu sau khi bắt đầu. Khó chịu kéo dài. Sau khi cơn đau dữ dội thuyên giảm, người bệnh sẽ có một số khó chịu ở khớp có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Các đợt bộc phát sau này có khả năng kéo dài lâu hơn và ảnh hưởng đến nhiều khớp hơn. Viêm và đỏ. Các khớp hoặc khớp bị ảnh hưởng trở nên sưng, mềm, ấm và đỏ. Phạm vi chuyển động hạn chế. Khi bệnh gút tiến triển, bạn có thể không thể di chuyển các khớp như bình thường.

Khi nào bạn cần đến gặp bác sĩ?

Nếu bạn cảm thấy đau đột ngột, dữ dội ở khớp, hãy đến gặp bác sĩ. Bệnh gút không được điều trị có thể dẫn đến cơn đau nặng hơn và tổn thương khớp.

Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn sốt, khớp bị nóng và viêm, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.

Bệnh gút ban đầu là do dư thừa axit uric trong máu hoặc tăng axit uric máu gây ra. Axit uric được sản xuất trong cơ thể, cụ thể là do quá trình phân hủy purin – hợp chất hóa học có nhiều trong một số loại thực phẩm như thịt, thịt gia cầm và hải sản.

Thông thường, axit uric được hòa tan trong máu và đào thải khỏi cơ thể qua nước tiểu. Nếu quá nhiều axit uric được sản xuất, nó có thể tích tụ và hình thành các tinh thể gây ra viêm và đau ở khớp và mô xung quanh.

Một số yếu tố có thể làm bạn tăng nguy cơ mắc bệnh gút, như:

• Tuổi tác và giới tính: cơ thể nam giới sản xuất nhiều axit uric hơn phụ nữ, mặc dù phụ nữ có mức axit uric gần bằng với nam giới sau khi mãn kinh.

• Di truyền: Tiền sử gia đình mắc bệnh gút cũng làm bạn tăng nguy cơ mắc bệnh.

• Lối sống không lành mạnh: Uống nhiều rượu bia sẽ can thiệp vào quá trình loại bỏ axit uric khỏi cơ thể. Ngoài ra, chế độ ăn nhiều purine cũng làm tăng lượng axit uric trong cơ thể.

• Phơi nhiễm chì: Phơi nhiễm chì mãn tính có liên quan đến một số trường hợp bệnh gút.

• Thuốc: Một số loại thuốc có thể làm tăng nồng độ axit uric trong cơ thể; bao gồm một số thuốc lợi tiểu và thuốc có chứa salicylate. Béo phì Chấn thương hoặc phẫu thuật gần đây.

• Các vấn đề sức khỏe khác: Suy thận và các vấn đề về thận khác có thể làm giảm khả năng cơ thể để loại bỏ chất thải, dẫn đến nồng độ axit uric tăng cao.

• Các tình trạng khác liên quan đến bệnh gút bao gồm huyết áp cao và bệnh tiểu đường.

Các xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh gút có thể gồm: Xét nghiệm dịch khớp. Bác sĩ có thể sử dụng kim để lấy dịch từ khớp bị ảnh hưởng và quan sát dưới kính hiển vi để xác định sự có mặt của tinh thể uric. Xét nghiệm máu. Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để đo nồng độ axit uric và creatinine trong máu của bạn. Thực tế, một số người có nồng độ axit uric cao, nhưng không bao giờ gặp phải bệnh gút. Ngược lại, một số người có dấu hiệu và triệu chứng của bệnh gút, nhưng không có nồng độ axit uric bất thường trong máu. Chụp X-quang. X-quang khớp có thể giúp loại trừ các nguyên nhân gây viêm khớp khác. Siêu âm. Siêu âm cơ xương khớp có thể phát hiện các tinh thể uric trong khớp hoặc trong một tophi. Chụp CT năng lượng kép (DECT). Xét nghiệm hình ảnh này có thể phát hiện sự hiện diện của tinh thể uric trong khớp, ngay cả khi bạn không bị viêm cấp tính.

Phần lớn các trường hợp bệnh gút được điều trị bằng thuốc. Thuốc chữa bệnh gút thường giúp chữa các triệu chứng của bệnh, ngăn ngừa các đợt bùng phát trong tương lai và giảm nguy cơ biến chứng như sỏi thận và sự phát triển của tophi.

Các loại thuốc chữa bệnh gút thường được sử dụng bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAID), colchicine hoặc corticosteroid. Các thuốc này làm giảm viêm và đau ở những khu vực bị ảnh hưởng bởi bệnh gút và thường được dùng bằng đường uống.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định thuốc để làm giảm việc sản xuất axit uric hoặc cải thiện chức năng của thận để loại bỏ axit uric khỏi cơ thể.

Nếu không điều trị, một cơn gút cấp sẽ ở mức nghiêm trọng nhất trong khoảng từ 12 – 24 giờ sau khi bắt đầu. Một người có thể phục hồi sức khỏe trong vòng 1 – 2 tuần mà không cần điều trị, nhưng có thể có những cơn đau đáng kể trong giai đoạn này.

Những người bị bệnh gút có thể phát triển các tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:

Bệnh gút tái phát. Một số người có thể không bao giờ gặp lại các dấu hiệu và triệu chứng bệnh gút. Những người khác có thể tái phát bệnh nhiều lần mỗi năm. Tuy nhiên, thuốc có thể giúp ngăn ngừa các cơn bùng phát ở những người bị bệnh gút tái phát. Nếu không được điều trị, bệnh gút có thể gây mòn và phá hủy khớp. Bệnh gút tiến triển. Nếu không điều trị bệnh gút có thể khiến các tinh thể uric hình thành dưới da, tạo thành các khôi u tophi. Tophi có thể phát triển ở một số khu vực như ngón tay, bàn tay, bàn chân, khuỷu tay hoặc gân Achilles. Tophi thường không đau, nhưng chúng có thể bị sưng và đau khi bùng phát cơn gút. Sỏi thận. Tinh thể uric có thể tích tụ trong đường tiết niệu của những người bị bệnh gút, gây sỏi thận. Tình trạng này có thể được điều trị bằng thuốc.

Trong thời gian không có triệu chứng, thói quen sống lành mạnh có thể giúp bạn chống lại các cuộc tấn công bệnh gút trong tương lai:

• Uống nhiều nước.

• Hạn chế uống đồ ngọt, đặc biệt là những đồ uống ngọt có hàm lượng fructose cao.

• Hạn chế hoặc tránh uống rượu bia.

• Bổ sung protein từ các sản phẩm sữa ít béo.

• Các sản phẩm sữa ít béo thực sự có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh gút, vì vậy đây là những nguồn protein tốt nhất.

• Hạn chế ăn thịt, cá và gia cầm. Một lượng nhỏ những thực phẩm này có thể được chấp nhận, nhưng hãy chú ý dùng trong mức cho phép.

• Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý. Giảm cân có thể làm giảm nồng độ axit uric trong cơ thể bạn. Tuy nhiên, tránh nhịn ăn hoặc giảm cân nhanh chóng, vì làm như vậy có thể tạm thời làm tăng nồng độ axit uric.

Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp bạn phòng ngừa được căn bệnh khó chịu này nhé.