Thuật ngữ Ngữ văn 9

Thuật ngữ là những từ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.

- Về nguyên tắc trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm, và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.

- Thuật ngữ không có tính biểu cảm.

Câu 1. Tra cứu tài liệu và cho biết nghĩa của thuật ngữ vi - rút trong sinh học và trong tin học. Nếu cho đây là hiện tượng đồng âm thì đúng hay sai? Có thể coi đây là trường hợp vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm hay không?

Gợi ý làm bài:

Trong sinh học, vi - rút có nghĩa là "Một sinh vật cực nhỏ, đơn giản, chưa có cấu tạo tế bào, gây ra các bệnh truyền nhiễm".

Trong tin học, vi - rút có nghĩa là "Một bộ mật mã xâm nhập vào chương trình máy tính nhằm gây ra lỗi, phá những thông tin được lưu trữ".

Theo em, nghĩa của vi - rút trong sinh học và vi-rút trong tin học có quan hệ với nhau hay không? Qua đó có thể xác định đây có phải là hiện tượng đồng âm hay không?

Câu 2. Có thể thay thuật ngữ chứng mộng du bằng chứng đi lang thang trong đêm, chứng mất ngôn ngữ bằng chứng không nói được được không? Vì sao?

Gợi ý làm bài:

Có thể tra cứu tài liệu để biết chứng mộng du; chứng mất ngôn ngữ nghĩa là gì. So sánh với nghĩa của những cụm từ chứng lang thang trong đêm, chứng không nói được để tìm ra câu trả lời thích hợp.

Cần lưu ý là hầu hết các thuật ngữ trong tiếng Việt đều là từ vay mượn. Đặc biệt, các yếu tố Hán Việt có vai trò rất quan trọng trong việc cấu tạo thuật ngữ tiếng Việt.

Câu 3. Bộ môn khoa học nghiên cứu tên địa phương gọi là địa danh học. Vậy bộ môn khoa học nghiên cứu tên người gọi là gì?

Gợi ý làm bài:

Theo nguyên tắc, cấu tạo thuật ngữ phải bảo đảm tính hệ thống.

Câu 4. Hãy nêu một số thuật ngữ dùng trong toán học mà em biết.

Gợi ý làm bài:

Học sinh có thể nêu một số thuật ngữ dùng trong số học và hình học như: số nguyên, số âm, số dương, số mũ, tam giác, tứ giác, hình bình hành, hình vuông: đường trung tuyến, góc vuông, góc nhọn, góc tù,...

Câu 5. Hãy cho biết các thuật ngữ dùng trong toán học thể hiện những đặc điểm nào của thuật ngữ nói chung.

Gợi ý làm bài:

Các thuật ngữ dùng trong toán học có đặc điểm của thuật ngữ nói chung.

Qua bài học các em cần nắm một số nội dung chính sau:

-  Nắm được khái niệm thuật ngữ.

- Năm được những đặc điểm của thuật ngữ.

- Có kỹ năng tìm hiểu ý nghĩa thuật ngữ trong từ điển.

- Kĩ năng sử dụng thuật ngữ trong quá trình đọc – hiểu và tạo lập văn bản khoa học, công nghệ.