Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả Ngữ văn 6

- Muốn miêu tả được trước hết người ta phải biết quan sát, rồi từ đó nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, so sánh,... để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật.

- Ví dụ:

“Cây gạo ven đê, thân cổ thụ lực lưỡng vươn trời. Từ lâu, cây đã hết những chùm hoa đỏ rực như lửa với hàng đàn sáo đen, sáo đá suốt ngày cãi nhau ầm ĩ. Bây giờ ngọn cây xanh um lá, xoè ra che cho cái tổ bù xù của đôi vợ chồng chú chim khách với líu ríu một đàn con. Những quả gạo mở rộng năm cánh cứng màu nâu sậm lặng lẽ thả hạt giống đi khắp mọi vùng. Hạt gạo treo trên đầu một cái dù rộng trắng muốt tung tăng theo gió thổi mà bay đi xa mãi, xa mãi…”.

(Nguyễn Văn Chương - Trung thu)

-> Đoạn văn miêu tả trên đã có sự quan sát tinh tế cùng sự so sánh: "Cây đã hết những chùm hoa đỏ rực như lửa với hàng đàn sáo đen" để làm nổi bật hình ảnh cây gạo.

Câu 1: Em hãy viết đoạn văn tả cảnh trong đó có sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét.

Gợi ý trả lời:

Em rất yêu thích ngôi trường mà em đang học, trường em vô cùng đẹp và sang trọng. Khi đặt chân đến trường em sẽ thấy được phía bên trong, ba dãy nhà được xây dựng theo kiểu hình chữ U quen thuộc như các ngôi trường khác. Các dãy nhà đều được sơn màu vàng trông rất bắt mắt. Phía trên cùng là những mái ngói đỏ tươi gợi cảm giác ấm cúng. Bên trong lớp học cũng đều được sơn màu vàng. Những ô cửa sổ kính luôn được các bác lao công lau dọn sạch sẽ. Mỗi lớp học đều có những đồ dùng quen thuộc. Một chiếc bảng đen to dành cho thầy cô giáo viết bài giảng. Bàn ghế của giáo viên và của học sinh đều được sắp xếp đúng chỗ, gọn gàng. Phía cuối lớp là chiếc bảng ghi chú “Hoa điểm mười”. Ngoài ra mỗi phòng học còn mới được nhà trường lắp thêm hai chiếc điều hòa. Nhiều phòng học đã có máy chiếu phục vụ việc dạy và học của cô trò. Sân trường là nơi rộng rãi nhất. Toàn bộ sân được đổ bê tông phẳng lì. Các bồn cây trong sân được sắp xếp thẳng hàng. Cây cối xanh tốt khiến cho sân trường luôn mát mẻ. Khu vực dãy nhà hiệu bộ là nơi làm việc của các cán bộ, thầy cô trong trường. Phía trước dãy nhà này còn có khu vực sân khấu để tổ chức các buổi lễ trong năm học hay lễ chào cờ hàng tuần. Em rất yêu thích được ngắm nhìn khung cảnh ngôi trường vào lúc giờ ra chơi. Khi đó, tất cả học sinh đều xuống sân trường vui đùa, chạy nhảy trong thật nhộn nhịp.

Câu 2: Khi quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả cần chú ý những gì?

Gợi ý trả lời:

- Khi quan sát cần phải chú ý quan sát tinh tế, ghi lại những gì vừa quan sát được. Quan sát theo nhiều chiều, nhiều hướng.

- Khi so sánh phải phù hợp, không nên so sánh quá chênh lệch và khập khiễng.

- Tưởng tượng nhưng phải phù hợp với hoàn cảnh của đoạn văn, bài văn.

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Thấy được vai trò của quan sát tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.

- Hình thành các kĩ năng trên khi nhận diện các đoạn, bài văn miêu tả và khi viết kiểu bài này.