Hạch nền - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh hạch nền là một nhóm các rối loạn chức năng thực thể xảy ra khi nhóm các nhân trong não (hạch nền) không thể đè nén được các hành động không mong muốn hoặc châm mồi các vòng nơ-ron vận động trên để bắt đầu chức năng vận động.

Nghiên cứu chỉ ra rằng tăng sản lượng các hạch nền ức chế tế bào thần kinh quy chiếu đồi thị vỏ não. Kích hoạt đúng hay chấm dứt của các tế bào thần kinh là một phần không thể thiếu cho vận động thích hợp. Nếu một nguyên nhân nào đó gây ra quá nhiều hạch nền, sau đó các tế bào thần kinh quy chiếu đồi thị vỏ não trở nên quá ức chếvà không thể khởi động cử động có chủ ý.

Những rối loạn này được gọi là rối loạn giảm năng vận động. Tuy nhiên, rối loạn dẫn đến sản lượng thấp bất thường của hạch nền dẫn đến không có sự ức chế tương đối các tế bào thần kinh quy chiếu đồi thị vỏ não. Tình trạng này dẫn đến bạn không có khả năng để chặn các vận động không mong muốn, được gọi là rối loạn tăng vận động.

Hiện nay, một số lý do cho sự gia tăng hoặc giảm bất thường sản lượng hạch nền chưa rõ ràng. Một yếu tố có thể là do sắt tích tụ tự nhiên trong hạch nền, gây thoái hóa thần kinh bởi sự tham gia của sắt trong các phản ứng gốc tự do độc hại.

Hạch nền là một tập hợp các cấu trúc trong não. Chúng bao gồm thể vân (bao gồm các nhân và nhân đuôi), cầu nhạt, chất đen và nhân dưới đồi. Cùng với các cấu trúc khác, các hạch nền là một phần của não không thể thiếu cho chức năng vận động tự ý.

Các nhà khoa học đã từng tin rằng chức năng chính của các hạch nền là để tích hợp các dự báo từ vỏ não và truyền thông tin qua đồi thị tới vỏ não vận động.

Nghiên cứu mới cho thấy các hạch nền có thể được mô hình hóa như một nhóm các thành phần song song, mạch vỏ não dưới vỏ, có nguồn gốc ở vùng vỏ não, đi qua các hạch nền và chấm dứt ở các vùng cụ thể ở thùy trán.

Những vùng này được cho là kiểm soát không chỉ chức năng vận động mà còn vận động mắt, trước trán, kết hợp và các vùng hệ viền. Việc hiểu được những mạch này đã dẫn đến những đột phá trong việc tìm hiểu các rối loạn của các hạch nền.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh hạch nền là gì?

Người ta tin rằng tình trạng tổn thương các tế bào hạch nền có thể gây ra các vấn đề kiểm soát giọng nói, vận động và tư thế hay còn gọi là bệnh Parkinson.

Một cá nhân có rối loạn chức năng hạch nền có thể gặp khó khăn khi bắt đầu, dừng lại hoặc duy trì vận động. Tùy thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng, bạn cũng có thể có các vấn đề với trí nhớ và các quá trình suy nghĩ khác.

Nói chung, các triệu chứng khác nhau và có thể bao gồm:

• Thay đổi vận động chẳng hạn như vận động không tự ý hoặc bị chậm chạp;

• Tăng trương lực cơ;

• Co thắt cơ và cứng cơ;

• Các vấn đề về tìm kiếm từ ngữ diễn đạt;

• Run;

• Vận động, lời nói hay khóc không kiểm soát, lặp đi lặp lại;

• Đi bộ khó khăn.

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Chẩn đoán và điều trị sớm có thể ngăn ngừa tình trạng này diễn tiến nặng hơn và tránh các tình huống phải cấp cứu, vì vậy hãy gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để tránh cách tình trạng nặng này.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa cchúngn được phương án thích hợp nhất.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh hạch nền?

Một số tình trạng gây chấn thương não bộ có thể làm tổn thương các hạch nền. Các tình trạng này bao gồm:

• Ngộ độc khí carbon monoxide;

• Quá liều ma túy;

• Chấn thương đầu;

• Nhiễm trùng;

• Bệnh gan;

• Các vấn đề về chuyển hóa;

• Đa xơ cứng;

• Ngộ độc đồng, mangan, kim loại nặng khác;

• Đột quỵ;

• Sử dụng lâu dài các loại thuốc dùng để điều trị tâm thần phân liệt; Khối u.

Những ai thường mắc bệnh hạch nền?

Mặc dù các rối loạn vận động có liên quan đến bệnh hạch nền, nghiên cứu gần đây cho thấy rằng các rối loạn hạch nền có thể dẫn đến các rối loạn chức năng khác như rối loạn ám ảnh cưỡng chế và hội chứng Tourette. Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người già.

Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

 Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh hạch nền?

Bạn có thể có nguy cơ cao hơn mắc tình trạng này nếu đang gặp những tình trạng sau đây:

• Rối loạn trương lực (vấn đề ở trương lực cơ);

• Bệnh Huntington (rối loạn trong đó các tế bào thần kinh ở một số nơi của não mất đi hoặc thoái hóa);

• Teo cơ đa hệ thống (rối loạn hệ thần kinh lan rộng);

• Bệnh Parkinson;

• Liệt trên nhân tiến triển (rối loạn vận động do tổn thương các tế bào thần kinh trong não);

• Bệnh Wilson (rối loạn gây ra quá nhiều chất đồng ở các mô trong cơ thể).

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh hạch nền?

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn có thể gặp tình trạng này, họ sẽ thực hiện khám lâm sàng, sau đó sẽ hỏi bệnh sử và một số xét nghiệm cũng sẽ được bác sĩ khuyến cáo. Bác sĩ cũng sẽ hỏi bạn bệnh sử. Một số xét nghiệm thông thường có thể được yêu cầu bao gồm:

CT và MRI đầu; Xét nghiệm di truyền; Chụp cộng hưởng từ mạch máu để xem các mạch máu ở cổ và não; Chụp xạ hình cắt lớp positron (PET) để xem sự chuyển hóa của não; Xét nghiệm máu để kiểm tra lượng đường trong máu, chức năng tuyến giáp, chức năng gan, nồng độ sắt và đồng.

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh hạch nền?

Tùy thuộc vào nguyên nhân của tình trạng này, bác sĩ sẽ đề nghị một số lựa chọn điều trị. Phương pháp điều trị của bạn có thể là thuốc hoặc phẫu thuật.

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh hạch nền?

Những lời khuyên hữu ích sau đây có thể giúp bạn ngăn chặn tình trạng này: Đeo mũ bảo hiểm khi lái xe; Có chế độ ăn uống thích hợp; Kiểm tra y tế tổng thể ba tháng một lần.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

Thông qua bài viết này hy vọng bạn sẽ biết được cách phòng tránh cũng như cách điều trị nếu như vô tình gặp phải căn bệnh này nhé!