Chụp mạch não đồ - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Tên kĩ thuật y tế: Chụp mạch máu não

Bộ phận cơ thể/Mẫu thử: Đầu và cổ/X quang

Chụp mạch máu não là gì?

Chụp mạch máu não là một xét nghiệm được dùng để quan sát xem các mạch máu cung cấp máu ở đầu và cổ cung cấp máu cho não có bị hẹp hay tắc nghẽn không. Những bất thường hẹp hay tắc nghẽn này có thể gây ra bệnh đột quỵ hoặc bệnh phình động mạch.

Trong quá trình làm xét nghiệm, bác sĩ thường dùng một ống thông dài và dẻo để luồn nó tới các mạch máu ở đầu và cổ. Sau đó, thuốc cản quang sẽ được bơm vào mạch máu qua ống thông này. Nhờ có thuốc cản quang, hình ảnh của các động mạch sẽ được làm nổi rõ lên và hiển thị rất chi tiết trong phim chụp x-quang. Từ đó, bác sĩ có thể xác định được động mạch nào bị hẹp.

Chụp mạch máu não (chụp mạch máu não) được sử dụng để đánh giá tình trạng các tĩnh mạch hoặc bốn động mạch lớn có chức năng đưa máu lên não.

Khi nào bạn nên thực hiện chụp mạch máu não?

Không phải mọi bệnh nhân nghi ngờ bị tắc nghẽn động mạch đều cần chụp mạch máu não bởi vì nó là một kĩ thuật y tế có hại và đầy rủi ro. Vậy nên chụp mạch máu não thường chỉ được thực hiện sau các kĩ thuật không gây hại khác và khi bác sĩ cần thêm thông tin để xây dựng kế hoạch điều trị cho bạn.

Chụp mạch máu não có thể giúp chẩn đoán:

Chứng phình mạch (vỡ vách động mạch); Xơ cứng động mạch (hẹp động mạch); Dị dạng động tĩnh mạch; Viêm mạch máu; Khối u; Có sự hiện diện của cục máu đông; Rách nội mạc động mạch.

Chụp động mạch não cũng có thể giúp bác sĩ tìm ra nguyên nhân của các triệu chứng như:

Nhức đầu nặng; Mất trí nhớ; Líu lưỡi khi nói; Chóng mặt; Mờ mắt hoặc hoa mắt; Tê và yếu cơ; Mất thăng bằng, không phối hợp tay chân được.

Bạn nên biết những gì trước khi thực hiện chụp động mạch đầu?

Chụp mạch cộng hưởng từ (MRA) hoặc chụp mạch cắt lớp vi tính (CTA) có thể là một lựa chọn thay thế cho chụp mạch máu não. Các kĩ thuật y tế này ít biến chứng hơn so với việc chụp mạch máu não.

Đối với những người có vấn đề về thận, bị bệnh tiểu đường hoặc mất nước, cần có các biện pháp để dự phòng tổn thương thận. Bác sĩ có thể sẽ sử dụng ít chất cản quang  hơn hoặc cho thêm nhiều dịch trước, trong và sau xét nghiệm. Nếu bạn có tiền sử các vấn đề về thận, bác sĩ sẽ cho bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm máu khác (xét nghiệm creatinine, urea nitrogen trong máu) trước khi chụp để đảm bảo rằng thận của bạn đang làm việc tốt.

Trong vài trường hợp hiếm hoi, bác sĩ có thể phải phẫu thuật để bịt lại lỗ ở chỗ ống được luồn vào.

Trước khi tiến hành xét nghiệm, bạn nên hiểu rõ các cảnh báo và lưu ý. Nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin và hướng dẫn cụ thể.

 Bạn nên làm gì trước khi thực hiện chụp động mạch đầu?

Trước khi chụp, hãy báo trước cho bác sĩ nếu bạn:

Bị dị ứng với những chất chứa vỏ sò hay I-ốt. Có tiền sử bị máu không đông. Bị dị ứng với thuốc cản quang hoặc các chất chứa I-ốt. Nghi ngờ mang thai.

Bạn không được ăn hay uống trong vòng 4 tới 8 giờ trước khi chụp. Bạn có thể sẽ không được uống aspirin, các chế phấm chứa aspirin hay thuốc chống đông máu trong vòng 1 ngày trước và sau khi chụp động mạch. Nếu đang phải dùng các loại thuốc kể trên, hãy nói cho bác sĩ biết.

Chụp mạch máu não sẽ kéo dài vài giờ, vậy nên hãy đi tiểu trước khi chụp.

Hãy nói với bác sĩ mọi điều khiến bạn lo âu, bao gồm những gì cần chuẩn bị, quá trình thực hiện sẽ như thế nào, những rủi ro tiềm tàng và ý nghĩa kết quả của nó.

Quy trình thực hiện chụp mạch máu não là gì?

Y tá sẽ đặt một kim luồng vào tĩnh mạch ở cánh tay của bạn để bác sĩ có thể bơm thuốc hoặc dịch cần thiết vào cơ thể bạn. Máy đo Sp02 sẽ được bấm vào ngón tay hoặc tai để đo nồng độ oxy trong máu của bạn. Các điện cực sẽ được đặt lên cánh tay, ngực, hoặc chân để ghi lại nhịp tim của bạn.

Bạn sẽ nằm ngửa trên một cái bàn và cơ thể bạn sẽ được giữ lại bằng một đoạn dây băng hoặc bao cát.

Bác sĩ sẽ làm sạch vùng háng, sau đó bác sĩ sẽ đưa ống thông vào vùng háng và luồn nó qua các mạch máu lên tới động mạch cảnh ở cổ của bạn.

Chất cản quang sẽ được truyền vào các ống thông để đi vào động mạch, từ đó nó sẽ đến các mạch máu trong não của bạn. Bạn có thể có một cảm giác ấm ấm khi các thuốc cản quang chảy trong cơ thể. Sau đó bác sĩ sẽ chụp X-quang đầu và cổ của bạn.

Sau đó, các ống thông sẽ được gỡ bỏ và bác sĩ sẽ chèn lên lỗ mà ống thông đi qua bằng một miếng gạc y tế để cầm máu. Toàn bộ thủ thuật thường kéo dài từ một đến ba giờ.

Bạn nên làm gì sau khi thực hiện chụp động mạch đầu?

Bạn sẽ được cho uống thuốc giảm đau nếu cần thiết. Trường hợp ống thông được đặt ở vùng bẹn, hãy cố gắng nằm thẳng chân trong vòng 8 giờ. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể cho bạn sau khi kết thúc xét nghiệm. Bạn có thể chườm túi nước đá để giảm đau và sưng.

Bạn sẽ được trở về nhà trong ngày. Dù vậy, trong một số trường hợp, bạn có thể cần phải ở lại bệnh viện qua đêm để theo dõi. Bạn có thể có cảm giác đau và bị bầm tím tại nơi ống thông luồn vào.

Bạn cần uống nhiều nước để loại hết chất cản quang ra khỏi cơ thể, trừ khi bác sĩ nói với bạn rằng điều này không cần thiết.

Nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và giải đáp.

Kết quả của bạn có ý nghĩa gì?

Bác sĩ có thể sẽ cho bạn biết một vài kết quả sơ bộ ngay sau khi xét nghiệm. Sau đó bạn sẽ nhận được kết quả đầy đủ sau (thường có trong ngày).

Kết quả chụp mạch máu não và cổ Bình thường: Mạch máu có hình dạng, kích cỡ, vị trí và số lượng bình thường. Thuốc cản quang chạy qua các mạch máu một cách dễ dàng. Không phát hiện thấy mạch máu bị thu hẹp, tắc nghẽn, phồng lên hay bị bất cứ vấn đề nào. Bất bình thường: Chỗ hẹp trong động mạch có thể bị gây ra bởi chất béo, canxi hoặc là một cục máu đông chặn dòng chảy của máu qua mạch máu. Mạch máu không nằm đúng vị trí do có khối u hoặc có một khối gì đó xô lệch mạch máu. Chỗ phình trong mạch máu có thể là do thành mạch máu bị yếu ở 1 vùng nhất định. Khi mạch máu có hình dạng không bình thường thì có thể là do sự xuất hiện của một khối u. Chất cản quang bị chảy ra khỏi mạch máu có nghĩa là mạch máu bị thủng. Các mạch máu chia nhánh bất bình thường bẩm sinh.

Với những thông tin trên đây về phương pháp chụp mạch máu não, hy vọng sẽ giúp các bạn có thêm hiểu biết trong việc tìm hiểu và điều trị bệnh.