Soạn bài Cảnh ngày xuân Ngữ văn 9 đầy đủ

- Đoạn trích có thể chia thành 3 phần:

+ Phần 1 (4 câu đầu) vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên mùa xuân.

+ Phần 2 (tám câu thơ tiếp): Khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh.

+ Phần 3 (6 câu cuối): Chị em Thúy Kiều du xuân trở về.

- Bốn câu thơ đầu vẻ đẹp mùa xuân thiên nhiên:

+ Hình ảnh chim én đưa thoi giữa trời xuân trong sáng.

+ Cỏ xanh non tới chân trời, điểm xuyết hoa lê trắng.

+ Không gian mùa xuân khoáng đạt, rộng rãi.

- Màu sắc có sư hài hòa gợi lên vẻ tinh khôi, mới mẻ, tràn đầy sức sống của mùa xuân.

- Bút pháp ước lệ tượng trưng gợi không gian mùa xuân, tác giả còn dùng nhiều từ ngữ gợi hình ảnh, cái hồn cảnh vật.

- Khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh Minh gợi tả trong tám câu thơ:

+ Phần lễ tảo mộ và du xuân.

+ Không khí rộn ràng của lễ hội mùa xuân:

• Nô nức yến anh.
• Dập dìu tài tử giai nhân.
• Ngựa xe như nước, áo quần như nêm.

- Các danh từ: Yến anh, chị em, tài tử, giai nhân. Từ ghép tính từ: gần xa, nô nức. Là động từ: sắm sửa, dập dìu.

→ Hình ảnh gợi lên không khí náo nhiệt, tươi vui và không gian nhiều màu sắc, giàu sức sống của mùa xuân.

- Sáu câu thơ cuối gợi tả cảnh chị em Thúy Kiều du xuân trở về: cảnh vật, tâm trạng con người.

- Cảnh vật mang sự thanh dịu, nhẹ nhàng của mùa xuân.

- Khe nước nhỏ, nhịp cầu bắc ngang:

+ Chuyển động nhẹ nhàng, mặt trời từ từ ngả bóng về tây, nước chân người thơ thẩn.

+ Nao nao dòng nước uốn quanh.

+ Không khí lễ hội không còn nữa, tất cả nhạt và lắng dần.

- Cảnh vật, không gian thay đổi qua sự thay đổi tâm trạng nhân vật:

+ Con người buồn nao nao, nuối tiếc khi phải ra về.

+ Những từ láy diễn tả tâm trạng của con người: “tà tà”, “thanh thanh”, “nao nao” nhuốm màu lên cảnh vật.

→ Cảm giác bâng khuâng xao xuyến, thấm đượm một nỗi buồn dịu nhẹ, man mác.

- Đoạn trích có bố cục cân đối, hợp lí:

+ Mặc dù không thật rõ ràng, nhưng cũng có thể nói đến kết cấu ba phần (mở đầu, diễn biến, kết thúc.

+ Tác giả sử dụng nhiều từ ngữ giàu chất tạo hình như những từ láy gợi hình, tình tứ tả màu sắc, từ ghép.

+ Tác giả kết hợp tài tình bút pháp tả cụ thể, chi tiết và bút pháp gợi tả có tính chấm phá.

→ Nguyễn Du cho thấy nghệ thuật miêu tả thiên nhiên tinh tế, tài hoa.

- Câu thơ Nguyễn Du tiếp thu ý tưởng câu thơ cổ Trung Quốc khi miêu tả bức tranh thiên nhiên mùa xuân:

+ Cỏ xanh trải dài tận chân trời, mở ra không gian bao la (Cỏ non xanh).

+ Cỏ thơm tới tận chân trời (Phương thảo – cỏ thơm).

- Sự sáng tạo đậm chất trong câu thứ hai:

+ Nguyễn Du nhấn mạnh vào việc điểm xuyết “một vài bông hoa” tạo ra sự chấm phá độc đáo trong bức tranh thiên nhiên.

+ Cấu trúc đảo ngữ, nhấn mạnh hoạt động “điểm”.