Soạn bài Mây và sóng Ngữ văn 9 đầy đủ

a. Nhận xét lời nói của em bé ở hai phần:

- Lời nói của em bé ở hai phần đều có một điểm giống nhau đặc biệt về nghệ thuật đó là về cấu tạo số chữ trong câu, kết cấu của từng câu và giống nhau về cách xây dựng hình ảnh đều theo trình tự thuật lại lời rủ rê, lời từ chối và sự tưởng tượng sáng tạo trò chơi.

- Điểm khác nhau:

+ Đối tượng: mây - sóng.

+ Trò chơi: con là mây và mẹ là trăng - con là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ.

+ Không gian: trên trời - dưới biển.

b. Hình ảnh mây và sóng chúng ta có thể xem đó là những biểu tượng cho tình cảm thân thương, yêu quý của em bé dành cho mẹ của mình. Lời thổ lộ đó tự nhiên, liền mạch. Điều đáng chú ý ở đây là sự thổ lộ tình cảm của em bé không phải là sự thổ lộ tình cảm trong tình huống thông thường mà chính là sự thổ lộ tình cảm trong tình huống có thử thách, không chỉ xảy ra một lần. Chính vì thế, đến phần thứ hai thì ý thơ mới được trọn vẹn. Có như vậy, tình thương yêu mẹ của em bé mới được thể hiện đầy đủ.

Trong cả hai lần, chú bé đều đáp:

- Nhưng làm thế nào mình lên đó được?

- Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?

- Tác giả đã dựng nên kết cấu có câu hỏi và được nghe câu trả lời một cách cụ thể và rõ ràng. Qua đó cho ta thấy được những chi tiết này chứng tỏ tính xác thực, hấp dẫn của bài thơ.

- Mỗi lần được gọi mờ, chú bé đều lưỡng lự, tuy nhiên tình yêu mẹ đã chiến thắng.

- Hình ảnh em bé nói chuyện với mây và sóng chứng tỏ rằng tình cảm của em bé dành cho mẹ rất nhiều và không thể nào chia cắt được những tình cảm ấy. Chú bé không chỉ có “mây” chính chú biến thành mây mà còn có mặt trăng, hiện thân cùa mẹ để cùng sống dưới một mái nhà cho chú được ôm ấp, tiếp nhận ánh sáng dịu dàng. Chú không chỉ có “sóng” (chính chú biến thành sóng) mà còn có “bến bờ kì lạ” hiện thân của mẹ, luôn bao dung rộng mở luôn sần sàng tiếp đón em “lăn, lăn mãi vào lòng”.

- So với những cuộc vui chơi của những người “trên mây” và “trong sóng" giữa thế giới tự nhiên, những trò chơi của "mây và sóng” của chú bé hay và thú vị hơn nhiều.

- Tác giả đã sáng tạo nên hàng loạt những hình ảnh đẹp và giàu tính gợi hình, gợi cảm:

+ Hình ảnh mây và sóng là hình ảnh tượng trưng nhưng có sức hấp dẫn kì lạ với con người.

+ Những hình ảnh này là trí tưởng tượng của chú bé.

+ Là những hình ảnh ẩn dụ cho những điều cám dỗ trong cuộc đời.

- Là những hình ảnh lung linh, huyền ảo có tính biểu tượng, tạo ra sự logic.

- Hình ảnh mây và sóng còn thể hiện cho tình yêu thương bao la của người mẹ dành cho đứa con khiến đứa con không thể gạt được tình yêu thương đó mà đến chơi với mây và sóng. Bến bờ kì lạ là biểu tượng cúa tấm lòng mẹ bát ngát bao dung rộng mở với con. Đem tình mẹ con so sánh với mây, trâng, sóng, biển, bờ bến, nhà thơ đã dụng ý nâng cao tình cảm đó lên ngang tầm vũ trụ. Đặc biệt nhất là hai câu cuối bài: “Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vờ tan vào lòng mẹ", "và không ai trên thế gian này biết rnẹ con ta ở chốn nào”.

- Tình cảm mẹ con thiêng liêng không gì có thể tách rời được thể hiện qua câu nói “không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào” nghĩa là mẹ con ta ở khắp mọi nơi không gì có thể chia cách, tách rời, phân biệt được. Tình mẹ con mãi là thiêng liêng, bất diệt ở khắp mọi nơi.

Ngoài ý ca ngợi tình mẹ con, bài thơ gợi cho ta nhiều suy ngẫm:

- Trong cuộc sống luôn có rất nhiều cám dỗ vây quanh ta, cám dỗ thường tìm đến những người còn thơ dại, ít kinh nghiệm trong cuộc sống, đặc biệt là những người còn non nớt. Để từ chối và tránh xa chúng phải cần điểm tựa vững chắc, trong đó tình mẫu tử là bền chặt nhất.

- Hạnh phúc không phải điều bí ẩn, hạnh phúc hiện hữu ngay trong thực tế đời sống.