Soạn bài Tổng kết về ngữ pháp (tiếp theo) Ngữ văn 9 đầy đủ

- Liệt kê những thành phần chính của câu:

+ Chủ ngữ.

+ Vị ngữ.

- Liệt kê những thành phần phụ của câu:

+ Trạng ngữ.

+ Khởi ngữ.

Liệt kê các thành phần biệt lập:

- Thành phần tình thái.

- Thành phần gọi - đáp.

- Thành phần phụ chú.

Những thành phần xuất hiện trong ngữ liệu đã cho là:

a. "Có lẽ" là thành phần tình thái

b. "Ngẫm ra" là thành phần tình thái.

c. "Dừa xiên thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt, dừa nếp" là thành phần phụ chú.

d. "Bẩm" là thành phần gọi - đáp.

e. "Ơi" là thành phần gọi - đáp.

Tìm chủ ngữ, vị ngữ trong các câu đơn sau đây:

a. Nhưng nghệ sĩ không ghi lại cái đã có rồi mà muốn nói một điều gì mới mẻ.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "nghệ sĩ".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "không ghi lại cái đã có rồi mà muốn nói một điều gì mới mẻ".

b. Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn".

c. Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "nghệ thuật".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "là tiếng nói của tình cảm".

d. Tác phẩm vừa là kết tinh tâm hồn người sáng tác, vừa là một sợi dây truyền cho mọi người sự sống mà nghệ sĩ mang trong lòng.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "tác phẩm".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "vừa là kết tinh tâm hồn người sáng tác, vừa là một sợi dây truyền cho mọi người sự sống mà nghệ sĩ mang trong lòng".

e. Anh thứ sáu và cũng tên Sáu.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "anh".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "thứ sáu và cũng tên Sáu".

Các câu đặc biệt có trong đoạn văn:

a. Ngữ liệu a:

- "Có tiếng nói léo xéo ở gian trên".

- "Tiếng mụ chủ".

b. Ngữ liệu b: "Một anh thanh niên hai mươi bảy".

c. Ngữ liệu c:

- "Mưa xong thì tạnh thôi".

- "Hoa trong công viên".

- "Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó".

Các câu ghép trong đoạn trích đã cho là:

a. "Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh".

b. "Nhưng vì bom nổ gần, Nho bị choáng".

c. "Ông lão vừa nói vừa chằm chằm nhìn vào cái bộ mặt lì xì của người bà con họ ngoại dãn ra vì kinh ngạc ấy mà ông lão hả hê cả lòng".

d. "Còn nhà họa sĩ và cô gái cũng nín bặt, vì cảnh trước mặt bỗng hiện lên đẹp một cách kì lạ".

e. "Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách trả cho cô gái".

Chỉ ra các kiểu quan hệ về nghĩa giữa các vế trong những câu ghép tìm được ở bài tập 1:

- (a): quan hệ bổ sung.

- (b): quan hệ nguyên nhân - hệ quả.

- (c): quan hệ bổ sung.

- (d): quan hệ hệ quả - nguyên nhân.

- (e): quan hệ mục đích - điều kiện.

Quan hệ về nghĩa giữa các vế trong câu ghép:

a. Quan hệ tương phản.

b. Quan hệ bổ sung.

c. Quan hệ điều kiện - giả thiết.

- Từ cặp câu đơn thứ nhất, ta có thể tạo ra các kiểu câu ghép chỉ các quan hệ sau:

+ Quan hệ nguyên nhân: "Vì quả bom tung lên và nổ trên không nên hầm của Nho bị sập".

+ Quan hệ điều kiện: "Nếu quả bom tung lên và nổ trên không thì hầm của Nho bị sập".

- Từ cặp câu đơn thứ hai, ta có thể tạo ra các kiểu câu ghép chỉ các quan hệ sau:

+ Quan hệ tương phản: "Quả bom nổ khá gần nhưng hầm của Nho không bị sập".

+ Quan hệ nhượng bộ: "Hầm của Nho không bị sập, tuy quả bom nổ khá gần".

Các câu rút gọn có trong ngữ liệu đã cho là:

- "Quen rồi".

- "Ngày nào ít: ba lần".

Những câu được tách ra từ một bộ phận của câu đứng trước trong những ngữ liệu đã cho là:

a. "Và làm việc đó có khi suốt đêm".

b. "Thường xuyên".

c. "Một dấu hiệu chẳng lành".

Hãy biến đổi các câu sau đây thành câu bị động:

a. Người thợ thủ công Việt Nam làm ra đồ gốm khá sớm.

-> Có thể biến đổi câu đã cho ở trên thành câu bị động như sau: "Đồ gốm được người thợ thủ công Việt Nam làm ra khá sớm".

b. Tại khúc sông này tỉnh ta sẽ bắc một cây cầu lớn.

-> Có thể biến đổi câu đã cho ở trên thành câu bị động như sau: "Một cây cầu lớn sẽ được (tỉnh ta) bắc qua khúc sông này".

c. Người ta đă dựng lên những ngôi đền ấy từ hàng trăm năm trước.

-> Có thể biến đổi câu đã cho ở trên thành câu bị động như sau: "Những ngôi đền ấy đã dược (người ta) dựng lên từ hàng trăm năm trước".