Câu nghi vấn (tiếp theo) Ngữ văn 8

- Trong nhiều trường hợp câu nghi vấn không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe dọa, bộc lộ tình cảm, cảm xúc,... và không yêu cầu người đối thoại trả lời.

- Nếu không được dùng để hỏi thì trong một số trường hợp câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm, dấu chấm than, dấu chấm lửng.

Câu 1: Em hãy viết đoạn văn có sử dụng câu nghi vấn và chỉ ra chức năng của câu nghi vấn đó.

Gợi ý trả lời:

Hướng tới bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp cùng với hành động chung tay giữ gìn những tài sản chung của cộng đồng, và cây cối xung quanh chúng ta cũng là một tài sản cần phải giữ gìn. Việc ta hái một cụm lá bẻ môt cành cây hay đơn giản là hái một bông hoa trong công viên, trong bồn hoa công cộng... liệu có gây hại gì không? Xin thưa các bạn là có. Thứ nhất, cây cối nơi công cộng không của riêng ai, nó là tài sản chung của tất cả mọi người nên chúng ta không có quyền hái, bẻ làm vật sở hữu riêng. Bởi vậy, hành động phá hoại những tài sản ấy có thể bị coi như hành động xâm phạm tài sản của đất nước. Không chỉ vậy, mỗi hành động đó tuy nhỏ nhưng có thể tạo nên những tấm gương xấu khiến người khác làm theo. Mỗi người bẻ một cành cây, hái một bông hoa... sẽ làm cây trong thành phố xơ xác, trơ trụi. Thành phố chúng ta vốn đã vắng bóng cây xanh bởi phải nhường chỗ cho những toà nhà đồ sộ, nguy nga sẽ càng trở nên lạnh lùng, khô khốc. Nguy hiểm nhất là cây xanh bị tàn phá còn kéo theo sự thiếu hụt oxy, sự ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng.

-> Câu nghi vấn: Việc ta hái một cụm lá bẻ môt cành cây hay đơn giản là hái một bông hoa trong công viên, trong bồn hoa công cộng... liệu có gây hại gì không? -> Câu nghi vấn này có tác dụng khẳng định việc ta hái một cụm lá bẻ môt cành cây hay đơn giản là hái một bông hoa trong công viên, trong bồn hoa công cộng là gây ra những tác hại nghiêm trọng.

Câu 2: Đặt 4 câu nghi vấn không dùng để hỏi mà để:

(1) Đề nghị hoặc yêu cầu một người bất kì nào đó nói chuyện nhỏ lại.

(2) Khẳng định một người bạn hôm qua học bài quá khuya.

(3) Bộc lộ cảm xúc về thời tiết hôm nay.

(4) Đe dọa một con vật.

Gợi ý trả lời:

(1) Bạn có thể nói chuyện nhỏ được không?

(2) Hôm qua, cậu học bài tới khuya phải không?

(3) Sao nay nắng thế nhỉ?

(4) Mày có ăn không thì bảo?

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Học sinh hiểu được ngoài chức năng chính câu nghi vấn còn được dùng với các chức năng khác.

- Vận dụng các kiến thức đã học về câu nghi vấn để đọc - hiểu và tạo lập văn bản.

- Giáo dục cho học sinh ý thức thái độ học tập tốt, biết sử dụng câu nghi vấn phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.