Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm Ngữ văn 8

- Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm).

- Ví dụ: Gọi là kênh Ba Khía vì ở đó hai bên tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây (ba khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon).

- Dấu hai chấm dùng để:

+ Đánh dấu (báo trước) phần giải thích, thuyêt minh cho một phần trước đó. 

+ Đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp (dùng với dấu ngoặc kép) hay lời đối thoại (dùng với dấu gạch ngang.

- Ví dụ: Người xưa có câu: "Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng". Tre là thẳng thắn, bất khuất!

Câu 1. Đoạn trích sau đã bị lược dấu câu. Đoạn trích bị lược năm dấu phẩy, một dấu hai chấm. Cho biết những dấu câu đó được đặt ở đâu.

"Mùa xuân cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít Từ xa nhìn lại cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ hàng ngần bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh tất cả đều lóng lánh lung linh trong nắng."

(Theo Vũ Tú Nam, Cây gạo)

Gợi ý làm bài:

Trong đoạn trích này, dấu hai chấm có thể nằm ở câu thứ nhât không ? Vị trí của dấu hai chấm là ranh giới giữa hai phần, phần thứ hai dùng để thuyết minh cho phần thứ nhất.

Câu 2. Viết một đoạn văn có sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm.

Gợi ý làm bài:

Chiếc nón là hình ảnh gắn bó quen thuộc của người phụ nữ Việt Nam. Bên cạnh áo dài, nón lá được xem là linh hồn của người phụ nữ Việt, là vật bất ly thân của họ trong xã hội xưa. Chiếc nón lá, giản dị và mộc mạc, che mưa che nắng cho người con gái trong lúc làm đồng áng, cũng làm tôn thêm vẻ đẹp duyên dáng đằm thắm của họ. Ở nước ta, mỗi địa phương đều có một chiếc nón đặc trưng: nón ngựa hay nón Gò Găng (Bình Định), nón quai thao (miền Bắc Việt Nam), nón bài thơ (Huế). Ngày nay, bên cạnh các loại đồ dùng  khác đa dạng và tiện dụng hơn, nón lá vẫn đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống và tinh thần con người Việt.

Qua bài học các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Hiểu đc công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.

- Rèn cho học sinh kĩ năng sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.

- Biết sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.

- Có ý thức đặt dấu câu, sử dụng đúng dấu câu trong tạo lập văn bản.

- Có thái độ yêu thích môn học, nghiêm túc học tập.