Đập đá ở Côn Lôn Ngữ văn 8

- Phan Châu Trinh (1872 -1926)

- Quê: Quảng Nam.

- Là người giỏi biện luận và có tài làm thơ.

- Văn chính luận của ông rất hùng biện và đanh thép, thơ văn trữ tình đều tấm đẫm tinh thần yêu nước và dân chủ.

- Năm 1908, ông bị khép tôi xúi giục nhân dân nổi loạn trong phong trào chống thuế ở Trung Kì nên bị bắt đày ra Côn Đảo, đến tháng 6 năm 1910, nhờ sự can thiệp của Hội Nhân quyền (Pháp), ông mới được tha. Bài thơ này làm trong lúc ông cùng các tù nhân khác bị bắt lao động khổ sai.

- Bài thơ được làm khi ông cùng các tử tù khác bị bắt lao động khổ sai ở nhà tù Côn Đảo.

Thể loại: Thơ thất ngôn bát cú đường luật.

- Bố cục: Hai câu: đề, thực, luận, kết.

“Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn

Lừng lẫy làm cho lở núi non

Xách búa đánh tan năm bẩy đống

Ra tay đập bể mấy trăm hòn”

- Câu thơ miêu tả bối cảnh không gian, tạo dựng tư thế hiên ngang, sừng sững của con người giữa đất trời Côn Đảo.

- Ba câu thơ sau miêu tả chân thực công việc lao động nặng nhọc khổ sai của người tù cách mạng, phải dùng tay cầm búa khai thác đá ở những ngọn núi ngoài Côn Đảo.

- Người cách mạng làm công việc ấy quả quyết mạnh mẽ, phi thường. “ lừng lẫy”, “đánh tan năm bẩy đống”, “đập bể mấy trăm hòn”, “làm cho lở núi non”

Nghệ thuật: Nói quá nhằm làm nổi bật sức mạnh của con người thật ghê gớm ,thần kì.

⇒ Bốn câu thơ vừa tả thực cộng việc lao động khổ sai của người tù cách mạng vừa xây dựng được một tượng đài uy nghi về người anh hùng khí phách hiên ngang, lẫm liệt sừng sững giữa đất trời. Khẩu khí: ngang tàng ngạo nghễ coi thường gian nan.

“Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,

Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,

Gian nan chi kể chuyện con con”

- Người tù yêu nước nhận ra mình có thể dạn dày với thử thách,tự thấy mình cứng cỏi và trung kiên hơn.

- Sự đối lập giữa thử thách gian nan và sức chịu đựng dẻo dai , ý chí sắt son của người cách mạng:

"Tháng ngày, mưa nắng/Thân sành sỏi dạ sắt son."

- Nhà thơ muốn nói cái chí lớn, lòng quyết tâm của người tù yêu nước,không có khó khăn nào, gian khổ nào có thể ngăn chặn.

- Người cách mạng tin vào việc mình đang làm- một công việc mà không phải ai cũng tin sức người có thể làm được (việc cứu nước được so sánh với việc Nữ Oa đội đá vá trời).

- Đối lập giữa chí lớn của những người giám mưu đồ sự nghiệp lớn với thử thách họ phải gánh chịu trên bước đường chiến đấu được xem như "việc con con".

⇒ Đó là khẩu khí ngang tàng của người tù cách mạng, không chịu khuất phục hoàn cảnh, luôn giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu son sắt, coi thường gian nan thử thách.

- Khí phách ngang tàng lẫm liệt, coi việc ở tù như là khi mỏi chân tạm nghỉ, coi lao động khổ sai chỉ là việc con con Họ còn đẹp ở ý chí chiến đấu và niềm tin sắt son vào sự nghiệp cứu nước của mình.

- Bằng bút pháp lãng mạn và giọng điệu hào hùng, bài thơ Đập đá ở Côn Lôn giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp lẫm liệt, ngang tàng của người anh hùng cứu nước dù gặp bước gian nguy nhưng vẫn không sờn lòng đổi chí.

Câu 1. Nêu những đặc sắc về nội dung của bài thơ Đập đá ở Côn Lôn.

Gợi ý làm bài:

- "Đập đá ở Côn Lôn" không phải là một bài thơ tả thực mà là một bài thơ tỏ chí, ngôn hoài, cảm hoài giúp ta cảm nhận một hình tượng oai phong, lẫm liệt, kiên cường, ngang tàn của người anh hùng dù gặp khó khăn, gian khổ, thậm chí là nguy hiểm vẫn không lùi bước.

Câu 2. Nêu những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Đập đá ở Côn Lôn.

Gợi ý làm bài:

+ Bút pháp khoa trương, phóng đại.

+ Ngôn ngữ thơ lãng mạn, hàm súc.

Qua bài học các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Hiểu được sự mở rộng kiến thức về văn học cách mạng đầu thế kỉ XX.

- Chí khí lẫm liệt, phong thái đường hoàng của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh.

- Cảm hứng hào hùng, lãng mạn thể hiện trong bài thơ.

- Rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản thơ văn yêu nước viết theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật.

- Phân tích được vẻ đẹp nhân vật trữ tình trong bài thơ.

- Cảm nhận được giọng điệu, hình ảnh trong bài thơ.