Viết đoạn văn trình bày luận điểm Ngữ văn 8

Trình bày luận điểm trong đoạn văn nghị luận cần chú ý:

- Thể hiện rõ ràng chính xác nội dung của luận điểm trong câu chủ đề.

- Đoạn văn diễn dịch: Câu chủ đề ở vị trí đầu tiên.

- Đoạn văn quy nạp: Câu chủ đề ở vị trí cuối cùng.

- Tìm đủ các luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận theo một trình tự hợp lí để làm nổi bật luận điểm.

- Diễn đạt trong sáng, hấp dẫn để sự trình bày luận điểm có sức thuyết phục.

Câu 1: Đọc hai đoạn văn sau và hãy cho biết chúng được viết theo lối diễn dịch hay quy nạp. Có câu chủ đề không?

a. Một chiếc lá rụng có linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa như mũi tên nhọn, từ cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho tận tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, hay múa may với làn gió thoảng như thầm bảo rằng vẻ đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.

(Khái Hưng)

b. Những đứa con từ khi sinh ra đến khi trưởng thành, phần lớn thời gian là gần gũi và thường là chịu ảnh hưởng từ người mẹ hơn từ cha. Chúng được mẹ cho bú sữa, bồng ẵm, dỗ dành, tắm giặt, ru ngủ, cho ăn uống, chăm sóc rất nhiều khi ốm đau…Với việc nhận thức thông qua quá trình bé tự quan sát, học hỏi tự nhiên hàng ngày và ảnh hưởng đặc biệt các đức của người mẹ, đã hình thành dần dần bản tính của đứa con theo kiểu “mưa dầm, thấm lâu”. Ngoài ra, những đứa trẻ thường là thích bắt chước người khác thông qua những hành động của người gần gũi nhất chủ yếu là người mẹ. Chính người phụ nữ là người chăm sóc và giáo dục con cái chủ yếu trong gia đình.

(Trần Thanh Thảo)

Gợi ý trả lời:

a. Đây là đoạn văn diễn dịch. Có câu chủ đề là: "Một chiếc lá rụng có linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng".

b. Đây là đoạn văn quy nạp. Có câu chủ đề là: "Chính người phụ nữ là người chăm sóc và giáo dục con cái chủ yếu trong gia đình".

Câu 2: Em hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày luận điểm: Sự cẩu thả của con người.

Gợi ý trả lời:

Chúng ta có thể hiểu đơn giản rằng cẩu thả chính là thái độ làm việc thiếu trách nhiệm, làm việc một cách lơ là, không mang lại kết quả cao. Đây là thái độ sống đáng phê phán, gây ra những tác hại nghiêm trọng. Trong bất cứ nghề nghiệp, công việc gì, sự cẩu thả, vội vàng cũng đồng nghĩa với gian dối, thiếu ý thức. Nó là biểu hiện của thái độ vô trách nhiệm, của sự bất lương. Sự cẩu thả dẫn đến những kết quả thấp kém, những tác hại khôn lường cho bản thân và cả những người xung quanh. Ở mỗi lĩnh vực, sự cẩu thả lại mang lại những hậu quả với mức độ khác nhau. Trong lĩnh vực y học, sự cẩu thả của bác sĩ có thể ảnh hưởng đến tính mạng của một con người. Sự cẩu thả trong khâu xử lí rác thải của nhà máy ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. Vì vậy, mỗi người trên bất cứ lĩnh vực, công việc gì cũng cần cẩn trọng, có tinh thần trách nhiệm, hết lòng vì việc mình làm, coi kết quả công việc là thước đo lương tâm, phẩm giá của con người.

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Nhận biết, phân tích được cấu trúc của đoạn văn nghị luận.

- Biết cách viết đoạn văn trình bày luận điểm theo hai phương pháp diễn dịch và quy nạp.

- Rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn diễn dịch quy nạp.

- Lựa chọn ngôn ngữ diễn đạt trong đoạn văn nghị luận.