Tiếng Việt lớp 5 bài 27C: Liên kết câu bằng từ ngữ nối

1. Hoạt động cơ bản

Câu 1: Ai nhanh ai đúng? Các nhóm nhận phiếu, thảo luận rồi chọn những từ ngữ trong ngoặc có thể dùng để thay thế từ in đậm trong phiếu:

(nhưng, tuy nhiên, do đó, vì thế, ngoài ra, vậy nên, mặt khác, chính vì thế, trái lại, đồng thời)

Miêu tả một em bé hoặc một chú mèo, một cái cây, một dòng sông mà ai cũng miêu tả giống nhau thì không ai thích đọc. Vì vậy, ngay trong quan sát để miêu tả, người viết phải tìm ra cái mới, cái riêng.

Theo Phạm Hổ

Hướng dẫn giải:

- Có thể dùng từ: do đó, vì thế, vậy nên, chính vì thế.

Câu 2: Tìm hiểu cách liên kết các câu trong bài bằng từ ngữ nối và trả lời câu hỏi:

Miêu tả một em bé hoặc một chú mèo, một cái cây, một dòng sông mà ai cũng miêu tả giống nhau thì không ai thích đọc.  Khi quan sát để miêu tả, người viết phải tìm ra cái mới, cái riêng.

a. Đoạn văn nào thể hiện rõ hơn sự liên kết giữa các câu? Vì sao?

b. Để thể hiện mối quan hệ về nội dung giữa các câu trong bài, ta có thể sử dụng những từ ngữ nào?

Hướng dẫn giải:

a. Đoạn văn ở hoạt động 1 thể hiện rõ sự liên kết giữa các câu. Vì có từ “vì vậy” có tác dụng kết nối câu thứ 1 và câu thứ 2.

b. Những từ ngữ có tác dụng giống như quan hệ từ vì vậy ở đoạn văn trên là tuy nhiên, mặc dù, nhưng, thậm chí, cuối cùng, ngoài ra, mặt khác...

2. Hoạt động thực hành

Câu 1: Thảo luận và nêu tác dụng của mỗi từ ngữ được in đậm trong các đoạn văn sau:

Trên con đường từ nhà đến trường, tôi phải đi qua bờ Hồ Gươm. Lúc có bạn thì chuyện trò tíu tít, có khi đuổi nhau suốt dọc đường. Nhưng khi đi một mình, tôi thích ôm cặp vào ngực, nhìn lên các vòm cây, vừa đi vừa lẩm nhẩm ôn bài.

Vì thế, tôi thường là đứa phát hiện ra bông hoa gạo đầu tiên nở trên cây gạo trước đền Ngọc Sơn. Rồi bông nọ gọi bông kia, bông nọ ganh bông kia, chỉ vài hôm sau, cây gạo đã như một cây đuốc lớn cháy rừng rực giữa trời.

Nhưng khi lửa ở cây gạo sắp lụi thì nó lại "bén" sang những cây vông cạnh cầu Thê Húc. Rồi thì cả một bãi vông lại bừng lên, đỏ gay, đỏ gắt suốt cả tháng tư.

Hướng dẫn giải:

- Từ ngữ nà có tác dụng kết nối các câu với nhau: Nhưng, rồi, rồi thì.

- Từ ngữ nào có tác dụng nối các đoạn văn với nhau: Vì thế, nhưng.

Câu 2: Tìm từ nối phù hợp với chỗ trống để hoàn chỉnh mẩu chuyện vui dưới đây:

- Bố ơi, bố có thể viết trong bóng tối được không?

- Bố viết được.

- ……… bố hãy tắt đèn đi và kí vào sổ liên lạc cho con.

Hướng dẫn giải:

- Bố ơi, bố có thể viết trong bóng tối được không?

- Bố viết được.

- Vậy thì bố hãy tắt đèn đi và kí vào sổ liên lạc cho con.

Câu 3: Viết một đoạn văn tả một bộ phận của cây hoặc tả cây ở một thời kì phát triển. Trong đoạn văn có sử dụng từ nối.

Hướng dẫn giải:

- Đoạn văn tham khảo số 1:

Tả thân cây hoa hồng

Nhìn tổng quát cây hoa hồng gồm có có hai bộ phận chính là thân cây và hoa. Thân cây cao chừng một mét. Thân cây thẳng, có màu xanh đậm, rễ cây cắm sâu dưới lòng đất để có thể giúp cây hút được nhiều chất dinh dưỡng. Trên cây có rất nhiều cành nhỏ đâm gia, trên cành có những cái gai nhọn hoắt. Mỗi một cái gai giống như một chiến binh sẵn sàng hi sinh thân mình bảo vệ cho từng cánh hoa hồng mỏng manh xinh đẹp. Tiếp đến là lá của cây, những chiếc lá nhỏ có hình trái tim, viền lá có hình răng cưa. Những chiếc lá còn non thì có màu xanh lục, lá già lại mang sắc xanh đậm.

Sưu tầm

- Đoạn văn tham khảo số 2:

Tả thân cây đu đủ

Cây đu đủ mà bố em mua về là giống cây đu đủ lùn, thân cây dù thấp nhưng sẽ cho quả rất nhiều Khi chín quả sẽ có màu đỏ và ngọt lịm, khác với giống đu đủ chín vàng truyền thống. Chính vì vậy, cả nhà em đều ưa thích loại trái cây này và mong nhanh được đến ngày có quả. Vì cây còn non nên cây bé lắm. Thân cây nhỏ như chiếc bút mực của em, cao chừng hai gang tay. Tán lá còn nhỏ và ít, chỉ có vài chiếc lá xanh non xòe ra rất đẹp. Chiếc lá có hình như răng cưa với những đường gân xanh màu trắng nổi rõ. Rễ cây được người ươm giống bọc cẩn thận trong núi ni-lông với một chút đất ẩm để giữ cho cây được tươi xanh.

Sưu tầm

Câu 4: Viết bài văn tả cây cối.

Hướng dẫn giải:

- Bài văn tham khảo số 1:

Tả cây hoa hồng

Hoa hồng vốn là một loài hoa mà em vô cùng yêu thích. Sắc đỏ đầy mê hoặc cùng với ý nghĩa của nó khiến em vô cùng yêu thích nó. Từ ngày mẹ trồng thêm mấy khóm hoa hồng trong vườn, hằng ngày được chăm sóc, ngắm nhìn chúng em lại càng thêm yêu thích loài hoa này hơn nữa.

Cây hoa hồng là biểu trưng của tình yêu lâu bền, mãnh liệt và say đắm. Chúng được trồng thành bụi. Những cành hồng thường đem tới cho người ta cảm giác mỏng manh, yếu ớt thế nhưng ít ai biết rằng chúng sống tụ lại bên nhau thành khóm bởi chỉ có như vậy loài hoa này mới có thể luôn vững chãi và chống chọi  được với mưa và gió bão. Trong khu vườn nhỏ bé của nhà em có rất nhiều loài hoa như cúc, huệ, thược dược,… nhưng loài hoa mà em yêu thích nhất thì vẫn chỉ có hoa hồng.

Nhìn tổng quát cây hoa hồng gồm có có hai bộ phận chính là thân cây và hoa. Thân cây cao chừng một mét. Thân cây thẳng, có màu xanh đậm, rễ cây cắm sâu dưới lòng đất để có thể giúp cây hút được nhiều chất dinh dưỡng. Trên cây có rất nhiều cành nhỏ đâm gia, trên cành có những cái gai nhọn hoắt. Mỗi một cái gai giống như một chiến binh sẵn sàng hi sinh thân mình bảo vệ cho từng cánh hoa hồng mỏng manh xinh đẹp. Tiếp đến là lá của cây, những chiếc lá nhỏ có hình trái tim, viền lá có hình răng cưa. Những chiếc lá còn non thì có màu xanh lục, lá già lại mang sắc xanh đậm. Nhưng quyến rũ và mê hoặc người ta nhất vẫn là hoa của cây  hoa hồng. Nụ hoa hồng chúm chím, e ấp khép mình cho tới khi trên đầu cánh hoa xuất hiện những viền đỏ người ta mới biết chúng chuẩn bị xòe cánh, khoe sắc thắm trong nắng mai. Khi hoa nở các cánh hoa xếp thành nhiều tầng, màu đỏ tươi lúc này đã đạt đến độ khiến người ta phải say đắm ngắm nhìn. Giữa nhị hoa có màu vàng, hoa nở đỏ rực rỡ khoe mình trước tạo hóa thiên nhiên có lẽ là thời khắc khiến không ít người phải xao xuyến đắm chìm. Hoa hồng có mùi thơm thoang thoảng và dịu nhẹ khiến người ta có cảm giác vô cùng nhẹ nhõm, dễ chịu.

Kể từ khi mấy khóm hoa hồng trong vườn nhà em nở rộ chúng bỗng trở thành một địa điểm thu hút rất nhiều ong bướm và cả lũ trẻ như chúng em cũng thích lại gần ngắm nhìn. Có lẽ loài hoa ấy thu hút con người và cả ong bướm không chỉ bởi vẻ đẹp của chúng mà còn bởi mùi hương khiến nhiều người phải đắm chìm.

Em rất thích cây hoa hồng trong vườn. Hằng ngày em đều cũng mẹ chăm sóc cẩn thận cho chúng. Bởi nghe nói yêu thương là đứng từ phía xa ngắm nhìn và chăm sóc.

Sưu tầm

3. Hoạt động ứng dụng

4. Tổng kết