Tiếng Việt lớp 5 bài 18C: Ôn tập 3

1. Hoạt động thực hành

Câu 1.

Tìm 8 từ có tiếng “phúc”

Gợi ý:

Phúc đức, phúc thọ, phúc phận, phúc đức, phúc lộc, phúc tinh, phúc hậu, vô phúc, phúc lợi

Câu 2.

Đọc bài văn sau:

Những cánh buồm

Phía sau làng tôi có một con sông lớn chảy qua. Bốn mùa sông đầy nước. Mùa hè, sông đỏ lựng phù sa với những con lũ dâng đầy. Mùa thu, mùa đông, những bãi cát non nổi lên, dân làng tôi thường xới đất, trỉa đỗ, tra ngô, kịp gieo trồng một vụ trước khi những con lũ năm sau đổ về.

Tôi yêu con sông vì nhiều lẽ, trong đó một hình ảnh tôi cho là đẹp nhất, đó là những cánh buồm. Có những ngày nắng đẹp trời trong, những cánh buồm xuôi ngược giữa dòng sông phẳng lặng. Có cánh màu nâu như màu áo của mẹ tôi. Có cánh màu trắng như màu áo của chị tôi. Có cánh màu xám bạc như màu áo bố tôi suốt ngày vất vả trên đồng. Những cánh buồm đi như rong chơi, nhưng thực ra nó đang đẩy con thuyền chở đầy hàng hóa. Từ bờ tre làng, tôi vẫn gặp những cánh buồm lên ngược về xuôi. Lá cờ nhỏ trên đỉnh cột buồm phấp phới trong gió như bàn tay tí xíu vẫy vẫy bọn trẻ chúng tôi. Còn là buồm thì cứ căng phồng như ngực người khổng lồ đẩy thuyền đi đến chốn, về đến nơi, mọi ngả mọi miền, cần cù, nhẫn nại, suốt năm, suốt tháng, bất kể ngày đêm.

Những cánh buồm chung thủy cùng con người, vượt qua bao sóng nước, thời gian. Đến nay, đã có những con tàu to lớn, có thể vượt biển khơi. Nhưng những cánh buồm vẫn sống cùng sông nước và con người.

Theo Băng Sơn

Trỉa: gieo hạt giống vào từng hốc và lấp đất lên.

Dựa và nội dung bài đọc, chọn ý trả lời đúng:

1)  Suốt bốn mùa, dòng sông có đặc điểm gì?

a. Nước sông đầy ắp

b. Những con lũ dâng đầy

c. Dòng sông đỏ lựng phù sa

Gợi ý:

1) Suốt bốn mùa con sông đều đầy nước.

Đáp án đúng: a. Nước sông đầy ắp

2) Màu sắc của những cánh buồm được tác giả so sánh với gì?

a. Màu nắng của những ngày đẹp trời

b. Màu áo của những người lao động vất vả trên cánh đồng

c. Màu áo của những người thân trong gia đình

Gợi ý:

Màu sắc của những cánh buồm được tác giả so sánh với màu áo của những người thân trong gia đình

Đáp án đúng: c.  Màu áo của những người thân trong gia đình

3)  Các so sánh trên (nêu ở câu hỏi số 2) có gì hay?

a. Miêu tả chính xác màu sắc rực rỡ của những cánh buồm

b. Cho thấy cánh buồm cũng vất vả như những người nông dân lao động

c. Thể hiện tình yêu của tác giả đối với những cánh buồm trên dòng sông quê hương

Gợi ý:

Cách so sánh màu sắc của những cánh buồm được tác giả so sánh với màu áo của những người thân trong gia đình thể hiện được tình yêu của tác giả đối với những cánh buồm trên dòng sông quê hương

Đáp án đúng: c. Thể hiện tình yêu của tác giả đối với những cánh buồm trên dòng sông quê hương.

4)  Câu văn nào trong bài tả đúng một cánh buồm căng gió?

a. Những cánh buồm đi như rong chơi

b. Lá buồm căng phồng như ngực người khổng lồ

c. Những cánh buồm xuôi ngược giữa dòng sông phẳng lặng

Gợi ý: 

Câu văn nào trong bài tả đúng một cánh buồm căng gió là: Lá buồm căng phồng như ngực người khổng lồ

Chọn đáp án: b. Lá buồm căng phồng như ngực người khổng lồ

5)  Vì sao tác giả nói những cánh buồm chung thủy cùng con người?

a. Vì những cánh buồm đẩy thuyền lên ngược về xuôi, giúp đỡ con người

b. Vì những cánh buồm gắn bó với con người từ bao đời nay

c. Vì những cánh buồm quanh năm, suốt tháng cần cù, chăm chỉ như con người

Gợi ý:

Tác giả nói những cánh buồm chung thủy cùng con người vì: Vì những cánh buồm gắn bó với con người từ bao đời nay

Chọn đáp án: b.  Vì những cánh buồm gắn bó với con người từ bao đời nay

6) Trong bài văn có mấy từ đồng nghĩa với từ to lớn?

a. Một từ (Đó là từ: …….. )

b. Hai từ (Đó là từ: …….. )

c. Ba từ (Đó là từ: …….. )

Gợi ý:

b. Hai từ (Đó là từ: lớn, khổng lồ)

7) Trong câu “Từ bờ tre làng tôi, tôi vẫn gặp những cánh buồm lên ngược về xuôi”, có mấy cặp từ trái nghĩa?

a. Một cặp từ (Đó là cặp từ: …….. )

b. Hai cặp từ (Đó là cặp từ: …….. )

c. Ba cặp từ (Đó là cặp từ: …….. )

Gợi ý:

Trong câu “Từ bờ tre làng tôi, tôi vẫn gặp những cánh buồm lên ngược về xuôi”, có 1 cặp từ trái nghĩa là: ngược/xuôi

Chọn đáp án: a. Một cặp từ (Đó là cặp từ: ngược / xuôi )

8) Từ trong ở cụm từ phấp phới trong gió và từ trong ở cụm từ nắng đẹp trời trong có quan hệ với nhau như thế nào?

a. Đó là một từ nhiều nghĩa

b. Đó là hai từ đồng nghĩa

c. Đó là hai từ đồng âm

Gợi ý:

Từ trong ở cụm từ phấp phới trong gió và từ trong ở cụm từ nắng đẹp trời trong là hai từ đồng âm vì chúng chỉ có âm đọc giống nhau nhưng nghĩa lại hoàn toàn khác nhau

Chọn đáp án: c. Đó là hai từ đồng âm

9) Trong câu “Còn lá buồm thì cứ căng phồng như ngực người khổng lồ đẩy thuyền đi” có mấy quan hệ từ?

a. Một quan hệ từ (Đó là từ: ………… )

b. Hai quan hệ từ (Đó là từ: ………… )

c. Ba quan hệ từ (Đó là từ: ………… )

Gợi ý:

Trong câu “Còn lá buồm thì cứ căng phồng như ngực người khổng lồ đẩy thuyền đi”có hai quan hệ từ là còn, thì, như

Chọn đáp án: c. Ba quan hệ từ (Đó là từ: còn, thì, như )

Câu 3.

Em hãy tả một người thân đang làm việc, ví dụ: đang nấu cơm, khâu vá, làm vườn, đọc báo, xây nhà hay học bài,…

Gợi ý:

Bài tham khảo 1:

Bữa cơm gia đình chính là nơi gắn kết các thành viên gia đình lại với nhau, kể cho nhau nghe nhiều câu chuyện sau một ngày học tập và làm việc vất vả. Phải chăng vì vậy mà ở nhà em, nấu ăn luôn là thời điểm mà mẹ em vô cùng chăm chút, dành nhiều thời gian và công sức để nấu cho bố con em những bữa ăn ngon.

Mẹ em năm nay đã ngoài 30 tuổi, vóc người mẹ cao dong dỏng. Mái tóc dài đen mượt luôn được mẹ em búi gọn gàng phía sau. Mẹ thường đùa với bố con em rằng, mẹ là bếp trưởng nhưng không có bằng cấp nấu ăn, và mẹ có ba khách hàng quen mà mẹ sẽ nấu ăn cho họ cả đời là ba bố con em.

Hằng ngày, cứ 5 rưỡi chiều, trở về nhà sau khi kết thúc công việc ở cơ quan mẹ lại bắt đầu với công việc bếp núc. Hái mớ rau tươi ở ngoài vườn nhà trồng được, căn bếp lại sáng lên vì có bóng dáng mẹ. Sau khi cắm xong nồi cơm, đôi bàn tay mảnh khảnh của mẹ bắt đầu sắp xếp nguyên liệu chuẩn bị cho việc nổi lửa nấu nướng. Em giống như chú mèo nhỏ, quanh quẩn lăng xăng quanh chân mẹ, giúp mẹ vài việc lặt vặt. Hôm nay mẹ sẽ chiêu đã cả nhà món rau cải nấu thịt, cá rán rim cà chua và nem rán. Toàn những món em thích. Trong khi em giúp mẹ nhặt rau cải đôi bàn tay thoăn thoắt của mẹ đã chuẩn bị xong nguyên liệu của món nem rán. Nào thịt, mộc nhĩ, hành khô, cà rốt, củ đậu, miến,.. đều đã được xay nhỏ và trộn đều chỉ cần cho trứng, trộn đều, gói lại và rán là xong. Căn bếp bắt đầu ấm lên khi mẹ bắc bếp nấu canh, em rửa rau thật sạch rồi đem đến cho mẹ, chẳng mấy chốc mà nồi canh rau cải nấu thịt đã xong. Mẹ lại không ngơi tay, bắc bếp rán cá. Trên gương mặt mẹ vài sợi tóc rơi xuống, vài giọt mồ hôi lấm tấm trên gương mặt mẹ. Em thật muốn dùng tay lau giúp mẹ. Mẹ vẫn không ngơi tay ở trong bếp, làm mọi thứ thuần thục, nhịp nhàng vì đó là công việc mà mỗi ngày mẹ đã gửi gắm bao nhiêu yêu thương vào đó. Trong lúc cá rán được cho vào rim, mẹ bắt đầu gói nem để rán. Mùi thơm bốc lên, cả mùi thơm của cá rán rim và nem rán khiến em không kìm được mà lăng xăng quanh mẹ. Những cái nem vàng xuộm thật thích mắt.

Chỉ trong vòng 1 tiếng mẹ đã làm xong bữa cơm cho gia đình. Trên bàn ăn đã bày ngay ngắn, gọn gàng một món canh và hai món thức ăn. Thêm một bát nước chấm mẹ vừa pha xong, em lấy 4 chiếc bát và 4 đôi đũa ra để chuẩn bị cho bữa cơm, vừa lúc đó tiếng xe bíp bíp vang lên, bố em cũng đã đi làm về rồi.

Nhịp sống hối hả hằng ngày đều dừng lại trước cửa nhà em nhường chỗ cho những yêu thương và ấm áp. Mỗi lần ăn những bữa cơm ngon cho mẹ nấu, em đều tự nhủ phải ngoan ngoãn, học tập thật tốt hơn nữa để bố mẹ luôn vui và hài lòng vì có em.

2. Hoạt động ứng dụng

3. Tổng kết