Giải SBT Sinh 7 Bài 19: Một số thân mềm khác

Dựa trên quan sát ở thực hành, hãy nêu các đặc điểm cấu tạo của ốc sên và vỏ của chúng.

Phương pháp giải

Xem lý thuyết về đặc điểm cấu tạo ngoài của Một số đại diện Thân mềm

Hướng dẫn giải

Ốc sên đại diện cho các loại ốc khác nhau tập hợp thành lớp Chân bụng. Chúng sống ở nước, kể cả trên cạn. Chúng có chung các đặc điểm sau :

- Cơ thể gồm: đầu, chân và thân. Một số loài có vỏ tiêu giảm (sên trần).

- Ở phần đầu có miệng và xung quanh là tua miệng. Trên hay ở cạnh tua miệng có mắt.

- Dưới bụng là chân có cơ phát triển giúp chân di chuyển trên giá thể. Phần thân xoắn ốc, dấu trong lòng vỏ đá vôi xoắn ốc. Giữa vỏ và cơ thể có một khoang trống gọi là khoang áo. Ở ốc sên, khoang áo đóng vai trò của phổi.

- Vỏ ốc sên : hình ống, xoắn ốc và gồm đỉnh vỏ, miệng vỏ, lớp sừng ở ngoài, lớp xà cừ ở trong.

Trình bày cấu tạo của mực thích nghi với di chuyển tích cực trong nước biển.

Phương pháp giải

Mực là đại diện của ngành Thân mềm có lối sống bơi lội tự do ở biển

Hướng dẫn giải

Mực cùng các họ hàng của chúng tập hợp thành lớp Chân đầu, chúng chỉ gặp ở biển gồm: mực nang, mực thẻ và bạch tuộc... Chúng có đặc điểm cấu tạo như sau:

- Có vỏ đá vôi tiêu giảm hoặc chỉ giữ lại dưới dạng tấm (như mai mực ở phía lưng) để nâng đỡ cơ thể.

- Cơ thể mực chỉ gồm: thân và đầu. Đầu có miệng, quanh miệng có 10 tua miệng (bạch tuộc có 8 tua). Trên tua có các giác bám phát triển. Ở 2 bên đầu có đôi mắt to.

- Lớp áo tạo ra ở mặt bụng một khoang áo rộng có thành cơ phát triển và thông với ngoài qua phễu khoang áo. Đây là cơ quan di chuyển tích cực của mực. Mỗi khi khoang áo phồng ra, nước được hút vào, rồi khi co bóp lại, nước phụt ra qua phễu bụng, làm cơ thể chúng chuyển động ngược lại theo kiểu phản lực.

Hãy so sánh cấu tạo của 3 đại diện chính của Thân mềm là : trai, ốc và mực.

Phương pháp giải

3 đại diện chính của Thân mềm có lối sống khác nhau: Trai sống ở đáy hồ ao, sông ngòi; mực bơi lội tự do ở biển; ốc sống cả ở môi trường cạn và nước

Hướng dẫn giải

Trai, ốc và mực là đại diện cho 3 kiểu cấu tạo cơ thể chính của ngành Thân mềm. Chúng giống và cũng khác nhau do thích nghi với lối sống như sau :

Giống nhau :

+ Có cùng sơ đồ cấu tạo gồm : đầu, thân và chân. Thân có lớp áo phát triển tạo nên khoang áo.

+ Có tim chia ngăn, hệ mạch hở và các cơ quan khác giống nhau về mức độ tổ chức.

Khác nhau : So sánh tóm tắt ở bảng sau:

Giữa trai sông và mực thì đại diện nào có kiểu dinh dưỡng chủ động? Tại sao?

Phương pháp giải

Dựa vào kiểu dinh dưỡng khác nhau giữa trai sông và mực.

Hướng dẫn giải

Căn cứ vào bài thực hành thì trai sông có kiểu dinh dưỡng thụ động, còn mực có kiểu dinh dưỡng chủ động vì:

- Chúng chủ động bơi để săn bắt mồi.

- Có các tua trang bị giác bám để bắt mồi đưa vào miệng.

- Cơ quan tiêu hoá hoàn chỉnh : có dạ dày và tuyến gan phát triển.

Khả năng di chuyển cao nhất của Thân mềm là

A. mực.

B. Trai sông.

C. ốc sên.

D. ốc nhồi.

Phương pháp giải

Trai sông sống ở đáy bùn, ốc sên di chuyển chậm chạp ở trên cạn, ốc nhồi sống bám.

Hướng dẫn giải

Khả năng di chuyển cao nhất của Thân mềm là mực: bơi lội tự do 

Chọn A

Lớp Chân bụng (đại diện là ốc sên) khác lớp Chân rìu (đại diện là trai sông) ở đặc điểm nào trong số các đặc điểm đưới đây ?

1. Có khoang áo phát triển

2. Có 1 vỏ đá vôi hình ống, xoắn ốc.

3. Phần đầu phát triển.

4. Có tua miệng, mắt và khứu giác.

Tổ hợp đúng là:

A. 1,2,3.

B. 1,3,4

C. 1,2,4.

D. 2,3,4.

Phương pháp giải

Xem lý thuyết về đặc điểm cấu tạo ngoài của một số thân mềm khác

Hướng dẫn giải

Lớp Chân bụng (đại diện là ốc sên) khác lớp Chân rìu (đại diện là trai sông) ở đặc điểm: 2,3,4.

Chọn D

Đặc điểm nào sau đây không phải của lớp Chân đầu (đại diện là mực) ?

1. Vỏ đá vôi phát triển.

2. Tua miệng có 8 hay 10 tua.

3. Vỏ đá vôi tiêu giảm.

4. Khoang áo có hệ cơ phát triển góp phần vào cơ chế di chuyển ở chúng.

5. Có lối sống thụ động, chậm chạp.

Tổ hợp đúng là :

A. 1,2.                                   B. 1,5

C.3,4.                                    D. 1,3,5.

Phương pháp giải

Lớp Chân đầu (đại diện là mực) có đời sống bơi lội tự do

Hướng dẫn giải

Đặc điểm không phải của lớp Chân đầu (đại diện là mực): Vỏ đá vôi phát triển và có lối sống thụ động, chậm chạp.

Chọn B