Soạn bài Hoán dụ Ngữ văn 6 tóm tắt

Những từ ngữ in đậm trong ngữ liệu đã cho chỉ những người sau:

- Áo nâu, áo xanh: người nông dân và công nhân.

- Nông thôn và thị thành: người sống ở nông thôn và sống ở thành thị.

Mối quan hệ:

- Những người nông dân Việt Nam khi lao động sẽ mặc áo có màu nâu.

- Công nhân thường làm việc với màu áo xanh.

- Nông thôn là nơi cư trú của nông dân.

- Thị thành là nơi cư trú của công nhân, thương nhân, trí thức,...

- Tác dụng của cách diễn đạt nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm.

Tìm phép hoán dụ trong những ngữ liệu đã cho:

a. Bàn tay: chỉ bộ phận con người dùng để lao động, cầm nắm, nó tượng trưng cho sức lao động, người lao động chân chính.

b. Một, ba: Biểu thị số lượng cụ thể, xác định, ở đây chỉ sự hợp lại của các cá thể, tập thể tạo ra sức mạnh chung.

c. Đổ máu: là thương tích, mất mát, hi sinh, ở đây biểu thị chiến tranh bắt đầu xảy ra.

Liệt kê mối quan hệ biểu thị trong những ngữ liệu đã cho như sau:

a. Biểu thị mối quan hệ giữa bộ phận với cái toàn thể.

b. Biểu thị mối quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng.

c. Biểu thị quan hệ dấu hiệu của sự vật với sự vật.

Những quan hệ thường dùng để làm nên phép hoán dụ như sau:

- Lấy bộ phận để gọi toàn thể.

- Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.

- Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật.

- Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.

Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn đã cho như sau:

a. Phép hoán dụ được sử dụng là "Làng xóm - người nông dân": quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng.

b. Phép hoán dụ được sử dụng là: "Mười năm - thời gian trước mắt"; "trăm năm - thời gian lâu dài": quan hệ giữa cái cụ thể với cái trừu tượng.

c. Phép hoán dụ được sử dụng là: "Áo chàm - người Việt Bắc": quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật với sự vật.

d. Phép hoán dụ được sử dụng là: "Trái Đất - nhân loại": quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng.

So sánh ẩn dụ và hoán dụ:

- Giống nhau: Cả hai phép tu từ hoán dụ và ẩn dụ giống nhau ở cách đều gọi tên sự vật, sự việc dựa trên những mối quan hệ tương đồng.

- Khác nhau:

+ Ẩn dụ: Dựa vào mối quan hệ tương đồng (qua so sánh ngầm).

+ Hoán dụ: Dựa vào mối quan hệ tương cận (gần gũi).