Giải bài tập SGK Sinh học 10 Nâng Cao Bài 46: Khái niệm về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch

- Thế nào là bệnh truyền nhiễm? Bệnh truyền nhiễm phụ thuộc vào các yếu tố nào? Vì sao?

Phương pháp giải

- Để trả lời câu hỏi này các em cần xem lại bệnh truyền nhiễm, bài 46: Khái niệm về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch SGK Sinh học 10 nâng cao.

Hướng dẫn giải

- Bệnh truyền nhiễm là bệnh lây truyền từ cá thể này sang cá thể khác.
- Bệnh truyền nhiễm phụ thuộc vào các yếu tố:

• Mầm bệnh.
• Số lượng đủ lớn.
• Con đường xâm nhiễm thích hợp.

- Nếu không đủ ba yếu tố này không truyền từ cá thể này sang cá thể khác được.

- Tại sao xung quanh và trên cơ thể chúng ta có rất nhiều vi sinh vật gây bệnh mà chúng ta không bị mắc bệnh?

Phương pháp giải

- Để trả lời câu hỏi này các em cần xem lại miễn dịch, bài 46: Khái niệm về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch SGK Sinh học 10 nâng cao.

Hướng dẫn giải

- Trên cơ thể chúng ta và xung quanh ta rất nhiều vi sinh vật gây bệnh mà chúng ta không mắc bệnh là do: Cơ thể chúng ta có hệ thống miễn dịch đặc hiệu và không đặc hiệu (mang tính chất bẩm sinh: Bao gồm các yếu tố bảo vệ tự nhiên của cơ thể). Khi nào hệ thống miễn dịch này bị suy giảm (bị thương, bị ốm hoặc sự thay đổi về môi trường bên trong cơ thể) thì cơ thể mới mắc bệnh.

- Tại sao người ta nói hiện nay các bệnh truyền nhiễm khó có thể lây lan thành dịch lớn (trừ những bệnh dịch do virut gây ra)?

Phương pháp giải

- Liên hệ kiến thức thực tế, tìm hiểu về hệ thống Y tế hiện nay giải thích tại sao người ta nói hiện nay các bệnh truyền nhiễm khó có thể lây lan thành dịch lớn (trừ những bệnh dịch do virut gây ra).

Hướng dẫn giải

- Sở dĩ các bệnh truyền nhiễm khó có thể lan truyền thành dịch lớn (trừ những bệnh dịch do virut gây ra) là vì hiện nay với sự phát triển của khoa học, hầu hết các vi sinh vật gây bệnh đã được nhận dạng và có phương pháp phòng trừ thích hợp (đã có nhiều loại vacxin và thuốc đặc trị).

- Thế nào là miễn dịch? Các loại miễn dịch. Vai trò của miễn dịch.

Phương pháp giải

- Xem lại miễn dịch, trình bày khái niệm miễn dịch, các loại miễn dịch, bài 46: Khái niệm về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch SGK Sinh học 10 nâng cao.

Hướng dẫn giải

- Miễn dịch là khả năng tự bảo vệ đặc biệt của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh (các vi sinh vật, độc tố vi sinh vật, các phân tử lạ...) khi chúng xâm nhập vào cơ thể.

- Các loại miễn dịch, gồm có:

+ Miễn dịch không đặc hiệu: Mang tính bẩm sinh, bao gồm các yếu tố bảo vệ tự nhiên của cơ thể (da, niêm mạc, các dịch do cơ thể tiết ra, dịch nhày và lông rung ở hệ hô hấp, các đại thực bào, các bạch cầu trung tính) đều có tác dụng tiêu diệt các tác nhân gây bệnh.

+ Miền dịch đặc hiệu: Xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập, bao gồm hai loại: miễn dịch tế bào và miễn dịch dịch thể.

+ Miễn dịch tế bào: Là miễn dịch có sự tham gia của tế bào limpho T độc. Các tế bào mang kháng thể này tiêu diệt virut, vi sinh vật gây bệnh, thu gom các mảnh vụn trong cơ thể bằng cách tiết ra loại prôtêin làm tan các tế bào bị nhiễm độc, ngăn cản sự nhân lên của virut. Đối với các bệnh do virut gây ra, miễn dịch tế bào có vai trò chủ lực.

+ Miễn dịch dịch thể: Là miễn dịch có sự tham gia của các kháng thể nằm trong dịch thể của cơ thể do tế bào limpho B tiết ra, chúng được đưa vào tất cả các chất lỏng trong cơ thể (máu, hệ bạch huyết, dịch tủy sống, màng phổi, màng bung, dịch khớp và dịch màng ối). Chúng có thể có trong các chất lỏng do cơ thể bài tiết ra như nước tiểu, nước mắt, dịch mũi, dịch tiêu hóa (nước bọt, dịch mật, dạ dày... ). Chúng làm ngưng kết, bao bọc các loại virut, vi sinh vật gây bệnh, lắng kết các loại độc tố do chúng sinh ra.

- Thế nào là intefêron? Nêu tính chất và vai trò của intefêron.

Phương pháp giải

- Xem lại khái niệm inteferon, tính chất và vai trò, bài 46: Khái niệm về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch SGK Sinh học 10 nâng cao.

Hướng dẫn giải

- Inteferon là prôtêin đặc biệt do nhiều loại tế bào tiết ra, có khả năng chống virut, chống tế bào ung thư và tăng cường khả năng miễn dịch.

- Inteferon có tính đặc hiệu loài: Nó có thể bảo vệ tế bào sinh ra nó và các tế bào lân cận khỏi tránh virut nhờ cơ chế enzim trong một thời gian ngắn, nhưng không thể bảo vệ tế bào của loài khác. Nó làm tăng sức đề kháng của cơ thể bằng cách kích thích tăng số lượng của một loạt tế bào miễn dịch (đại thực bào, tế bào giết tự nhiên, tế bào limpho). Do đó, nó là yếu tố quan trọng nhất trong sức đề kháng của cơ thể chống virut và tế bào ung thư.