Giải bài tập SGK Sinh học 10 Nâng Cao Bài 17: Tế bào nhân thực (tiếp theo)

- Vẽ sơ đồ cấu trúc màng sinh chất và cho biết chức năng của những thành phần tham gia cấu trúc màng.

Phương pháp giải

- Chức năng của màng sinh chất: Với thành phần cấu tạo chủ yếu là phôtpholipit và prôtêin nên màng sinh chất có các chức năng chính sau đây:

+ Trao đổi chất với môi trường một cách có chọn lọc: Lớp phôtpholipit chỉ cho những phân tử nhỏ tan trong dầu mỡ (không phân cực) đi qua. Các chất phân cực và tích điện đều phải đi qua những kênh prôtêin thích hợp mới ra vào được tế bào. Với đặc tính chi cho một số chất nhất định ra vào tế bào nên người ta thường nói màng sinh chất có tính bán thấm.

+ Màng sinh chất còn có các prôtêin thụ thể thu nhận thông tin cho tế bào. Tế bào là một hệ mở luôn thu nhận các thông tin lí hoá học từ bên ngoài và đưa ra vững đáp ứng thích hợp trước sự thay đổi của điều kiện ngoại cảnh.

+ Ví dụ: Màng sinh chất của tế bào thần kinh ở người có các thụ thể nhận tín hiệu là các chất dẫn truyền xung thần kinh từ tế bào phía trước giải phóng ra, nhờ vậy xung thần kinh được truyền từ tế bào thần kinh này sang tế bào thần kinh khác.

Hướng dẫn giải

- Chức năng của những thành phần cấu trúc màng:

+ Tầng kép phôtpholipit làm hàng rào thấm đối với prôtêin.
+ Prôtêin xuyên qua màng

• Chất vận chuyển: Vận chuyển các phân tử qua màng ngược građien nồng độ.
• Các kênh: Dẫn truyền các phân tử qua màng.
• Thụ quan: Dẫn truyền thông tin vào tế bào.
• Mạng lưới prôtêin bên trong: Xác định hình dạng tế bào, neo giữ các prôtêin nhất định vào các vị trí riêng.

- Hãy cho biết trong tế bào nhân thực những bộ phận nào có cấu trúc màng đơn, màng kép.

Phương pháp giải

- Màng sinh chất: Là một màng sinh học gồm màng lipid kép được gắn kết với các protein. Màng tế bào có thể cho phép các ion, các phân tử hữu cơ thấm qua một cách có chọn lọc và kiểm soát sự di chuyển của các chất ra và vào tế bào. Chức năng cơ bản của màng tế bào là bảo vệ tế bào khỏi môi trường xung quanh.

+ Bào quan có màng đơn: Bào quan có một lớp màng bào bọc.

+ Bào quan có màng kép: Bào quan có hai lớp màng bao bọc.

Hướng dẫn giải

- Trong tế bào nhân thực, các bào quan có màng đơn hoặc màng kép được xác định như sau:

• Các bào quan có màng đơn: Mạng lưới nội chất, bộ máy Gôngi, lizôxôm, không bào.
• Các bào quan có màng kép: Nhân tế bào, ti thể, lục lạp.

- Chọn phương án đúng. Màng sinh chất có cấu tạo:

a) Gồm hai lớp, phía trên có các lỗ nhỏ

b) Gồm ba lớp: Hai lớp prôtêin và lớp lipit ở giữa

c) Cấu tạo chính là lớp kép phôtpholipit được xen kẽ bởi những phân tử prôtêin, ngoài ra còn một lượng nhỏ pôlisaccarit

d) Các phân tử lipit xen kẽ đều đặn với các phân tử prôtêin

Phương pháp giải

- Màng sinh chất cũng như các bạn nội bào khác (màng lưới nội chất, màng phức hệ Gôngi màng ti thể, màng lạp thể, màng lizôxôm, màng không bào, màng nhân,...) đều có cấu tạo gồm lipit, prôtêin và cacbohidrat. Trong đó lipit và prôtêin là chủ yếu (chiếm trên 90% khối lượng khô của màng) nên được gọi là màng lipôprôtêin.

Hướng dẫn giải

• Màng sinh chất có cấu tạo chính là lớp kép phôtpholipit được xen kẽ bởi những phân tử prôtêin, ngoài ra còn một lượng nhỏ pôlisaccarit.
• Đáp án c.

- Chọn phương án đúng. Các lỗ nhỏ trên màng sinh chất:

a) Được hình thành trong các phân tử prôtêin nằm xuyên suốt chiều dày của chúng

b) Do sự tiếp giáp của hai lớp màng sinh chất

c) Là các lỗ nhỏ hình thành trong các phân tử lipit

d) Là nơi duy nhất xảy ra quá trình trao đổi chất của tế bào

Phương pháp giải

- Các lỗ nhỏ trên màng sinh chất được hình thành trong các phân tử prôtêin nằm xuyên suốt chiều dày của chúng.

Hướng dẫn giải

- Các lỗ nhỏ trên màng sinh chất được hình thành trong các phân tử prôtêin nằm xuyên suốt chiều dày của chúng.

• Đáp án a.