Địa lý 6 Bài 9: Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa

- Nguyên nhân:

• Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, lúc nào Trái đất cũng chỉ chiếu sáng được một nửa.
• Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục Trái Đất nên các địa điểm ở nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.

- Biểu hiện:

• Trong 2 ngày xuân phân và thu phân, 2 nửa cầu Bắc và Nam có số giờ chiếu sáng như nhau.
• Hiện tượng ngày đêm dài ngắn ở những địa điểm có vĩ độ khác nhau, càng xa xích đạo về phía 2 cực càng biểu hiện rõ.
• Các địa điểm nằm trên đường xích đạo quanh năm có ngày, đêm dài ngắn như nhau.

 - Ngày 22/6 và 22/12, ở vĩ tuyến 66⁰33' Bắc và Nam có 1 ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ. Số lượng ngày dài suốt 24 giờ ở các vĩ tuyến 66⁰33’ Bắc và Nam đến hai cực thay đổi theo mùa, từ 1 ngày đến 6 tháng.

- Địa điểm ở Cực Bắc và Nam có ngày, đêm dài 24 giờ suốt 6 tháng.

- Hiện tượng ngày đêm dài ngắn ảnh hưởng trực tiếp tới khí hậu, sinh hoạt, hoạt động sản xuất của con người.

Câu 1: 

Sự khác nhau về độ dài của ngày, đêm của các điểm A, B ở nửa cầu Bắc và các địa điểm tương ứng A’, B’ ở nửa cầu Nam vào ngày 22-6 và 22-12?

Độ dài của ngày, đêm trong ngày 22-6 và ngày 22-12 ở điểm C nằm trên đường Xích đạo?

Gợi ý làm bài

- Ngày 22-6:

• Nửa cầu Bắc: điểm A, B có ngày dài hơn đêm.
• Nửa cầu Nam: điểm A’, B’ có ngày ngắn hơn đêm.

- Ngày 22-12:

• Nửa cầu Bắc: điểm A, B có ngày ngắn hơn đêm.
• Nửa cầu Nam: điểm A’, B’ có ngày dài hơn đêm.
• Độ dài của ngày, đêm trong ngày 22-6 và ngày 22-12 ở điểm C nằm trên đường Xích đạo:

- 22/6: điểm C có ngày dài, đêm ngắn

- 22/12: điểm C có ngày ngắn, đêm dài.

Câu 2: Dựa vào hình 25 (trang 29 SGK Địa lý 6) cho biết:

- Vào các ngày 22/6 và 22/12 độ dài ngày, đêm của các điểm D và D’ ở vĩ tuyến 66^o33’ Bắc và Nam của 2 nửa địa cầu sẽ như thế nào? Vĩ tuyến 66^o33’ Bắc và Nam là những đường gì?

- Vào các ngày 22/6 và 22/12, độ dài của ngày và đêm ở hai điểm Cực như thế nào?

Gợi ý làm bài

- Vào các ngày 22/6 và 22/12 độ dài ngày, đêm của các điểm D và D’ ở vĩ tuyến 66^o33’ Bắc và Nam của 2 nửa địa cầu sẽ có:

• Ngày dài suốt 24g (ngày địa cực) 
• Đêm dài suốt 24g (đêm địa cực). 
• Vĩ tuyến 66^o33’ Bắc và Nam là những đường Vòng cực Bắc và Vòng cực Nam.

- Vào các ngày 22/6 và 22/12, độ dài của ngày và đêm ở hai điểm Cực sẽ có:

• 6 tháng đêm
• 6 tháng ngày

Câu 3: Dựa vào hình 24 (trang 28 SGK Địa lý 6) hãy phân tích hiện tượng ngày, đêm dài ngắn trong các ngày 22-6 và 22-12.

Gợi ý làm bài

Chỉ phân tích ở bán cầu Bắc:

- Vào ngày 22/6 hàng năm, tia bức xạ mặt trời chiếu vuông góc với tiếp tuyến bề mặt trái đất tại chí tuyến bắc (23^o27’B) nên thời gian chiếu sáng ở nửa cầu Bắc dài. Càng về phía Cực Bắc ngày càng dài, nên hiện tượng ngày dài, đêm ngắn.

- Vào ngày 22/12, Mặt trời chuyển động biểu kiến về chí tuyến Nam và vuông góc tại bề mặt đất tại tiếp tuyến 23^o27’N (Chí tuyến Nam) thì có hiện tượng đêm dài ngày ngắn.

Câu 4: Từ sự phân tích trên, hãy rút ra kết luận về hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ trên Trái Đất.

Gợi ý làm bài

- Ở Xích đạo: ngày và đêm dài bằng nhau trong năm.

- Càng xa Xích đạo: ngày và đêm càng chênh lệch nhiều.

- Từ vòng cực về phía cực: ngày dài suốt 24g (ngày địa cực) hoặc đêm dài suốt 24g (đêm địa cực).

- Riêng ở Cực: có 6 tháng đêm, 6 tháng ngày.

→ Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn trong năm có ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu và ảnh hưởng gián tiếp đến mọi sinh hoạt và hoạt động sản xuất của con người.

Qua bài học này các em cần nắm được các nội dung kiến thức sau:

• Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
• Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa