Công nghệ 9 Bài 9: Thực hành lắp mạch điện hai công tắc ba cực điều khiển một đèn

- Mạch đèn cầu thang chính là mạch 2 công tắc điều khiển độc lập chung một đèn.

- Tại bất kỳ vị trí công tắc nào đều có thể tắt mở đèn theo ý muốn, mà không phụ thuộc vào công tắc còn lại. 

- Dụng cụ: kìm điện, kìm tuốt dây, dao nhỏ, tua vít, khoan điện hoặc khoan tay, bút thử điện.

- Vật liệu và thiết bị: dây dẫn điện, bóng đèn, đui đèn, công tắc 3 cực, cầu chì, bảng điện, băng cách điện, giấy ráp.

- Cấu tạo công tắc 3 cực:

- So sánh công tắc 2 cực và công tắc 3 cực:

+ Giống nhau: Có cấu tạo ngoài giống nhau: có võ và bộ phận tác động

+ Khác nhau:

• Công tắc 2 cực: Bộ phận tiếp điện có 2 chốt, 1 cực động, 1 cực tĩnh, dùng để đóng cắt 1 dây dẫn
• Công tắc 3 cực: Bộ phận tiếp điện có 3 chốt, 1 cực động, 2 cực tĩnh, dùng để chuyển nối dòng điện

a. Vẽ sơ đồ lắp đặt

- Tìm hiểu sơ đồ nguyên lý

+ Cách nối dây của sơ đồ nguyên lí:

• Mạch điện gồm: 1 cầu chì,  2 công tắc 3 cực, 1 bóng đèn sợi đốt.
• Hai công tắc mắc nối tiếp với nhau.
• Cầu chì, công tắc mắc vào dây pha.
• Một cầu chì và 1 công tắc được lắp trên bảng điện thứ 1 và công tắc còn lại được lắp trên bảng điện thứ 2, dây dẫn được nối với thiết bị và đi ra sau bảng điện nối với bóng đèn, mỗi công tắc điều khiển một bóng đèn.

+ Nguyên tắc hoạt động của mạch:

• Khi 2 công tắc 3 cực ở cùng vị trí 1,1 hoặc 2,2 thì mạch kín đèn sáng
• Khi 2 công tắc 3 cực ở 2 vị trí đối nhau 1,2 hoặc 2,1 thì mạch hở đèn tắt

- Vẽ sơ đồ lắp đặt

+ Một số lưu ý trước khi vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện:

• Mục đích sử dụng.
• Vị trí lắp đặt mạch điện.
• Vị trí, cách lắp đặt các phần tử của mạch điện.
• Phương pháp lắp đặt.

+ Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện được tiến hành theo các bước sau:

• Bước 1: Vẽ đường dây nguồn
• Bước 2: Xác định vị trí để bảng điện, bóng đèn
• Bước 3: Xác định vị trí các thiết bị điện (TBĐ) trên bảng điện
• Bước 4: Vẽ đường dây dẫn điện theo sơ đồ nguyên lí

b. Lập bảng dự trù dụng cụ, vật liệu, thiết bị

c. Lắp đặt mạch điện

Qui trình lắp đặt mạch điện hai công tắc ba cực điều khiển một đèn gồm 5 bước:

- Bước 1. Vạch dấu

• Vạch dấu vị trí các thiết bị điện và đèn
• Vạch dấu đường đi dây của mạch điện

- Bước 2. Khoan lỗ

• ​Khoan lỗ bắt vít
• Khoan lỗ luồn dây

- Bước 3. Lắp thiết bị điện vào bảng điện

• Xác định các cực của công tắc
• Nối dây các thiết bị đóng cắt, bảo vệ trên bảng điện
• Lắp đặt các thiết bị điện vào bảng điện

- Bước 4. Nối dây mạch điện

• Lắp đặt dây dẫn từ bảng điện ra đèn
• Nối dây vào đui đèn

- Bước 5. Kiểm tra

• Kiểm tra sản phẩm đạt chuẩn
• Lắp đặt đúng theo sơ đồ
• Các mối nối đảm bảo an toàn điện, chắc và đẹp
• Mạch điện đảm bảo thông mạch
• Nối mạch điện vào nguồn điện và cho vận hành thử

Sau khi học xong bài này các em cần:

- Hiểu được qui trình lắp đặt mạch điện hai công tắc ba cực điều khiển một đèn.

- Lắp được mạnh điện đèn cầu thang.