Sinh học 7 Bài 51: Đa dạng của lớp Thú và Các bộ Móng guốc và bộ Linh trưởng

- Đặc điểm:

+ Có số lượng ngón chân tiêu giảm, đốt cuối của mỗi ngón có sừng bao bao bọc, được gọi là guốc.

+ Chân thú thuộc bộ móng guốc có đặc điểm thích nghi với lối di chuyển nhanh:

• Thường có chân cao, trục ống chân, cổ chân, bàn và ngón chân gần như thẳng hàng.
• Chỉ có những đốt cuối của ngón chân có guốc bao bọc mới chạm đất, nên diện tích tiếp xúc với đất hẹp.

- Thú móng guốc gồm 3 bộ:

+ Bộ guốc chẵn

• Đặc điểm: có 2 ngón chân giữa phát triển bằng nhau, ngón 2 và 5 nhỏ hơn hoặc thiếu ngón, ngón số 1 bao giờ cũng thiếu.

• Vd: Móng ở lợn có 2 ngón giữa bằng nhau, ngón 2 và 5 nhỏ hơn, không có ngón số 1. Móng ở bò có 2 ngón giữa bằng nhau, ngón số 2 và 5 thiếu, không có ngón số 1.

• Đa số sống đàn.

• Có loài ăn tạp (lợn), có lòa ăn thực vật (dê), nhiều loài nhai lại (trâu, bò).

• Đại diện: lợn, bò, trâu, hươu, nai …

+ Bộ guốc lẻ

• Đặc điểm: thú có 1 móng chân giữa phát triển hơn cả.

• Vd: Chân ngựa có 1 ngón. Chân tê giác có 3 ngón

• Có những thú ăn thực vật, không nhai lại, không có sừng, sống thành bầy đàn như: ngựa
• Có những thú có sừng, sống đơn độc như: tê giác
• Đại diện: ngựa, ngựa vằn, tê giác, lừa …

+ Bộ voi

• Đặc điểm: Có đủ 5 ngón, guốc nhỏ.
• Có vòi, sống theo đàn.
• Ăn thực vật và không nhai lại.
• Đại diện: voi

- Gồm những thú đi bằng 2 chân, thích nghi với lối sống ở cây. Tứ chi phát triển thích nghi với việc cầm nắm, leo trèo.

- Bàn tay, bàn chân 5 ngón, ngón cái đối diện với những ngón còn lại.

- Tập tính:

• Ăn tạp, nhưng ăn thực vật là chính.
• Sống theo bầy đàn (khỉ) hoặc sống đơn độc (đười ươi)

- Đại diện: Khỉ, vượn, khỉ hình người (đười ươi, tinh tinh, gorila)

• Cung cấp thực phẩm: trâu, bò, lợn ..             

• Sức kéo: trâu, bò …

• Cung cấp nguồn dược liệu quý như: sừng, nhung hươu, nai; xương (hổ, gấu …), mật gấu …

• Cung cấp nguyên liệu làm đồ mĩ nghệ: da, lông (hổ, báo …), ngà voi, sừng tê giác, xạ hương...

• Phục vụ du lịch, giải trí: cá heo, khỉ, voi …

• Tiêu diệt 1 số động vật gặm nhấm có hại cho nông, lâm nghiệp: mèo, chồn, cầy …

• Vật thí nghiệm: chuột bạch, khỉ, thỏ …

* Vì có những giá trị kinh tế quan trọng, nên thú đã bị săn bắt, buôn bán  số lượng loài trong tự nhiên đang bị giảm sút  có ý thức và đẩy mạnh phong trào bảo vệ sinh vật hoang dã

• Xây dựng các khu bảo tồn động vật hoang dã, tổ chức chăn nuôi những loài có giá trị kinh tế.

• Trồng cây gây rừng, phủ xanh đồi trọc tạo môi trường sống cho động vật

• Đề ra luật bảo vệ thiên nhiên, nghiêm cấm săn bắt động vật hoang dã, quý hiếm

• Tăng cường tuyên truyền, giao dục mọi người bảo vệ động vật, không săn bắt bừa bãi.

1.4. Đặc điểm chung của lớp thú

• Là động vật có xương sống có tổ chức cao nhất
• Có lông mao
• Bộ răng phân hóa thành 3 loại: răng cửa, răng nanh và răng hàm
• Sinh sản: thai sinh và nuôi con bằng sữa mẹ.
• Tuần hoàn: tim 4 ngăn, 2 vòng tuần hoàn và máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi
• Bộ não phát triển
• Động vật hằng nhiệt

Nêu cấu tạo, đời sống và tập tính một số đại diện thú Móng guốc?

Hướng dẫn giải

- Lợn:

• Số ngón chân phát triển: Chẵn
• Sừng: Không
• Chế độ ăn: Ăn tạp
• Lối sống: Đàn

- Hươu:

• Số ngón chân phát triển: Chẵn
• Sừng: Có
• Chế độ ăn: Nhai lại
• Lối sống: Đàn

- Ngựa:

• Số ngón chân phát triển: Lẻ
• Sừng: Không
• Chế độ ăn: Không nhai lại
• Lối sống: Đàn

- Voi:

• Số ngón chân phát triển: 5 ngón
• Sừng: Không
• Chế độ ăn: Không nhai lại
• Lối sống: Đàn

- Tê giác:

• Số ngón chân phát triển: Lẻ
• Sừng: Có
• Chế độ ăn: Không nhai lại
• Lối sống: Đơn độc

Câu 1: Phân biệt khỉ và vượn?

Câu 2: Phân biệt khỉ hình người với khỉ, vượn?

Câu 3: Nêu đặc điểm chung của Thú?

Câu 1: Thú Móng guốc chia làm mấy bộ

a. 2 bộ là Bộ Guốc chẵn và Bộ Guốc lẻ

b. 2 bộ là Bộ Voi và Bộ Guốc chẵn

c. 2 bộ là Bộ Guốc lẻ và Bộ Voi

d. 3 bộ là Bộ Guốc chẵn, Bộ Guốc lẻ và Bộ Voi

Câu 2: Đặc điểm móng của Bộ Guốc chẵn là

a. Guốc có 2 ngón chân giữa phát triển bằng nhau

b. Guốc có 3 ngón chân giữa phát triển hơn cả

c. Guốc có 5 ngón, guốc nhỏ

d. Guốc có 1 ngón chân giữa phát triển hơn cả

Câu 3: Đại diện nào KHÔNG thuộc Bộ Guốc chẵn

a. Lợn

b. Ngựa

c. Hươu

d. Bò

Câu 4: Đặc điểm móng của Bộ Guốc lẻ là

a. Guốc có 5 ngón, guốc nhỏ

b. Guốc có 1 ngón chân giữa phát triển hơn cả

c. Guốc có 3 ngón chân giữa phát triển hơn cả

d. Guốc có 2 ngón chân giữa phát triển bằng nhau

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Nêu được những đặc điểm cơ bản của thú móng guốc và phân biệt được bộ móng guốc chẵn với bộ móng guốc lẻ.
• Nêu được đặc điểm bộ linh trưởng, phân biệt được các đại diện của bộ linh trưởng.