Soạn bài Bài ca ngất ngưởng Ngữ văn 11 đầy đủ

- Trong bài thơ, ngoài nhan đề, tác giả có tới bốn lần sử dụng từ "ngất ngưởng":

+ Từ "ngất ngưởng" thứ nhất chỉ sự thao lược, tài năng, và phong cách ngạo nghễ khi làm quan của Nguyễn Công Trứ.

+ Từ "ngất ngưởng" thứ hai chỉ sự ngang tàng của tác giả ngay khi làm dân thường.

+ Từ "ngất ngưởng" thứ ba khẳng định cái chơi ngông hơn người của Nguyễn Công Trứ, ông dẫn các cô gái trẻ lên chùa, đi hát ả đào và tự đánh giá cao các việc làm ấy.

+ Từ "ngất ngưởng" cuối cùng cho thấy tác giả hơn người là vì dám coi thường công danh phú quý, coi thường cả dư luận khen chê, thỏa thích vui chơi bất cứ thú gì, không vướng bận đến sự ràng buộc thân phận.

- Nguyễn Công Trứ biết làm quan là gò bó, mất tự do nhưng ông vẫn ra làm quan bởi đó là phương tiện để ông thể hiện tài năng và hoài bão của mình. Do đó, ngất ngưởng thực chất là một phong cách sống tôn trọng sự trung thực, tôn trọng cá tính, cách sống tự do, phóng khoáng của chính mình. Cách sống này không phải ai cũng làm được như Nguyễn Công Trứ, đây là lối sống đáng để ca ngợi.

- Trong bài hát nói này, Nguyễn Công Trứ đã tự kể về mình, tự thuật, tư đánh giá về bản thân. Giọng điệu tự thuật khẳng khái, đầy cá tính. Con người Nguyễn Công Trứ hiện lên qua hình ảnh ngất ngưởng: từng làm nên sự nghiệp lớn, tâm hồn tự do phóng khoáng, có sự phá cách về quan niệm sống, vượt qua khuôn sáo khắt khe của lễ giáo phong kiến.

- So với các bài thơ Đường luật gò bó, hát nói có sự linh hoạt hơn rất nhiều. Hát nói quy định về số câu, cách chia khổ nhưng người viết hoàn toàn có thể phá cách để tạo nên một tác phẩm tự do về số câu, về cách gieo vần, nhịp điệu. Sự phóng khoáng của thể thơ rất thích hợp với việc truyền tải những quan niệm nhân sinh mới mẻ của tầng lớp nhà nho tài tử khao khát khẳng định mình, bỏ qua sự gò bó của lễ giáo phong kiến.

- Sự khác biệt về từ ngữ giữa bài thơ "Bài ca ngất ngưởng" của Nguyễn Công trứ và "Bài phong cảnh Hương Sơn" của Chu Mạnh Trinh:

+ Ngôn ngữ của "Bài ca ngất ngưởng" vừa phù hợp với nội dung, vừa phù hợp với phong cách của Nguyễn Công Trứ: phóng khoáng, tự do, có chút ngạo nghễ, ngang tàng.

+ Ngôn ngữ của "Bài ca phong cảnh Hương Sơn" nhẹ nhàng, thẫm đấm ý vị thiền và niềm say mê phong cảnh thiên nhiên đất nước.