Giải bài tập SGK Sinh học 9 Bài 21: Đột biến gen

Đột biến gen là gì? Cho ví dụ.

Phương pháp giải

Xem lại đột biến gen. Trình bày khái niệm đột biến gen, lấy ví dụ thực tế.

Hướng dẫn giải

- Đột biến gen là những biến đối trong cấu trúc gen liên quan đến một hoặc một số cặp nuclêôtit.

+ Ví dụ:

• Do nhiễm chất độc màu da cam gây đột biến gen dẫn đến biến đổi kiểu hình ở người là cụt hai bàn tay bẩm sinh.
• Bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm ở người là do dạng đột biến thay thế một cặp nuclêôtit.
• Bệnh bạch tạng do đột biến gen lặn gây nên.
• Đột biến gen trội gây nên tay 6 ngón, ngón tay ngắn.
• Bệnh máu khó đông, bệnh mù màu do đột biến gen lặn trên nhiễm sắc thể X.

Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật? Nêu vai trò và ý nghĩa của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất.

Phương pháp giải

Xem lại đột biến gen, trả lời câu hỏi Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật, Nêu vai trò và ý nghĩa của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất.

Hướng dẫn giải

- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình, thường có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.

- Chúng có ý nghĩa với chăn nuôi, trồng trọt vì đột biến gen làm xuất hiện các biến dị di truyền, làm nguồn nguyên liệu quan trọng trong chọn giống.

- Đa số các đột biến là gen lặn và có hại nhưng chúng chỉ biểu hiện ra kiểu hình khi ở trạng thái đồng hợp và trong điều kiện môi trường thích hợp. Qua quá trình giao phối, nếu gặp tổ hợp gen thích hợp thì một gen có hại cũng có thể có lợi. Trong thực tế người ta thường gặp những đột biến có lợi cho bản thân sinh vật và cho con người.

+ Ví dụ: Đột biến làm tăng khả năng chịu hạn và chịu rét ở lúa…

Hãy tìm thêm một số ví dụ về đột biến phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.

Phương pháp giải

Trong thực tiễn, người ta gặp những đột biến tự nhiên và nhân tạo: có hại hoặc lợi cho bán thân sinh vật (đột biến làm tăng khả năng chịu hạn và chịu rét ở lúa…) và cho con người.

Hướng dẫn giải

- Đột biến do con người tạo ra:

• Tạo ra đột biến mai vàng 150 cánh.
• Sầu riêng cơm vàng hạt lép (ở Cái Mơn - Bến Tre).

- Đột biến phát sinh trong tự nhiên:

• Bò 6 chân.
• Củ khoai có hình dạng giống người.
• Người có bàn tay 6 ngón.