Lịch sử 10 Bài 37: Mác và Ăng-ghen Sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học

a) Cơ sở tình bạn Mác và Ăng-ghen

+ C.Mác và Ăng-ghen đều ở Đức, nơi chủ nghĩa tư bản và giai cấp tư sản phản động nhất, chúng thực hiện chính sách đối nội, đối ngoại phản động.

+ C.Mác và Ăng-ghen đều có học vấn uyên bác và thấu hiểu, đồng cảm với đời sống những người lao động khổ cực. Mác là tiến sĩ luật học, Ăng-ghen không có bằng như Mác nhưng học thức vẫn uyên bác.

b) Hoạt động cách mạng của C.Mác và Ph.Ăng-ghen

- Hoạt động của Mác:

+ Mác sinh ngày 5 - 5 1818 tại Tơ-ri-ơ ở Đức, năm 1842 làm tổng biên tập báo Sông Ranh.

+ Năm 1843 sang Pa-ri rồi Bỉ xuất bản tạp chí biên niên Pháp - Đức. Mác nhận thấy vai trò sứ mệnh của giai cấp vô sản giải phóng loài người khỏi áp bức bóc lột.

- Hoạt động của Ăng ghen:

+ Sinh ngày 28 - 11 - 1820 ở thành phố Bác-men (Đức).

+ Năm 1842 ông sang Anh làm thư ký hãng buôn và viết cuốn Tình cảnh giai cấp công nhân Anh, phê phán bóc lột của giai cấp tư sản, thấy được vai trò của giai cấp công nhân.

+ Năm 1844 - 1847 C.Mác và Ăng ghen cho ra đời những tác phẩm về triết học, kinh tế - chính trị học và chủ nghĩa xã hội khoa học đặt cơ sở hình thành chủ nghĩa Mác.

a) Tổ chức đồng minh những người cộng sản

- C. Mác và Ăng-ghen liên hệ với một tổ chức bí mật là Đồng minh những người chính nghĩa. Đây là tổ chức của những người Đức lánh nạn chủ yếu là thợ may, về sau có thêm thợ thủ công phát triển từ Pháp, sang Anh, Đức...

- Tháng 6 - 1847, tại đại hội Đồng minh những người chính nghĩa, theo đề nghị của Ăng-ghen, đổi tên thành tổ chức Đồng minh những người cộng sản. Đồng minh những người chính nghĩa là một tổ chức bí mật của cộng sản Tây Âu, ủng hộ khuynh hướng hoạt động có tính chất âm mưu, còn Đồng minh những người cộng sản đề ra mục đích đấu tranh rõ ràng là: “lật đổ giai cấp tư sản, thiết lập sự thống trị của giai cấp vô sản, thiểu tiêu xã hội tư sản cũ”.

- Ngoài việc nghiên cứu lý luận C. Mác và Ăng-ghen đặc biệt quan tâm xây dựng một chính đảng độc lập cho giai cấp vô sản.

b) Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản

* Hoàn cảnh

- Đại hội lần thứ hai của Đồng minh những người cộng sản họp ở Luân Đôn (1847) với sự tham gia của C. Mác và Ăng-ghen đã thông qua điều lệ của Đồng minh.

- Tháng 2 – 1848, Tuyên ngôn Đảng cộng sản ra đời, do C. Mác và Ăng-ghen soạn thảo.

* Nội dung

- Khẳng định sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản là lãnh đạo cuộc đấu tranh chống giai cấp tư sản, xây dựng chế độ cộng sản chủ nghĩa.

- Cần thành lập chính Đảng và thiết lập chuyên chính vô sản, đoàn kết các lực lượng công nhân thế giới.

- Dùng bạo lực để lật đổ chế độ tư bản chủ nghĩa, kêu gọi quần chúng đứng lên làm cách mạng.

- Tuyên ngôn kết thúc bằng lời kêu gọi: "Vô sản tất cả các nước đoàn kết lại".

→ Nhận xét: Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đã:

- Khẳng định sứ mệnh lịch sử và vai trò của giai cấp vô sản là lãnh đạo cách mạng. Muốn cách mạng thắng lợi cần phải có chính đảng tiên phong của mình.

- Trình bày một cách hệ thống những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa cộng sản, chứng minh quy luật tất yếu diệt vong của chế độ tư bản và thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản.

* Ý nghĩa

- Là văn kiện có tính chất cương lĩnh đầu tiên của chủ nghĩa xã hội khoa học, đấu tranh bước đầu kết hợp chủ nghĩa xã hội với phong trào công nhân.

- Từ đây giai cấp công nhân đã có lý luận cách mạng soi đường để thực hiện mục tiêu cuối cùng của những người cộng sản là xây dựng chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới.

* Công lao to lớn của C. Mác và Ăng-ghen với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Chủ nghĩa xã hội khoa học do hai ông sáng lập là đỉnh cao của tư duy lý luận của nhân loại lúc bấy giờ và là di sản văn hóa mãi về sau.

Câu 1: Trình bày những nét chính về buổi đầu hoạt động cách mạng của C. Mác và Ph.Ăng –ghen?

Gợi ý trả lời:

* Hoạt động của C.Mac:

- Năm 1842, ông làm công tác viên rồi Tổng biên tập Báo sông Ranh - một tờ báo có xu hướng dân chủ cách mạng.

- Năm 1843, ông cùng gia đình sang Pa-ri (Pháp), rồi Brúc-xen (Bỉ) và cuối cùng cư trú ở Anh.

- Ở Pa-ri, ông tiếp xúc với các nhà hoạt động cách mạng, viết sách và xuất bản tạp chí “Biên niên Pháp - Đức”. Ông nhận thấy vai trò, sứ mệnh của giai cấp vô sản giải phóng loài người khỏi áp bức bóc lột.

* Hoạt động của Ăng-ghen:

- Năm 1842, ông sang Anh và viết cuốn “Tình cảnh của giai cấp công nhân Anh”, phê phán sự bóc lột của giai cấp tư sản, thấy được vai trò của giai cấp công nhân.

- Từ năm 1844 đến năm 1847, C.Mác và Ăng-ghen cho ra đời những tác phẩm về triết học, kinh tế - chính trị học và chủ nghĩa xã hội khoa học, đặt cơ sở hình thành học thuyết Mác.

Câu 2: “Đồng minh những người cộng sản” ra đời hoàn cảnh nào? Mục đích của tổ chức này là gì?

Gợi ý trả lời:

“Đồng minh những người cộng sản” ra đời trong hoàn cảnh:

- Ngoài việc nghiên cứu lý luận C.Mác và Ăngghen đặc biệt quan tâm xây dựng một chính Đảng độc lập cho giai cấp vô sản.

- Trong những năm sống ở Anh, Mác và Ăngghen đã liên hệ với tổ chức Đồng minh những người chính nghĩa.

- Tháng 6 - 1847  Đồng minh những người chính nghĩa  họp lại và đổi tên là “Đồng minh những người cộng sản ra đời”.

- Mục đích hoạt động: Lật đổ giai cấp tư sản, xác định sự thống trị của giai cấp vô sản, thủ tiêu xã hội tư sản cũ. 

Sau bài học này các em cần nắm được những nội dung chính sau đây:

• C.Mác và Ph.Ăng-ghen: cơ sở tình bạn Mác và Ăng-ghen cùng những hoạt động cách mạng trong buổi đầu
• Tổ chức Đồng minh những người cộng sản và Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.