Hoá học 11 Bài 12: Phân bón hóa học

- Phân bón hoá học: là những hóa chất có chứa các nguyên tố dinh dưỡng, được bón cho cây nhằm nâng cao năng suất mùa màng.

- Có 3 loại chính: phân đạm, phân lân và phân kali.

- Cung cấp N hoá hợp dưới dạng NO₃^-, NH₄⁺

- Kích thích quá trình sinh trưởng, làm tăng tỉ lệ protein thực vật → Cây trồng phát triển nhanh, cho nhiều hạt, củ, quả.

- Độ dinh dưỡng được đánh giá theo tỉ lệ % khối lượng của nguyên tố N

- Amoni:

+ Thành phần hóa học: Muối amoni: NH₄Cl; NH₄NO₃; (NH₄)₂SO₄; ...

+ Phương pháp điều chế: NH₃ tác dụng với axit tương ứng

+ Dạng ion hoặc hợp chất mà cây trồng đồng hoá: NH₄⁺; NO₃^-

- Nitrat:

+ Thành phần hóa học: NaNO₃; Ca(NO₃)₂; ...

+ Phương pháp điều chế: Axit nitric và muối cacbonat

+ Dạng ion hoặc hợp chất mà cây trồng đồng hoá: NO₃^-

- Urê: 

+ Thành phần hóa học: (NH₂)₂CO

+ Phương pháp điều chế: CO₂ + 2NH₃ → (NH₂)₂CO + H₂O

+ Dạng ion hoặc hợp chất mà cây trồng đồng hoá: NH₄⁺

- Cung cấp P cho cây dưới dạng ion PO₄^3-

- Tăng quá trình sinh hoá, trao đổi chất, trao đổi năng lượng của cây.

- Đánh giá theo tỉ lệ % khối lượng P₂O₅.

Supephotphat đơn:

+ Thành phần hoá học chính: Ca(H₂PO₄)₂ + CaSO₄

+ Hàm lượng P₂O₅: 14-20%

+ Phương pháp điều chế: Ca₃(PO₄)₂ + 2H₂SO₄ đặc → Ca(H₂PO₄)₂ + CaSO₄

+ Dạng ion hoặc hợp chất mà cây trồng đồng hoá: H₂PO₄^2-

Supephotphat kép:

+ Thành phần hoá học chính: Ca(H₂PO₄)₂

+ Hàm lượng P₂O₅: 40-50%

+ Phương pháp điều chế: 

Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO₄ → 2H₃PO₄ + 3CaSO₄

4H₃PO₄ + Ca₃(PO₄)₂ → 3Ca(H₂PO₄)₂

+ Dạng ion hoặc hợp chất mà cây trồng đồng hoá: H₂PO₄^2-

Lân nung chảy:

+ Thành phần hoá học chính: Hỗn hợp phatphat và silicat của canxi, magiê

+ Hàm lượng P₂O₅: 12-14%

+ Phương pháp điều chế: Nung hỗn hợp quặng apatit, đá xà vân và than cốc ở  trên 1000^oC

+ Dạng ion hoặc hợp chất mà cây trồng đồng hoá: Không tan trong nước, tan trong môi trường axit (đất chua)

- Cung cấp kali dưới dạng ion K⁺.

- Tăng cường tạo ra đường, bột, xơ, dầu à tăng khả năng chống rét, chống bệnh và chịu hạn cho cây.

- Đánh giá theo tỉ lệ % khối lượng K₂O

- Phân hỗn hợp: N,K,P

- Phức hợp: Amophot: NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂HPO₄

- Cung cấp các nguyên tố: Bo, Mg, Zn, Cu, Mo… ở dạng hợp chất.

- Cây trồng chỉ cần 1 lượng nhỏ nên các nguyên tố trên đóng vai trò là vitamin cho thực vật.

Bài tập về phân bón

Phương pháp giải

- Phân đạm (N): Phân đạm amoni (NH₄⁺); Phân đạm nitrat (NO₃^-); Phân ure ( (NH₂)₂CO). Độ dinh dưỡng = %m_N

- Phân lân (P): Supephotphat đơn (Ca(H₂PO₄)₂)và CaSO₄ ); supephotphat kép ( chỉ chứa Ca(H₂PO₄)₂). Độ dinh dưỡng = %m_P2O₅

- Phân kali (K): Độ dinh dưỡng %m_K2O

Bài 1: Hàm lượng KCl có trong một loại phân kali có độ dinh dưỡng 50% là

A. 79,26%.    

B. 95.51%.    

C. 31,54%.    

D. 26,17%

Hướng dẫn giải

Độ dinh dưỡng 50% ⇒ %K₂O = 50%

2KCl →     K₂O

149g →     94 gam

x ←     50%

⇒ x = 50%. 149/94 = 79,26% ⇒Đáp án A

Bài 2: Trong 20g supephôtphat đơn có chứa 5g Ca(H₂PO₄)₂. Độ dinh dưỡng của mẫu lân đó là:

A. 10,23%    

B. 12,01%    

C. 9,56%   

D. 15,17%

Hướng dẫn giải

Ca(H₂PO₄)₂ → P₂O₅

234gam     → 142 gam

5     → 5.142/234 = 3,03 gam

⇒ %P₂O₅ = 3,03/20 100% = 15,17% = Độ dinh dưỡng

⇒ Đáp án D

Câu 1: Khối lượng của nguyên tố N có trong 200 g (NH₄)₂SO₄ là?

Câu 2: Trộn 50 ml dd H₃PO₄ 1M với V ml dd KOH 1M thu được một muối trung hoà. Giá trị nhỏ nhất của V là?

Câu 3: Cho 100 ml dd NaOH 1M tác dụng với 50 ml dd H₃PO₄ 1M, dd muối thu được có nồng độ mol?

Câu 4: Loại phân đạm nào sau đây có đọ dinh dưỡng cao nhất?

Câu 5: Phần trăm về khối lượng của nguyên tố N trong (NH₂)₂CO là?

Câu 1: Khi đổ KOH đến dư vào dd H₃PO₄, sau phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được muối

A.K₃PO₄ và K₂HPO₄        

B. KH₂PO₄

C. K₃PO₄        

D. K₃PO₄ và KH₂PO₄

Câu 2: Khi đổ H₃PO₄ đến dư vào dd KOH, sau phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được muối

A. K₃PO₄ và K₂HPO₄        

B. KH₂PO₄

C. K₃PO₄        

D. K₃PO₄ và K₂HPO₄

Câu 3: Thuốc thử dùng để nhận biết ion PO₄^3- trong dung dịch muối photphat

A. quỳ tím        

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch AgNO₃        

D. Dung dịch NaCl

Câu 4: Cho 2 mol KOH vào dd chứa 1,5 mol H₃PO₄. Sau phản ứng trong dd có các muối:

A. KH₂PO₄ và K₃PO₄        

B. KH₂PO₄ và K₂HPO₄

C. K₃PO₄ và K₂HPO₄        

Câu 5: Cho dd có chứa 0,25 mol KOH vào dd có chứa 0,1 mol H₃PO₄. Muối thu được sau phản ứng là:

A. K₂HPO₄ và K₃PO₄        

B. K₂HPO₄ và KH₂PO₄

C. K₃PO₄ và KH₂PO₄        

D. KH₂PO₄, K₂HPO₄ và K₃PO₄

Sau bài học cần nắm:

• Nhận biết một số phân bón hóa học
• Sử dụng an toàn, hiệu quả một số phân bón hoá học.
• Tính khối lượng phân bón cần thiết để cung cấp một lượng nguyên tố dinh dưỡng.