Hoá học 11 Bài 34: Bài thực hành 4 Điều chế và tính chất của etilen và axetilen

- Học sinh nắm vững các nội dung thí nghiệm và cách tiến hành.

- Nghiên cứu các thí nghiệm điều chế etilen và axetilen

- Không dùng tay cầm trực tiếp hoá chất.

- Không đổ hoá chất này vào hoá chất khác ngoài chỉ dẫn.

- Không đổ lại hoá chất thừa lại lọ đựng ban đầu.

- Không dùng hoá chất nếu không biết hoá chất gì.

- Không nếm hoặc ngửi trực tiếp  hoá chất.

- Khi mở lọ hoá chất và lấy hoá chất không để dây ra bàn, dùng xong đậy nắp lại ngay.

- Trong 2 thí nghiệm trên khi dừng thí nghiệm phải tháo các ống nghiệm cẩn thận, đúng thứ tự các thao tác, tháo ống dẫn dd Ca(OH)₂, dd Br₂ trước sau đó mới tắt đèn cồn. 

a. Thí nghiệm 1: Điều chế và thử tính chất của etilen

Etilen được điều chế từ ancol etylic theo phương trình:

C₂H₅OH  → CH₂=CH₂ + H₂O

CH₂=CH₂ + Br₂   →   BrCH₂ - CH₂Br

                              1,2-đibrometan

CH₂=CH₂ + 2KMnO₄ + 4H₂O → 3CH₂OH-CH₂OH + 2MnO₂ + 2KOH

b. Thí nghiệm 2: Điều chế và thử tính chất của axetilen 

CaC2 + H2O → Ca(OH)2 + C2H2 ↑

C₂H₂  +  2AgNO₃ + 2NH₃  → AgC≡CAg + 2NH₄NO₃

a. Dụng cụ thí nghiệm

- Ống nghiệm, nút cao su, ống dẫn khí thủy tinh

- Đèn cồn, ống nghiệm có nhánh

b. Hóa chất

- Cát sạch, C₂H₅OH khan, H₂SO₄ đặc

- Bông tẩm NaOH, dung dịch Br₂

- CaC₂, dung dịch KMnO₄, AgNO₃/NH₃

a. Thí nghiệm 1: Điều chế và thử tính chất của etilen

Cho 2ml ancol etylic khan vào ống nghiệm khô có sẵn vài viên đã bọt,

Sau đó thêm từng giọt dung dịch H₂SO₄ đặc (4ml), đồng thời lắc đều. Lắp dụng cụ thí nghiệm như hình vẽ

Đun nóng hỗn hợp phản ứng sao cho hỗn hợp phản ứng sao cho hỗn hợp không trào lên ống dẫn khí.

Đốt khí sinh ra ở đầu vuốt nhọn của ống dẫn khí:

Dẫn khí qua dung dịch KMnO₄. Quan sát sự thay đổi màu của dung dịch.

b. Thí nghiệm 2: Điều chế và thử tính chất của axetilen

Cho vài mẫu nhỏ canxicacbua vào ống nghiệm có nhánh chứa 1ml nước, đậy nhanh bằng nút có ống dẫn khí đầu vuốt nhọn. đốt khí sinh ra ở đầu ống vuốt nhọn.

Dẫn khí qua dung dịch KMnO₄, dung dịch AgNO₃ trong NH₃, dung dịch Br₂.

- Chú ý: Nên thực hiện phản ứng cộng trước rồi phản ứng cháy sau để đảm bảo không khí trong ống nghiệm đã bị đuổi hết hoàn toàn, tránh xảy ra nổ, nguy hiểm khi trong ống nghiệm còn không khí.

Video 1: Điều chế khí etylen

Video 2: Etilen tác dụng với dd KMnO₄

Hiện tượng, giải thích:

Khi đun nóng hỗn hợp ancol etylic khan và H₂SO₄ ta thấy dung dịch sủi bọt và khí bay lên. khi đốt cháy khí sinh ra, ta đưa nắp chén sứ vào ngọn lửa đang cháy thấy có muội than bám trên nắp chén sứ.

PTHH điều chế CH₂=CH₂:

C₂H₅OH →(H₂SO₄, t^o) CH₂=CH₂ + H₂O

PT đốt cháy:

C₂H₄ + 3O₂ →(t^o) CO₂ + 2H₂O

Dẫn etilen vào ống nghiệm chứa KMnO₄ thì dung dịch từ màu tím dần nhạt màu và xuất hiện kết tủa đen.

Do nối đôi etilen bị KMnO₄ thành 1,2-điol đồng thời tạo MnO₂ dạng kết tủa đen theo phương trình:

H₂C=CH₂ + KMnO₄ + 4H₂O → HOCH₂-CH₂OH + MnO₂ + KOH

Video 3: Điều chế axetilen

Hiện tượng, giải thích:

PTHH điều chế C₂H₂: CaC₂ + 2H₂O → Ca(OH)₂ + C₂H₂

- Hiện tượng khi đốt cháy :

+ Khi đốt cháy khí ở đầu ống dẫn thì ngọn lửa có màu sáng chói, muội than bám vào ống nghiệm và muội than bay ra nhiều hơn so với trường hợp metan và etilen.

+ Đưa nắp chén sứ vào ngọn lửa đang cháy, thì ở nắp chén có vệt đen là muội than sinh ra từ phản ứng đốt cháy;

PTHH:C₂H₂ + O₂ → 2CO₂ + H₂O

- Hiện tượng khí sục khí C₂H₂ qua dung dịch KMnO₄:

+ Dẫn etilen vào ống nghiệm chứa KMnO₄ thì dung dịch từ màu tím dần nhạt màu và xuất hiện kết tủa đen.

PTHH: CH≡CH + KMnO­₄ + H₂O → HOOC-COOH + MnO₂ + KOH

- Hiện tượng khí sục khí C₂H₂ qua dung dịch AgNO₃/NH₃:

+ Dẫn etilen vào ống nghiệm chứa dung dịch AgNO₃/NH₃ thì kết tủa màu vàng nhạt xuất hiện.

CH ≡CH + 2AgNO₃ + 2NH₃ → AgC≡CAg↓ +2NH₄NO₃

                                                (vàng nhạt)

Câu 1: Cho 2 ml ancol etylic khan vào ống nghiệm khô có sẵn vài viên đá bọt, sau đó thêm từng giọt H₂SO₄, đặc, đồng thời lắc đều. Đun nóng hỗn hợp phản ứng. Dẫn khí sinh ra lần lượt vào 3 ống nghiệm đựng ba dung dịch sau: dung dịch brom, dung dịch KMnO₄, dung dịch AgNO₃ trong NH₃. Hiện tượng quan sát ở ba ống nghiệm trên lần lượt là

A. nhạt màu; nhạt màu và có kết tủa đen; kết tủa vàng.

B. nhạt màu; không hiện tượng; kết tủa vàng.

C. không hiện tượng; nhạt màu và có kết tủa đen; kết tủa vàng.

D. nhạt màu; nhạt màu và có kết tủa đen; không hiện tượng

Câu 2: Cho vài mẩu nhỏ canxi cacbua vào ống nghiệm đã đựng 1ml nước. Dẫn khí sinh ra lần lượt vào ba ống nghiệm đựng ba dung dịch sau: dung dịch brom, dung dịch KMnO₄, dung dịch AgNO₃ trong NH₃. Hiện tượng quan sát ở ba ống nghiệm trên lần lượt là

A. nhạt màu; nhạt màu và có kết tủa đen; kết tủa vàng.

B. nhạt màu; không hiện tượng; kết tủa vàng.

C. không hiện tượng; nhạt màu và có kết tủa đen; kết tủa vàng.

D. nhạt màu; nhạt màu và có kết tủa đen; không hiện tượng

Nội dung bài học sẽ giúp các bạn hoàn thành được những thí nghiệm trong đời sống một cách thực tế nhất. Giúp các bạn nâng cao tinh thần học hỏi và thêm nhiều kiến thức hơn trong thực tế.