Giải bài tập SGK Địa lí 10 Bài 36: Vai trò, đặc điểm và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển, phân bố ngành giao thông vận tải

Tại sao người ta nói: Để phát triển kinh tế, văn hóa ở miền núi, giao thông vận tải phải đi trước một bước?

Phương pháp giải

Dựa vào tầm quan trọng và lợi ích ngành giao thông vận tải mang lại trong việc phát triển kinh tế để giải thích tại sao để phát triển kinh tế, văn hóa ở miền núi, giao thông vận tải phải đi trước một bước.

Gợi ý trả lời

- Giao thông vận tải ở miền núi được phát triển sẽ thúc đẩy sự giao lưu giữa các địa phương ở miền núi vốn có nhiều trở ngại do địa hình, giữa miền núi với đồng bằng, nhờ thế sẽ giúp phá được thể "cô lập”, “tự cấp tự túc” của nền kinh tế.

- Tạo điều kiện khai thác các tài nguyên thế mạnh to lớn của miền núi, hình thành được các nông, lâm trường, thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp, đô thị, giúp thu hút dân cư từ đồng bằng lên miền núi.

- Giúp thúc đẩy sự phân công lao động theo lãnh thổ, hình thành cơ cấu kinh tế ở miền núi. Các hoạt động dịch vụ (kể cả văn hóa, giáo dục, y tế) cũng có điều kiện phát triển.

Chứng minh rằng các điều kiện tự nhiên ảnh hưởng chủ yếu đến công việc xây dựng khai thác mạng lưới giao thông và phương tiện vận tải.

Phương pháp giải

Đưa ra một số dẫn chứng về sự ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên như miền núi, hoang mạc, biển đảo, mạng lưới sông ngòi đến hoạt động giao thông vận tải để chứng minh rằng các điều kiện tự nhiên ảnh hưởng chủ yếu đến công việc xây dựng khai thác mạng lưới giao thông và phương tiện vận tải.

Gợi ý trả lời

Một số dẫn chứng:

- Ở miền núi sông ngòi ngắn và dốc thì không thể nói tới sự phát triển ngành giao thông vận tải đường sông; ở những quốc gia nằm trên các đảo, chẳng hạn như Anh và Nhật Bản, ngành vận tải đường biển có vị trí quan trọng. Ở những vùng gần cực, hầu như quanh năm có tuyết phủ thì bên cạnh các phương tiện vận tải thô sơ như xe kéo, máy bay là phương tiện vận tải hiện đại duy nhất.

- Mạng lưới sông ngòi dày đặc thuận lợi cho ngành vận tải đường sông, nhưng không thuận lợi cho vận tải đường ô tô và đường sắt, đòi hỏi phải làm nhiều cầu, phà.... và dễ gây tắc nghẽn giao thông trong mùa lũ.

Việt Nam có mạng lưới sông ngòi dày đặc và nước ta nổi tiếng với nhiều cây cầu: cầu Long Biên, cầu Tràng Tiền, cầu Mỹ Thuận, cầu Nhật Tân,..

- Ở hoang mạc không có điều kiện phát triển ngành vận tải đường sông và đường sắt. Vận tải ô tô cũng trở ngại do cát bay, bão cát sa mạc. Phương tiện vận tải phải có thiết kế đặc biệt để chống lại cái nóng dữ dội và tránh ăn mòn do cát bay. Vận tải bằng trực thăng có ưu việt. Vận tải bằng gia súc (lạc đà) là phổ biến.

Chứng minh rằng các điều kiện kinh tế xã hội có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển và phân bố các ngành giao thông vận tải?

Phương pháp giải

Để chứng minh điều kiện kinh tế xã hội có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển và phân bố các ngành giao thông vận tải, cần phân tích các ý sau:

- Các ngành kinh tế vừa là khách hàng vừa là trang bị cơ sở vật chất kĩ thuật cho ngành giao thông vận tải.

- Phân bố dân cư, đặc biệt là sự phân bố các thành phố lớn ảnh hưởng sâu sắc tới vận tải hành khách.

Gợi ý trả lời

Các điều kiện kinh tế-xã hội có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển và phân bố các ngành giao thông vận tải:

Sự phát triển và phân bố các ngành kinh tế quốc dân có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển và phân bố, cũng như sự hoạt động của ngành giao thông vận tải.

- Các ngành kinh tế vừa là khách hàng vừa là trang bị cơ sở vật chất kĩ thuật cho ngành giao thông vận tải.

+ Với vai trò là khách hàng công nghiệp lựa chọn các loại hình phù hợp, hướng và cường độ vận chuyển. Kinh tế càng phát triển thúc đẩy giao thông phát triển.

Tình hình phân bố các cơ sở công nghiệp, trình độ phát triển kinh tế của các vùng, quan hệ kinh tế giữa nơi sản xuất và nơi tiêu thụ quy định mật độ mạng lưới giao thông vận tải, các loại hình vận tải, hướng và cường độ của các luồng vận chuyển.

+ Với vai trò cung cấp trang thiết bị cơ sở vật chất kĩ thuật công nghiệp ảnh hưởng đến sự phân bố và hoạt động của các loại hình vận tải.

- Phân bố dân cư, đặc biệt là sự phân bố các thành phố lớn và các chùm đô thị có ảnh hưởng sâu sắc tới vận tải hành khách, nhất là vận tải bằng ô tô.

+ Trong các thành phố lớn và các chùm đô thị, nhu cầu đi lại của dân cư rất lớn. Để thỏa mãn nhu cầu đi lại hàng ngày của dân cư (gắn liền với các chuyến đi từ nơi ở tới nơi làm việc, học lập, giải trí, dịch vụ,...) đã hình thành một loại hình giao thông vận tải đặc biệt: giao thông vận tải thành phố.

Hãy tính cự li vận chuyển trung bình về mặt hàng hóa của một số loại phương tiện vận tải ở nước ta 2003 theo bảng số liệu sau:

Phương pháp giải

Để tính cự li vận chuyển trung bình về mặt hàng hóa của một số loại phương tiện vận tải, ta sử dụng công thức:

Cự li vận chuyển= Khối lượng luân chuyển / Khối lượng vận chuyển (km)

Gợi ý trả lời

Cự li vận chuyển= Khối lượng luân chuyển / Khối lượng vận chuyển (km)

Bảng số liệu:

CỰ LI VẬN CHUYỂN CỦA CÁC PHƯƠNG TIỆN VẬN TẢI CỦA NƯỚC TA NĂM 2003