Giải bài tập SGK Địa lí 12 Bài 35: Vấn đề phát triển kinh tế - xã hội ở Bắc Trung Bộ

Những thuận lợi và khó khăn trong phát triển kinh tế ở Bắc Trung Bộ?

Phương pháp giải

Phân tích những đặc điểm như điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội để chỉ ra những thuận lợi và khó khăn trong phát triển kinh tế ở Bắc Trung Bộ.

Gợi ý trả lời

- Thuận lợi:

+ Điều kiện tự nhiên:

• Vị trí địa lý: giáp với đồng bằng sông Hồng, Trung du và miền núi Bắc Bộ, Lào và Biển Đông thuận lợi giao lưu văn hóa, kinh tế – xã hội với các vùng khác cả bằng đường bộ và đường biển.
• Địa hình: Ven biển có dải đồng bằng nhỏ hẹp Thanh- Nghệ- Tĩnh có điều kiện phát triển cây lương thực, cây công nghiệp ngắn ngày. Vùng gò đồi có khả năng phát triển lâm nghiệp, chăn nuôi đại gia súc.
• Khí hậu vẫn còn chịu tác động của gió mùa Đông Bắc.
• Thủy văn: hệ thống sông Mã, sông Cả có giá trị về thuỷ lợi, tiềm năng thuỷ điện và giao thông.
• Khoáng sản: sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh), crôm (Thanh Hóa), thiếc Quỳ Hợp (Nghệ An), đá vôi Thanh Hóa… thuận lợi phát triển công nghiệp khai khoáng.
• Rừng có diện tích tương đối lớn (chiếm 19,3% diện tích rừng cả nước) tập trung chủ yếu ở phía Tây biên giới Việt - Lào.
• Các tỉnh đều giáp biển nên có khả năng phát triển đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, du lịch biển.
• Vùng có tài nguyên du lịch nổi tiếng: bãi biển Sầm Sơn, Cửa Lò, Lăng Cô,... Di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha- Kẻ Bàng, di sản văn hóa thế giới cố đô Huế…

+ Kinh tế - xã hội:

• Dân cư có truyền thống lịch sử, cần cù, chịu khó
• Cơ sở vật chất kỹ thuật: quốc lộ 1A, đường sắt Thống Nhất đi dọc qua các tỉnh; các tuyến đường ngang là cửa ngõ ra biển của Lào.

- Khó khăn:

+ Địa hình hẹp ngang, chia cắt đông tây.

+ Thường xuyên chịu hậu quả nặng nề của thiên tai: đặc biệt là bão, gió Lào, lũ lụt, sạt lở, hiện tượng cát bay, cát chảy,...

+ Mức sống của người dân còn thấp.

+ Cơ sở năng lượng ít, nhỏ bé.

+ Mạng lưới công nghiệp còn mỏng.

+ Giao thông vận tải kém phát triển, thu hút đầu tư nước ngoài còn hạn chế.

Tại sao nói việc phát triển cơ cấu nông, lâm, ngư nghiệp góp phần phát triển bền vững ở Bắc Trung Bộ?

Phương pháp giải

Phân tích tầm quan trọng trong việc phát triển cơ cấu nông, lâm, ngư nghiệp để giải thích việc phát triển góp phần phát triển bền vững ở Bắc Trung Bộ.

Gợi ý trả lời

Việc phát triển cơ cấu nông – lâm – ngư nghiệp góp phần phát triển bền vững ở Bắc Trung Bộ vì:

-  Góp phần khai thác hiệu quả các thế mạnh về tự nhiên,  thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng: nông – lâm - ngư nghiệp tạo nên cơ cấu ngành và thế liên hoàn trong quá trình hình thành cơ cấu theo lãnh thổ giữa các khu vực núi, đồi, đồng bằng và ven biển.

-  Nông – lâm – ngư nghiệp là thế mạnh của vùng, là cơ sở ban đầu cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Cung cấp nguồn nguyên liệu cho công nghiệp chế biến.

- Việc hình thành mô hình nông –lâm – ngư nghiệp sẽ sử dụng hợp lí tài nguyên, tạo công ăn việc làm cho người dân, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo.

- Mô hình nông – lâm – ngư nghiệp còn góp phần hạn chế các thiên tai, bảo vệ môi trường tự nhiên của vùng:

+ Phát triển lâm nghiệp cùng với mô hình nông – lâm kết hợp góp phần bảo vệ tài nguyên đất, hạn chế xói mòn trượt lở đất, hạn chế lũ lụt.

+ Phát triển rừng ngập mặn, rừng phòng hộ ven biển vừa tạo điều kiện bảo vệ môi trường, vừa chống nạn cát bay cát chảy, làm thu hẹp diện tích các đồng bằng nhỏ hẹp ven biển.

+ Việc nuôi tôm trên cát cho phép tận dụng các diện tích đất khô cằn để đem lại hiệu quả kinh tế.

Hãy xác định các ngành công nghiệp chủ yếu của các trung tâm công nghiệp Thanh Hóa, Vinh và Huế.

Phương pháp giải

Dựa vào kĩ năng đọc và phân tích bản đồ để xác định các ngành công nghiệp chủ yếu của các trung tâm công nghiệp Thanh Hóa, Vinh và Huế.

Gợi ý trả lời

- Trung tâm công nghiệp Thanh Hóa: công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, cơ khí, chế biến lương thực, thực phẩm, chế biến lâm sản và sản xuất giấy.

- Trung tâm công nghiệp Vinh: cơ khí, sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến lương thực – thực phẩm.

- Trung tâm công nghiệp Huế: cơ khí, chế biến lương thực thực phẩm, dệt may.

Tại sao việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông vận tải sẽ tạo bước ngoặt quan trọng trong hình thành cơ cấu kinh tế của vùng Bắc Trung Bộ?

Phương pháp giải

Phân tích tầm quan trọng của ngành giao thông vận tải, lợi thế về tài nguyên và lợi ích việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông vận tải để giải thích.

Gợi ý trả lời

- Ngành giao thông vận tải có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế của vùng, cần được đầu tư và phải đi trước một bước.

- Bắc Trung Bộ giàu tài nguyên khoáng sản, nguyên liệu nông, lâm, thủy sản và nguồn lao động dồi dào.

- Việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông vận tải đang tạo ra những thay đổi lớn trong sự phát triển kinh tế – xã hội của vùng.

+ Góp phần làm thay đổi sự phân công lao động theo lãnh thổ và theo ngành.

+ Tạo thế mở cửa nền kinh tế, góp phần tăng cường mối giao lưu, quan hệ kinh tế, mở rộng hợp tác phát triển kinh tế - xã hội.

- Mạng lưới giao thông: quốc lộ 1, đường sắt Thống Nhất và quốc lộ 7, 8, 9, đường Hồ Chí Minh.

- Các cửa khẩu có vai trò tăng cường giao thương với các nước láng giềng.

- Các cảng nước sâu đang được đầu tư xây dựng (Nghi Sơn, Vũng Áng, Chân Mây).

- Các sân bay Phú Bài (Huế), Vinh (Nghệ An) được nâng cấp.

- Phát triển cơ sở hạ tầng giao thông vận tải sẽ tạo bước ngoặt quan trọng trong hình thành cơ cấu kinh tế của vùng Bắc Trung Bộ.