Giải bài tập SBT Địa lí 10 Bài 6: Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất

Dựa vào hình vẽ dưới đây, hãy trình bày chuyển động biểu kiến của Mặt Trời trong năm.

Phương pháp giải

Dựa vào kĩ năng đọc và phân tích hình vẽ kết hợp với kiến thức về chuyển động biểu kiến của Mặt Trời trong bài học để nêu khái niệm, hiện tượng xảy ra và nguyên nhân.

Gợi ý trả lời

- Chuyển động biểu kiến là chuyển động thấy bằng mắt, nhưng không thực có. Trong một năm, những tia sáng Mặt Trời lần lượt chiếu thẳng góc với mặt đất tại các địa điểm trong khu vực giữa hai chí tuyến. Chuyển động này gọi là chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời.

- Hiện tượng xảy ra như sau:

+ Ngày 21/3, Mặt Trời ở xích đạo, tia sáng mặt trời chiếu vuông góc với tiếp tuyến của bề mặt đất ở xích đạo (mặt trời lên thiên đỉnh ở xích đạo)

+ Sau ngày 21/3, mặt trời di chuyển dần lên chí tuyến bắc và lên thiên đỉnh ở chí tuyến bắc vào ngày 22/6

+ Sau ngày 22/6, mặt trời lại chuyển động dần về xích đạo, lên thiên đỉnh ở xích đạo lần 2 vào ngày 23/9

+ Sau ngày 23/9, mặt trời tử xích đạo chuyển dần về chí tuyến nam và lên thiên đỉnh ở chí tuyến nam vào ngày 22/12

+ Sau ngày 22/12, mặt trời lại chuyển động về xích đạo, rối lại lên chí tuyến bắc. Cứ như vậy lập đi lập lại từ năm này qua năm khác, đó chính là chuyển động biểu kiến hàng năm của hai mặt trời giữa hai chí tuyến.

- Nguyên nhân : Khi chuyển động quanh Mặt Trời, trục của Trái Đất luôn nghiêng với mặt phẳng quỹ đạo một góc 66033’ (nghĩa là trục của Trái Đất luôn tạo với pháp tuyến của mặt phẳng quỹ đạo một góc 23027’), nên từ ngày 22/3 đến 22/9 bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời; từ 24/9 đến 20/3 bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời. Phạm vi giữa hai vĩ độ 23027’ Bắc và Nam là giới hạn xa nhất mà tia sáng MT có thể tạo được góc 900 với tiếp tuyến bề mặt đất lúc 12h trưa. Chính vì vậy mà đứng ở bề mặt đất ta thấy hàng năm dường như Mặt Trời đang chuyển động giữa hai chí tuyến.

Nối ô bên trái với ô bên phải sao cho phù hợp.

Phương pháp giải

Cần nắm rõ đặc điểm của khu vực giữa hai chí tuyến, chí tuyến và khu vực từ chí tuyến lên cực để nối với cột bên phải cho thích hợp.

Gợi ý trả lời

1. b

2. c

3. d

Ghi các ngày : Xuân phân (21-3), Hạ chí (22-6), Thu phân (23-9) và Đông chí (22-12) vào các chỗ trống (...), sao cho phù hợp với các vị trí của Trái Đất trong hình dưới đây.

Phương pháp giải

Dựa vào kiến thức các mùa trong năm để để điền các từ thích hợp với các vị trí của Trái Đất trong hình đã cho ở trên.

Gợi ý trả lời

Nối các ô bên trái, bên phải với ô ở giữa sao cho phù hợp.

Phương pháp giải

Dựa vào kiến thức các mùa trong năm để nối các mùa ở bán cầu Bắc tương ứng với thời gian và mùa ở bán cầu Nam cho thích hợp.

Gợi ý trả lời

Vẽ mũi tên nối các ô dưới đây sao cho phù hợp.

Phương pháp giải

Dựa vào dữ kiện trong các ô đã cho để xác định ý nào là hệ quả của ý nào để vẽ dấu mũi tên cho thích hợp.

Gợi ý trả lời

Các câu dưới đây đúng hay sai ?

a) Mùa và độ dài ngày, đêm ở hai bán cầu trái ngược nhau.

O Đúng.               O Sai.

b)  Ngày 22-6, ở mọi nơi trên Trái Đất đều có thời gian ban ngày dài nhất và thời gian ban đêm dài nhất trong năm.

O Đúng.                O Sai.

c) Ngày 22-12, ở mọi nơi trên Trái Đất đều có thời gian ban ngày ngắn nhất và thời gian ban đêm dài nhất trong năm.

O Đúng.               O Sai.

d) Các ngày 21-3 và 23-9, ở mọi nơi trên Trái Đất đều có thời gian ban ngày và thời gian ban đêm dài bằng nhau.

O Đúng.               O Sai.

e) Ở Xích đạo, quanh năm có thời gian ban ngày và thời gian ban đêm dài bằng nhau.

O Đúng.                O Sai.

g) Chỉ riêng ở hai cực mới có hiện tượng : 6 tháng là ngày và 6 tháng là đêm.

O Đúng.                O Sai.

Phương pháp giải

Dựa vào kiến thức ngày đêm dài, ngắn theo mùa và theo vĩ độ để chọn đáp án đúng hay sai trong các câu trên.

Gợi ý trả lời

a) Đúng

b) Sai

c) Sai

d) Đúng

e) Đúng

g) Đúng