Lịch sử 9 Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1973 - 1975)

a. Tình hình nước ta sau Hiệp định Pa-ri.

- Mĩ rút quân về nước.

- Miền Bắc hoà bình, Miền Nam vẫn trong tình trạng chiến tranh.

- So sánh lực lượng cách mạng có lợi cho ta.

- Miền Bắc khắc phục hậu quả chiến tranh, phát triển kinh tế chi viện cho Miền Nam.

b. Thành quả của cách mạng Miền Bắc (1973-1975)

- Cuối 1973, Miền Bắc gỡ xong bom, mìn, thuỷ lôi.

- Sau 2 năm (1973-1974) về cơ bản Miền Bắc khôi phục xong các cơ sở kinh tế, văn hoá và mạng lưới giao thông…kinh tế có bước phát triển.

- Chi viện cho Miền Nam (1973- 1974) hàng chục vạn tấn vũ khí, đạn dược, quân trang, lương thực, hàng chục vạn bộ đội, cán bộ…

a. Tình hình địch- ta ở Miền Nam sau Hiệp định Pa-ri.

- Âm mưu và hành động của Mĩ - Nguỵ:

• Mĩ: Sau Hiệp định Pa-ri, Mĩ vẫn giữ hơn 2 vạn cố vấn, lập bộ chỉ huy quân sự và tăng cường viện trợ cho chính quyền Sài Gòn
• Nguỵ: được Mĩ thúc đẩy, đã ra sức phá hoại Hiệp định Pa-ri, tiến hành chiến dịch “Tràn ngập lãnh thổ”, mở các cuộc hành quân “Bình định- lấn chiếm” vùng giải phóng.

- Hành động của ta:

• Kiên quyết chống lại chiến dịch “Bình định- lấn chiếm” và âm mưu “tràn ngập lãnh thổ” của địch.
• Chủ trương đánh địch trên cả 3 mặt trận: Chính trị, quân sự, ngoại giao.

b. Cuộc đấu tranh chống địch lấn chiếm.

- Trong giai đoạn đầu Hiệp đinh Pa-ri, ta mất đất, mất dân ở một số nơi.

- Thực hiện Nghị quyết 21 của BCH TW Đảng (7/1973), từ cuối năm 1973, quân và dân ta kiên quyết đánh trả địch, bảo vệ vùng giải phóng, chủ động mở cuộc tiến công địch tại các căn cứ xuát phát của chúng.

- Đầu năm 1975, quân ta giành thắng lợi vang dội trong chiến dịch đánh đường 14 và gải tỉnh Phước Long.

- Tại các khu giải phóng: nhân dân đẩy mạnh sản xuất về mọi mặt.

a. Chủ trương, kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam

- Cuối 1974 đầu 1975 Bộ chính trị Trung ương Đảng đề ra kế hoạch giải phóng miền Nam trong vòng 2 năm 1975, 1976.

- Trung ương Đảng nhấn mạnh “nếu thời cơ đến vào đầu hoặc cuối năm 1975, hì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975”.

b. Cuộc tổng tiến công và nổi dậy xuân 1975

- Chiến dịch Tây Nguyên (4/3 đến 24/3)

• Ngày 10/3/1975, quân ta đánh Buôn Ma Thuột giành thắng lợi
• Ngày 12/3 địch phản công chiếm lại nhưng thất bại.
• Ngày 14/3 quân địch rút khỏi Tây nguyên.
• Ngày 24/3 Tây Nguyên hoàn toàn giải phóng.

- Chiến dịch Huế - Đà Nẵng (21/3 đến 29/3)

• Ngày 21/3 quân ta đánh địch ở Huế.
• Ngày 26/3 giải phóng thành phố Huế và tỉnh Thừa Thiên.
• Ngày 29/3 quân ta giải phóng Đà Nẵng.

- Chiến dịch Hồ Chí Minh (26/4 đến 30/4)

• 5 giờ chiều 26/4, chiến dịch Hồ Chí Minh bắt đầu
• 10 giờ 45 phút 30/4, xe tăng của ta tiến vào Dinh Độc lập
• Tổng thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng
• 11 giờ 30 phút ngày 30/4 lá cờ cách mạng tung bay trên Dinh Độc lập
• Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng

a. Ý nghĩa lịch sử:

- Đối với dân tộc:

• Kết thúc 21 năm chiến đấu chống Mĩ và 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc.
• Chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc ở nước ta.
• Hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thống nhất đất nước.
• Mở ra kỉ nguyên độc lập thống nhất, đi lên CNXH.

- Đối với quốc tế:

• Tác động đến nội tình nước Mĩ và thế giới.
• Cổ vũ phong trào cách mạng thế giới, nhất là đối với phong trào giải phóng dân tộc.

b. Nguyên nhân thắng lợi

- Chủ quan:

• Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng với đường lối chính trị, quân sự độc lập, tự chủ, đúng đắn, sáng tạo.
• Nhân dân ta giàu lòng yêu nước, lao động cần cù, chiến đấu dũng cảm.
• Hậu phương miền Bắc không ngừng lớn mạnh.

- Khách quan:

• Sự đoàn kết chiến đấu của nhân dân 3 nước Đông Dương.
• Sự đồng tình, ủng hộ của các lực lượng cách mạng, hòa bình, dân chủ thế giới: Liên Xô, Trung Quốc và các nước XHCN khác.

Câu 1: Pháp - Mĩ đã làm gì để xây dựng Điện Biên Phủ thành lập tập đoàn cứ điểm mạnh nhất ở Đông Dương?

Gợi ý trả lời:

- Được Mĩ giúp sức, Na-va xây dựng Điện Biên Phủ thành một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương:

+ Lực lượng đông nhất gồm 16.200 quân, đủ loại binh chủng, được bố trí thành ba phân khu với 49 cứ điểm.

+ Phân khu Bắc gồm các cứ điểm Độc Lập, Bản Kéo.

+ Phân khu Trung tâm Mường Thanh, nơi đặt cơ quan chỉ huy, tập trung 2/3 lực lượng, có sân bay và hệ thống pháo binh.

+ Phân khu Nam Hồng Cúm, có trận địa pháo, sân bay.

- Pháp và Mỹ coi Điện Biên Phủ là “một pháo đài bất khả xâm phạm”, trung tâm của kế hoạch Na-va.

Câu 2: Trong chủ trương, kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam có những điểm nào khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn và linh hoạt của Đảng?

Gợi ý trả lời:

Trong chủ trương, kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam có những điểm khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn và linh hoạt của Đảng, đó là:

- Cuối năm 1974 – đầu năm 1975, nhận thấy so sánh lực lượng ở miền Nam thay đổi có lợi cho cách mạng, Bộ chính trị Trung ương Đảng đề ra kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam trong hai năm 1975 và 1976.

- Bộ Chính trị nhấn mạnh: “Nếu thời cơ đến vào đầu hoặc cuối năm 1975, thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975”.

- Bộ Chính trị cũng phân tích rõ sự cần thiết tranh thủ thời cơ đánh nhanh thắng nhanh để đỡ thiệt hại về người và của cho nhân dân, giữ gìn tốt cơ sở kinh tế, công trình văn hóa,… giảm bớt sự tàn phá cua chiến tranh.

Câu 3: Hãy trình bày ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước (1954 -1975)?

Gợi ý trả lời:

- Ý nghĩa lịch sử:

+ Đối với dân tộc: 

• Kết thúc 21 năm chiến đấu chống Mĩ và 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc. 
• Chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc ở nước ta. 
• Hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thống nhất đất nước.
• Mở ra kỉ nguyên độc lập thống nhất, đi lên CNXH.

+ Đối với quốc tế:

• Tác động đến nội tình nước Mĩ và thế giới.
• Cổ vũ phong trào cách mạng thế giới, nhất là đối với phong trào giải phóng dân tộc. 

- Nguyên nhân thắng lợi:

+ Chủ quan:

• Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng với đường lối chính trị, quân sự độc lập, tự chủ, đúng đắn, sáng tạo.
• Nhân dân ta giàu lòng yêu nước, lao động cần cù, chiến đấu dũng cảm.
• Hậu phương miền Bắc không ngừng lớn mạnh.

+ Khách quan:

• Sự đoàn kết chiến đấu của nhân dân 3 nước Đông Dương.
• Sự đồng tình, ủng hộ của các lực lượng cách mạng, hòa bình, dân chủ thế giới: Liên Xô, Trung Quốc và các nước XHCN khác.

Câu 4: Cuộc tiến công và nổi dậy Xuân 1975 đã phát triển qua ba chiến dịch lớn như thế nào?

Gợi ý trả lời:

- Chiến dịch Tây Nguyên (4/3 đến 24/3)

• 10/3/1975, quân ta đánh Buôn Ma Thuột giành thắng lợi
• 12/3 địch phản công chiếm lại nhưng thất bại.
• 14/3 quân địch rút khỏi Tây nguyên.
• 24/3 Tây Nguyên hoàn toàn giải phóng.

- Chiến dịch Huế - Đà Nẵng (21/3 đến 29/3)

• 21/3 quân ta đánh địch ở Huế.
• 26/3 giải phóng thành phố Huế và tỉnh Thừa Thiên.
• 29/3 quân ta giải phóng Đà Nẵng.

- Chiến dịch Hồ Chí Minh (26/4 đến 30/4)

• 5 giờ chiều 26/4, chiến dịch Hồ Chí Minh bắt đầu
• 10 giờ 45 phút 30/4, xe tăng của ta tiến vào Dinh Độc lập
• Tổng thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng
• 11giờ 30 phút ngày 30/4 lá cờ cách mạng tung bay trên Dinh Độc lập
• Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng.

Sau bài học các em nắm được:

• Miền Bắc khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục và phát triển kinh tế - văn hóa, ra sức chi viện cho miền Nam.
• Đấu tranh chống địch “bình định - lấn chiếm”, tạo thế và lực tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam: âm mưu của Mĩ và chính quyền Sài Gòn, cuộc đấu tranh của nhân dân ta.
• Nét chính về ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước (1954 - 1975).