Lịch sử 9 Bài 15: Phong trào cách mạng Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất (1919 – 1925)

- Dưới ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga, phong trào giải phóng dân tộc ở phương Đông và phong trào công nhân ở các nước tư bản phương Tây gắn bó chặt chẽ trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc.

- Làn sóng cách mạng dâng cao trên toàn thế giới.

- Tháng 3 - 1919, Quốc tế Cộng sản được thành lập, đánh dấu một giai đoạn mới trong quá trình phát triển của cách mạng thế giới.

- Sự ra đời của Đảng Cộng sản Pháp (1920), Đảng Cộng sản Trung Quốc,... tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam.

- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, phong trào dân tộc dân chủ nước ta phát triển mạnh mẽ, thu hút nhiều tầng lớp tham gia với hình thức phong phú.

a. Các phong trào đấu tranh của giai cấp tư sản dân tộc

- Năm 1919, phong trào chấn hưng nội hóa, bài trừ ngoại hóa.

- Năm 1923, đấu tranh chống độc quyền cảng Sài Gòn và độc quyền xuất cảng lúa gạo Nam Kì của Pháp.

- Thành lập Đảng Lập hiến.

b. Phong trào đấu tranh của tầng lớp tiểu tư sản trí thức

- Thành lập những tổ chức chính trị: Việt Nam nghĩa đoàn, Hội Phục Việt, Đảng Thanh niên,...

- Xuất bản sách báo, lập ra những nhà xuất bản tiến bộ.

- Đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu (1925) và để tang Phan Châu Trinh.

a. Hoàn cảnh

- Năm 1920, công nhân Sài Gòn - Chợ Lớn thành lập Công hội (bí mật).

- Các cuộc đấu tranh của công nhân, thủy thủ Pháp và Trung Quốc ở Hương Cảng, Áo Môn, Thượng Hải đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào công nhân Việt Nam.

b. Các cuộc đấu tranh tiêu biểu

- Năm 1922, công nhân viên chức các sở công thương Bắc Kì đấu tranh đòi nghỉ ngày chủ nhật có lương.

- Năm 1924, diễn ra nhiều cuộc bãi công của công nhân ở Nam Định, Hà Nội, Hải Dương,…

- Tháng 8 - 1925, cuộc bãi công của công nhân Ba Son ở cảng Sài Gòn nhằm ngăn cản Pháp chở binh lính sang đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân, thủy thủ Trung Quốc.

→ Đánh dấu bước tiến mới của phong trào công nhân Việt Nam - giai cấp công nhân đi vào đấu tranh có tổ chức và mục đích rõ ràng.

Câu 1: Căn cứ vào đâu để khẳng định phong trào công nhân nước ta phát triển lên một bước cao hơn sau Chiến tranh thế giới thứ nhất?

Gợi ý trả lời

Qua các cuộc đấu tranh cụ thể nổ ra từ Bắc chí Nam và mục đích đấu tranh, cho thấy ý thức giai cấp của phong trào công nhân đang phát triển nhanh chóng. Điều đó chứng tỏ bước phát triển cao hơn của phong trào công nhân sau chiến tranh thế giới thứ nhất.

Câu 2: Cuộc bãi công Ba Son ( 8 – 1925) có điểm gì mới trong phong trào công nhân nước ta sau chiến tranh thế giới thứ nhất?

Gợi ý trả lời

Cuộc bãi công Ba Son có điểm mới so với phong trào công nhân nước ta sau chiến tranh thế giới thứ nhất. Đó là các cuộc đấu tranh của công nhân không chỉ vì quyền lợi của minh mà còn thể hiện tình đoàn kết với công nhân và nhân dân lao động thế giới. Nó chứng tỏ giai cấp công nhân nước ta từ đây bước đầu đi vào đấu tranh tự giác.

Câu 3: Phong trào công nhân nước ta được mấy năm đầu sau Chiến tranh thế giới thứ nhất đã phát triển trong bối cảnh nào?

Gợi ý trả lời

Bối cảnh thế giới:

- Ảnh hưởng của các cuộc đấu tranh của công nhân và thủy thủ Pháp, cuộc đấu tranh của công nhân và thủy thủ Trung Quốc ở Hương Cảng, Áo Môn, Thượng Hải…đã cổ vũ, động viên công nhân Việt Nam đứng dậy đấu tranh.

Bối cảnh trong nước:

- Phong trào tuy còn tự phát nhưng ý thức giai cấp cao hơn, tạo điều kiện cho các tổ chức và phong trào chính trị sau này.

- Năm 1920, tổ chức Công Hội (bí mật) ở Sài Gòn ra đời do Tôn Đức Thắng đứng đầu lãnh đạo phong trào đấu tranh.

Sau khi học xong bài này các em cần nắm được nội dung sau: 

• Nguyên nhân, đặc điểm, mục đích, nội dung của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp. 
• Tình hình phân hóa xã hội của nước ta sau cuộc khai thác thuộc địa của Pháp như thế nào? 
• Thái độ chính trị, khả năng cách mạng của các giai cấp.