Địa lí 11 Bài 10: Kinh tế

Công cuộc hiện đại hóa đem lại những thay đổi quan trọng trong nền kinh tế:

• Giữ vững ổn định xã hội và mở rộng buôn bán với nước ngoài tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển.
• Tốc độ tăng trưởng GDP cao nhất thế giới
• Đời sống được nâng cao, thu nhập theo đầu người tăng lên 5 lần trong 20 năm.

a. Công nghiệp

- Điều kiện phát triển:

• Khoáng sản phong phú
• Nguồn lao động dồi dào
• Trình độ khoa học kĩ thuật cao

- Biện pháp:

• TQ thực hiện chính sách mở cửa
• Hiện đại hóa trang thiết bị, ứng dụng công nghệ cao
• Tập trung phát triển 5 ngành CN chủ yếu
• Thu hút đầu tư nước ngoài.

- Kết quả:

• Cơ cấu ngành đa dạng
• Sản lượng công nghiệp tăng nhanh, một số ngành có sản lượng đứng đầu thế giới.

b. Nông nghiệp

- Điều kiện phát triển:

• Đất đai màu mỡ
• Khí hậu đa dạng
• Nguồn lao động dồi dào
• Chính sách phát triển nông nghiệp hợp lí

- Biện pháp:

• Đưa khoa học kĩ thuật vào sản xuất nông nghiệp
• Miễn thuế nông nghiệp
• Xây dựng cơ sở hạ tầng
• Giao quyền sử dụng đất cho nhân dân

- Kết quả:

• Sản xuất được nhiều loại nông sản đứng đầu thế giới
• Ngành trồng trọt chiếm ưu thế so với ngành chăn nuôi.

• Việt Nam – Trung Quốc có mối quan hệ lâu đời
• Hai nước đã sớm thiết lập quan hệ ngoại giao ( 18/01/1950)
• Hiện nay mối quan hệ, hợp tác giữu hai nước rất đa dạng, đặc biệt trên lĩnh vực chính trị, kinh tế… theo phương châm 16 chữ và tinh thần 4 tốt.

Câu 1: Trung Quốc có những điều kiện thuận lợi nào để phát triển các ngành công nghiệp khai thác, luyện kim và sản xuất hàng tiêu dùng?

Gợi ý làm bài

- Nhờ có nguồn tài nguyên khoáng sản giàu có (than đá, dầu mỏ, khí tự nhiên, quặng sắt, kim loại màu..).

- Tài nguyên rừng giàu có.

- Nguồn lao động dồi dào, năng động.Thị trường tiêu thụ lớn.

- Áp dụng rộng rãi các tiến bộ khoa học kĩ thuật trong sản xuất.

- Chính sách thúc đẩy phát triển công nghiệp của nhà nước.

Câu 2: Dựa vào bảng 10.1. nhận xét sự tăng trưởng một số sản phẩm công nghiệp của Trung Quốc.

Gợi ý làm bài

Sự tăng trưởng một số sản phẩm công nghiệp Trung Quốc:

Trong giai đoạn 1985 - 2004 các sản phẩm đều có sản lượng tăng lên liên tục với tốc độ khác nhau.

- Sản lượng xi măng tăng nhanh nhất, tăng gấp 6,64 lần.

- Tiếp đến là sản lượng thép, tăng gấp 5,8 lần và sản lượng điện, tăng gấp 5,6 lần.

- Sản lượng phân đạm tăng 2,15 lần; tăng chậm nhất là than (gấp 1,7 lần).

Câu 3: Dựa vào hình 10.8, nhận xét sự phân bố một số ngành công nghiệp của Trung Quốc. Phân tích những điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội tác động đến sự phân bố này.

Gợi ý làm bài

- Sự phân bố một số ngành công nghiệp của Trung Quốc:

• Luyện kim đen: khu vực Đông Bắc, Nam Kinh, Vũ Hán, Trùng Khánh. 
• Luyện kim màu: Thẩm Dương, Qúy Dương, Lan Châu. 
• Cơ khí: Hầu hết các trung tâm công nghiệp ở phía Đông. 
• Điện tử, viễn thông: Quảng Châu, Hồng Công, Thẩm Dương,Trùng Khánh. 
• Chế tạo máy bay: Thẩm Dương, Thượng Hải, Trùng Khánh. 
• Sản xuất ô tô: Trùng Khánh, Bắc Kinh, Nam Kinh. 
• Đóng tàu biển: ven biển như Thượng Hải, Quảng Châu, Phúc Châu. 
• Hóa chất: Bắc Kinh, Thành Đô, Cáp Nhĩ Tân. 
• Hóa dầu: các trung tâm ở ven biển như Thiên Tân, Quảng Châu. 
• Dệt may: nhiều trung tâm công nghiệp phía Đông.
• Nguyên nhân: 

- Sự phân bố các ngành công nghiệp phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu hoặc thị trường tiêu thụ, nguồn lao động của từng ngành.

• Các ngành luyện kim đen, luyện kim màu, hóa chất phân bố ở những nơi có nguồn khoáng sản: sắt, đồng, chì,...
• Ngành dệt may phân bố ở những nơi có nguồn lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ lớn.
• Ngành điện tử, viễn thông phân bố ở những nơi có nguồn lao động với trình độ cao.
• Ngành đóng tàu, chế tạo máy bay phân bố dựa vào điều kiện sản xuất đặc thù.
• Ngoài ra, sự phân bố các ngành công nghiệp còn phụ thuộc vào trình độ phát triển khoa học kĩ thuật, chính sách của nhà nước hay cơ sở hạ tầng. 

Câu 4: Dựa vào hình 10.9 và kiến thức đã học, nhận xét sự phân bố cây lương thực, cây công nghiệp và một số gia súc của Trung Quốc. Vì sao có sự khác biệt lớn trong phân bố nông nghiệp giữa miền Đông và miền Tây?

Gợi ý làm bài

- Nhận xét:

• Cây lương thực (lúa, ngô), cây công nghiệp (củ cải đường, đỗ tương, chè, bông, thuốc lá) và một số gia súc (bò, lợn)  phân bố tập trung ở khu vực miền Đông Trung Quốc.
• Miền Tây hầu như không phát triển cây lương thực,cây công nghiệp, và gia súc trâu bò. Chủ yếu là nơi phân bố các đàn cừu và ngựa.

- Nguyên nhân:

+ Miền đông có điều kiện tự nhiên cũng như điều kiện kinh tế - xã hội thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp:

• Tự nhiên: địa hình đồng bằng châu thổ rộng lớn, đất phù sa màu mỡ, nguồn nước dồi dào, khí hậu cận nhiệt và ôn đới gió mùa..

⟹ Thuận lợi để hình thành các vùng sản xuất lương thực và cây công nghiệp ngắn ngày (lúa gạo, lúa mì, ngô, khoai tây, củ cải đường, đỗ tương, mía, bông, thuốc lá), cây chè… ; chăn nuôi lợn, bò; vùng biển phía Đông phát triển đánh bắt nuôi trồng thủy sản.

• Kinh tế-xã hội: dân cư đông đúc, có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp, thị trường tiêu thụ rộng lớn, công nghiệp chế biến phát triển, cơ sở vật chất kĩ thuật-cơ sở hạ tầng hoàn thiện, được ứng dụng nhiều thành tựu khoa học kĩ thuật (về giống, phân bón, nông cụ, phương thức canh tác…).

⟹ Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

+ Miền Tây địa hình đồi núi sơn nguyên cao, khí hậu lục đia khô hạn với các hoang mạc và bán hoang mạc, chỉ phù hợp với giới hạn sinh thái của cừu và ngựa; không thuận lợi cho canh tác cây lương thực, lợn bò…

Sau bài học cần nắm các nội dung sau:

- Trình bày được đặc điểm phát triển kinh tế, một số ngành kinh tế chủ chốt và vị thế của nền kinh tế Trung Quốc trên thế giới.

- Biết được sự phân bố kinh tế của Trung Quốc, sự tập trung các khu kinh tế tại vùng duyên hải.

- Biết được quan hệ đa dạng giữa Trung Quốc và Việt Nam.