Sinh học 8 Bài 21: Hoạt động hô hấp

- Sự thông khí ở phổi nhờ cử động hô hấp (hít vào, thở ra): Các cơ liên sườn ngoài, cơ hoành phối hợp với xương ức, xương sườn trong cử động hô hấp.

- Hít vào:

+ Cơ liên sườn ngoài co → xương ức, xương sườn được nâng lên → lồng ngực mở rộng sang hai bên.
+ Cơ hoành co → lồng ngực mở rộng thêm về phía dưới, ép xuống khoang bụng.

- Thở ra:

+ Cơ liên sườn ngoài dãn → xương ức, xương sườn được hạ xuống → lồng ngực thu hẹp lại.

+ Cơ hoành dãn → lồng ngực thu về vị trí cũ.

+ Nhịp hô hấp là số cử động hô hấp trong một phút.

• Nhịp hô hấp ở nữ 17±3, ở nam 16±3

+ Dung tích sống là thể tích không khí mà cơ thể có thể hít vào và thở ra.

• Dung tích phổi phụ thuộc vào các yếu tố: tầm vóc, giới tính, tình trạng sức khỏe, sự luyện tập.

- Trao đổi khí theo cơ chế khuếch tán từ nơi có nồng độ cao tới nơi có nồng độ thấp.

+ Trao đổi khí ở phổi:

• O₂ khuếch tán từ phế nang vào máu.
• CO₂ khuếch tán từ máu vào phế nang.

+ Trao đổi khí ở tế bào:

• O₂ khuếch tán từ máu vào tế bào.
• CO₂ khuếch tán từ tế bào vào máu.

+ Mối quan hệ giữa trao đổi khí ở phổi và tế bào:

• Tiêu tốn O₂ ở tế bào thúc đẩy sự trao đổi khí ở phổi.
• Trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào.

Trình bày tóm tắt quá trình hô hấp ở cơ thể người.

Hướng dẫn giải:

- Nhờ sự hoạt động của lồng ngực với sự tham gia của các cơ hô hấp mà ta thực hiện được hít vào và thở ra, giúp cho không khi trong phổi thường xuyên được đổi mới.

- Chức năng quan trọng của hệ hô hấp là sự trao đổi khí, gồm sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào:

+ Trao đổi khí ở phổi gồm sự khuếch tán O2 từ không khí ở phế nang vào máu và của CO2 từ máu vào không khí phế nang.
+ Trao đổi khí ở tế bào gồm sự khuếch tán của CO2 từ máu vào tế bào và của CO2 từ tế bào vào máu.

Câu 1: Hô hấp ở cơ thể người và thỏ có gì giống và khác nhau?

Câu 2: Khi lao động hay chơi thể thao, nhu cầu trao đổi khí của cơ thể tăng cao, hoạt động hô hấp của cơ thể có biến đổi như thế nào để đáp ứng nhu cầu đó?

Câu 3: Thử nhìn đồng hồ và đếm nhịp thở của mình trong 1 phút lúc bình thường (thở nhẹ) và sau khi chạy tại chỗ 1 phút (thở mạnh). Nhận xét kết quả và giải thích.

Câu 1: Sự thay đổi thể tích lồng ngực khi hít vào thở ra đó là:

A. Khi hít vào thể tích lồng ngực tăng và khi thở ra thể tích lồng ngực giảm

B. Khi hít vào thể tích lồng ngực giảm và khi thở ra thể tích lồng ngực tăng

C. Cả khi hít vào và thở ra thể tích lồng ngực đều tăng

D. Cả khi hít vào và thở ra thể tích lồng ngực đều giảm

Câu 2: Vai trò của sự thông khí ở phổi.

A. Giúp cho không khí trong phổi thường xuyên được đổi mới.

B. Tạo đường cho không khí đi vào.

C. Tạo đường cho không khí đi ra

D. Vận chuyển không khí trong cơ thể.

Câu 3: Trao đổi khí ở phổi là quá trình:

A. Trao đổi khí ở phổi là sự khuếch tán của O₂ từ không khí ở phế nang vào máu.

B. Trao đổi CO₂ từ máu vào không khí ở phế nang.

C. Trao đổi khí ở phổi gồm sự khuếch tán của O₂ từ máu vào không khí ở phế nang và của CO₂ từ không khí ở phế nang vào máu.

D. Trao đổi khí ở phổi gồm sự khuếch tán của O₂ từ không khí ở phế nang vào máu và của CO₂ từ máu vào không khí ở phế nang.

Câu 4: Trao đổi khí ở tế bào bao gồm các quá trình:

A. Trao đổi khí ở tế bào là sự khuếch tán của O₂ từ máu vào tế bào.

B. Trao đổi khí ở tế bào là sự khuếch tán của CO₂ từ tế bào vào máu.

C. Trao đổi khí ở tế bào gồm sự khuếch tán của CO₂ từ máu vào tế bào và của O₂ từ tế bào vào máu.

D. Trao đổi khí ở tế bào gồm sự khuếch tán của O₂ từ máu vào tế bào và của CO₂ từ tế bào vào máu.

- Sau khi học xong bài này các em cần:

• Trình bày được các đặc điểm chủ yếu trong cơ chế thông khí ở phổi.
• Trình bày được cơ chế trao đổi khí ở phổi và tế bào.